Garo Paylan: Daha Çok Yurttaşımızın Çalışacağı ve Daha Çok Yurttaşımızın İyi Emekli Maaşı Alacağı Bir Sosyal Güvenlik Reformu Yapmamız Gerekiyor

HDP Diyarbakır Milletvekili Garo Paylan, emeklilikte yaşa takılanlarla (EYT) ilgili düzenlemenin yeni mağduriyetlere neden olacağını belirterek, “Emeklilik sıkıntısını muhakkak masaya yatırmamız gerekiyor. Daha çok yurttaşımızın çalışacağı ve daha çok yurttaşımızın güzel emekli maaşı alacağı bir toplumsal güvenlik ıslahatı ve emeklilik ıslahatı yapmamız gerekiyor… EYT düzenlemesi, çok kıymetli, tarihi düzenleme. Bu sıkıntıyı daha geniş bir çerçevede masaya yatırmalı ve tüm yurttaşlarımızın problemlerini çözecek formda tamamlamalıyız” dedi.

TBMM Plan ve Bütçe Kurulu’nda bugün, milyonlarca EYT’li ilgilendiren Toplumsal Sigortalar ve Genel Sıhhat Sigortası Kanunu ile 375 Sayılı Kanun Kararında Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi görüşülüyor.

HDP Diyarbakır Milletvekili Garo Paylan, Komite’de şunları söyledi:

“24 yıllık süren bir gayret var, emeklilikte yaşa takılanların verdiği gayret. Ben, öncelikle emeklilikte yaşa takılanların uğraşını veren platformlara, derneklere teşekkür ederek başlamak istiyorum. İşte örgütlü toplum, haklarını bu formda alır. Toplum direnir, haklarını talep eder ve sonunda da bu direnişinde muvaffakiyete ulaşır. Ben, bu zaferleri için kutluyorum bütün platformları.

Ancak yaptıkları çaba sonucunda kısmi bir muvaffakiyetle karşı karşıya kalacağız üzere gözüküyor, şayet AKP ve MHP bu durumda ısrarcı olursa. Bir sorunu çözerken kesinlikle bir problemli alan bırakıyorsunuz. Yani tam tahlil bulamıyorsunuz. Neden o beşerler uğraşlarına devam etsinler? ‘Seçimden sonra bakarız’ üzere yarım yamalak bir tahlil getirdiniz. Meğer emeklilikte yaşa takılanların talebi çok net. ‘8 Eylül 1999 öncesi hangi kurallarla emekli oluyorsak tıpkı kaidelerle emekli olmak istiyoruz’ dediler. Siz ne getirdiniz? Dediniz ki ‘8 Eylül 1999 öncesi bayanlarda 20 yıl, erkeklerde 25 beş yıl tamam’. Lakin 8 Eylül 1999 öncesi prim ödeme gün sayısı neydi? 5 bin gündü, değil mi? Artık siz ne diyorsunuz? ‘5 bin 975 güne kadar prim ödeyecekler’ diyorsunuz.

Değerli arkadaşlar; bu, sorunu çözmemektir. ve tıpkı vakitte da büyük bir skandalla karşı karşıyayız. Bundan sadece iki ay evvel Bütçe Kurulu’nda bütçeyi görüştük. Bütçede Sayın Vedat Alim’e ben sordum. Tutanaklarda var, açıkça sordum. ‘Emeklilikte yaşa takılanlar, emeklilikte prime takılanlar olacak mı’ dedim. Tutanaklarda benim ismim var. Sayın Bakan, motamot şunu söyledi: ‘Emeklilikte prime takılanlar asla olmayacak. Zira 8 Eylül 1999 öncesi prim gün sayısı kuralını değiştirmiyoruz.’ Bunu kim söyledi? AKP iktidarının Çalışma Bakanı Sayın Vedat Alım söyledi. EYT’liler bunu duydular, değil mi arkadaşlar? Ne yaptılar? Yılbaşına kadar kıymetli arkadaşlar, yüz binlerce EYT’li, SGK müdürlüklerine koştular. Çalışma Bakanı ‘5 bin gün’ demiş, ‘şartı değiştirmiyoruz’ demiş. O yüzden 5 bin güne nazaran borçlandılar. Askerlik borçlanmalarını yaptılar. Öteki borçlanmalarını yaptılar. Kredi çektiler. Konuttaki 3-5 kuruşlarını seferber ettiler, borç aldılar. Gittiler borçlandılar, 5 bin güne nazaran.

“ŞİMDİ ÇALIŞMA BAKANI İSTİFA MI EDECEK“

Siz, Çalışma Bakanı’nızın beyanını yok mu sayıyorsunuz? Çalışma Bakanı bu beyanda bulunduysa ve bu beyanı yok sayacaksanız neden kendisini düzeltmediniz? Artık Çalışma Bakanı vazifede mi? Ben, istifa etmedi diye biliyorum. Sayın Vedat Alım hala vazifede. Çalışma Bakanlığı’nın yardımcısı, bürokrasisi de burada. Kendilerine de soruyorum. Çalışma Bakanı’mız keşke burada olsaydı. Artık Çalışma Bakanı istifa mı edecek? Bu kadar açık bir soru var ortada. Ayrıyeten EYT’lilerin talebi, 8 Eylül 1999’dan evvelki kaidelerin yerine getirilmesi. Siz diyorsunuz ki ‘BAĞ-KUR’lular 8 Eylül 1999 koşulları öncesine nazaran emekli olacak’, değil mi? 7 bin 200-9 bin. ‘Emekli Sandıklıları 9 bine nazaran emekli olacak’ diyorsunuz. SSK’lılara… ‘Hayır’ diyorsunuz, ‘onlara yeni bir koşul getiriyorum. Onları 5 bin değil, 5 bin 975 güne nazaran emekli edeceğim’ diyorsunuz. Bu da hak, hakikat değildir. Sorunu çözmemektir.

Bakın, ikinci husus şu. Bence bu da en az birinci mevzu kadar değerli. EYT’liler yıllardır emekli olmayı bekliyorlar ve EYT’liler emekli olduğunda kaç para maaşla karşı karşıya kalacaklar? Kaç para alacaklar? 5 bin 500 TL alacaklar. Kayseri’de 5 bin 500 TL’ye kiralık mesken kaldı mı? Bence kalmadı. Yeni konutlar 5 bin 500 liranın üzerinde. İstanbul’da da Malatya’da da Antalya’da da bulamazsınız. Büyük kentlerde mesken kiraları 8-10 bin liraya çıkmış. Siz, ‘Emekliler, emekli olduğunda 5 bin 500 lira maaşa talim edecekler’ diyorsunuz. ’99 öncesi aylık bağlama oranlarıyla bugünkü EYT’liler emekli olsaydı kaç para maaş alacaktı? Hesabını yaptınız mı? Soruyorum size. Biz yaptık. 11 bin 700 lira maaş alacaklardı. Şayet ’99 öncesi aylık bağlama oranlarıyla emekli olsaydı bugünkü EYT’liler, 11 bin 700 lira maaş alacaklardı. Ancak bugün 5 bin 500 liraya talim ediyorlar. Aylık bağlama oranlarını siz düşürdünüz. Bu yüzden de milyonlarca emekli, artık sefalet maaşlarına mahkum. Bu açıdan, en düşük emekli maaşını birinci etapta 8 bin 500 TL’ye yükseltelim diye öneriyoruz. Daha sonra da bunu artan oran olarak artıralım ve geçinebilecek maaşları bağlayalım diyoruz. Gelin, bir ıslahat yapalım dedik. Bu manada bu önergeyi elbette çıkarmamız gerekiyor ancak gelin emeklilik sistemini eksiksiz reforme edecek adaletli bir yapısal ıslahat yapalım dedik, bundan kaçtığınız için intibak maddesinden kaçtınız. Aylık bağlama oranlarının güncellenmesinden kaçtınız. İşte bütün bunları ele alacak bir sıhhat, toplumsal güvenlik ıslahatı ve emeklilik ıslahatına gereksinim olduğunu düşünüyoruz.

“NEDEN STAJYER VE ÇIRAKLARIN İŞE GİRİŞ TARİHİNİ TEMEL ALMIYORSUNUZ? NEDEN STAJYER VE ÇIRAKLARI YOK SAYIYORSUNUZ“

Ben, çıraklık yaptım, stajyerlik de yaptım. Artık çıraklar ve stajyerler, en çok ezilenlerdir iş yerinde. En uzun çalışanlardır. En ağır şartta çalışandır. ve üç kuruşa çalışandır stajyer ve çırak. Gece gündüz çalışır; parmak kadar uzunluklarıyla 15 yaşında, 16 yaşında, 17 yaşında, 18 yaşında, 20 yaşında stajyer olarak çalışır. Artık diyorsunuz ki çıraklar ve stajyerler 2 milyon kişi, ‘Siz çalıştınız, fakat aslında çalışmadınız.’ ‘Siz çalıştınız, lakin aslında çalışmış üzere yaptınız’ diyorsunuz. Biz diyoruz ki çıraklar ve stajyerler çalıştılar. En ağır koşullarda çalıştılar. Neden onların işe giriş tarihini temel almıyorsunuz? Neden temel almıyorsunuz, stajyer ve çırakları yok sayıyorsunuz? Diyoruz ki gelin, stajyer ve çırakların da işe girişlerini sayalım.

“EYT MİLADINI 31 ARALIK 1999 YAPALIM”

Bunun dışında diğer mağduriyet ne var? 17 Ağustos 99’da Marmara Zelzelesi oldu. Ondan sonra maalesef Türkiye Büyük Millet Meclisi ve periyot iktidarı, büyük bir vicdansızlığa imza attı. Devrin iktidarına sesleniyorum. Büyük bir vicdansızlığa imza attı. O zamanki DSP-MHP-ANAP iktidarı, kurtarma çalışmalarında biz cenazeleri çıkarırken oradan, -ben arama-kurtarma uzmanıyım. Gittim, bir ay orada ceset çıkardık, yaralıları çıkarmaya çalıştık- o sırada Meclis bu emeklilik yasa teklifini gündeme aldı ve o periyotta bu yasa çıktı. Lakin o periyotta, o harika durumda işe girişlerini bildiremeyenler var. Binlerce, on binlerce, işe girişlerini bildiremeyen var. Bununla ilgili talepleri var. Bu talebe ses vermeniz gerekir, kulak vermeniz gerekir. 17 Ağustos Sarsıntısı nedeniyle bu EYT miladını 31 Aralık 1999 yapalım. En azından onların da işe girişleri bu manada sağlansın ve EYT’li olsunlar diyoruz.

“BİR GÜN İÇİN 17 YIL BEKLENMEZ. KADEMELİ GEÇİŞE GEREKSİNİM VAR”

8 Eylül 1999 günü işe giren bir yurttaşımız kaç yaşında emekli olabilecek en genç olarak? Artık çıkaracağımız yasaya nazaran 43 yaşında. En genç olarak 43 yaşında emekli olacaksınız. Pekala 9 Eylül 1999 tarihinde işe giren, bir gün sonra işe giren kaç yaşında emekli olacak eski yasaya nazaran? 58 yaşında. Evet, 9 Eylül 1999 tarihinde sisteme giren kişi 60 yaşında. Artık maddeyi değiştiriyoruz lakin 8 Eylül 1999 günü giren bir kişi 43 yaşında emekli olabilirken bir gün geç giren arkadaşı 60 yaşında emekli olacak, 17 yıl sonra emekli olacak. Siz burada bir adalet görüyor musunuz? Biz şunu öneriyoruz. Bu işi topyekün masaya yatıralım. Yani bir gün için 17 yıl beklenmez. Kademeli geçişe muhtaçlık var. Yani bir gün için, bir yıl için, 15 ay için, 24 ay için 17 yıl, 15 yıl, 12 yıl beklenmesi hakka, adalete uymuyor. Bunun için gelin, kademeli bir geçiş yapalım diyoruz. Bütün emeklilik yaşını 43’e mi düşürelim? Hayır, kademeli bir geçiş yapalım diyoruz. Mezarda emekliliğe karşıyız. Siz getirdiniz 65 yaşında emekliliği. Mezarda emekliliğe karşıyız. Kademeli bir geçiş yapalım diyoruz.

“BAĞ-KUR‘LULARI HİÇ DÜŞÜNMÜYORSUNUZ. BAĞ-KUR‘LULARIN DA SESİNE SES VERELİM”

BAĞ-KUR’luları hiç düşünmüyorsunuz. BAĞ-KUR’luların, biliyorsunuz bir tescil talepleri var. 2008 yılına kadar geçerli, geçmişe dönük tescil yapabiliyorlar. Yani çalıştıkları odalara kayıtlarıyla ilgili düşünceyi da giderebiliyorlardı. Ancak 2008 yılında siz kaldırdınız bu hakkı. Tescil haklarını siz kaldırdınız. Bu çerçevede, EYT’li olmak manasında geçmişe dönük olarak tescillerini de yapamıyorlar BAĞ-KUR’lular. Tescil haklarını geri iade edelim. 2001’de ve 2008’de bu haklar kaldırıldı. BAĞ-KUR’luların da sesine ses verelim diyoruz. Bu maddede düzenleme yapalım diyoruz.

“KISMİ EMEKLİLİK HAKKINI DA İADE ETMEMİZ GEREKİYOR”

8 Eylül 1999 öncesi kısmi emeklilik hakkı vardı. 8 Eylül 1999 öncesi bu hak vardı, artık bu hakkı kaldırıyorsunuz. Madem 8 Eylül 1999 öncesi hakları iade ediyorsak kısmi emeklilik hakkını da iade etmemiz gerekiyor. Yani 15 yıl ve 3600 gün prim ödeme günüyle emeklilik haklarını da iade etmemiz gerekiyor.

“EMEKLİLİK SİSTEMİNİ TOPYEKÜN MASAYA YATIRMALIYIZ”

Emeklilik sistemini topyekün masaya yatırmalıyız. 24 milyon kayıtlı işçi olup 20 milyon emekliye hakikat gidiyoruz. Bunu bilin. AKP üretimden uzaklaştırdığı için. Kitleler uygun emekli maaşına ulaşabilsin diye şu anda 40 milyon çalışana hakikat yürümemiz gerekir. Emeklilik sıkıntısını katiyen masaya yatırmamız gerekiyor. Daha çok yurttaşımızın çalışacağı ve daha çok yurttaşımızın güzel emekli maaşı alacağı bir toplumsal güvenlik ıslahatı ve emeklilik ıslahatı yapmamız gerekiyor.

“5 PUANLIK TAKVİYESİ VERİYORSAK TÜM EMEKLİLERE BUNU VERELİM Kİ BUNLAR KAYITLI ÇALIŞABİLSİN”

‘İşveren desteği’ dediniz, emekliler çalışırken priminden yüzde 5 indiriyorsunuz. Bu primi kimden indiriyorsunuz? İşverenin hissesinden indiriyorsunuz. Niçin emeklinin hissesinden indirmeyi düşünmüyorsunuz? İkincisi de şu; mevcut emekli çalışanlara nazaran yeni EYT’liler daha avantajlı duruma geçecekler. Bu durumda, daha evvel kayıtlı çalışan emeklilerin tercih edilmeme durumuyla karşı karşıya kalma riskleri var. Bunları da gidermek için, bu 5 puanlık takviyesi veriyorsak tüm emeklilere bunu verelim ki bunlar kayıtlı çalışabilsin. EYT düzenlemesi, çok değerli, tarihi düzenleme. Bu sıkıntıyı daha geniş bir çerçevede masaya yatırmalı ve tüm yurttaşlarımızın problemlerini çözecek formda tamamlamalıyız.”