Fransa’nın 3. en büyük uranyum tedarikçisi Nijer

Uranyum, radyoaktif ve zehirli bir metal olmasına rağmen kanser tedavisinden denizcilik sektörüne, silah sanayisinden nükleer enerji tesislerine kadar birçok farklı alanda kullanılıyor. Dünya Nükleer Birliği (WNA) verilerine göre, Afrika’nın en yüksek dereceli uranyum cevherine sahip Nijer, geçtiğimiz yıl 2 bin 20 metrik ton uranyum üretti.

Nijer, dünyanın en büyük uranyum tedarikçileri listesinde de 7. sırada yer alıyor.

Küresel uranyum arzının yüzde 43’üne tek başına sahip olan Kazakistan, geçtiğimiz sene ürettiği 21 bin 227 metrik tonluk uranyumla dünyanın en büyük uranyum tedarikçisi olarak kabul ediliyor. Kazakistan’ı 7 bin 351 metrik tonla Kanada, 5 bin 613 metrik tonla Namibya izliyor.

Dünyadaki uranyum arzının yüzde 5’ini karşılayan Nijer’de 311 bin 110 metrik tonluk uranyum rezervi bulunuyor. Fransa 1970’ten bu yana Nijer’den uranyum tedarik ediyor.

18 nükleer santralde 56 reaktörü çalıştırmak için yıllık ortalama 7 bin 800 metrik ton doğal uranyuma ihtiyaç duyan Fransa, eski sömürgesi Nijer’den yaklaşık 50 yıldır uranyum temin ediyor.

Fransız devletine ait nükleer enerji şirketi Orano, eski ismiyle “Areva”, Nijer devletiyle Sahra Çölü’nde yer alan Arlit kenti yakınlarındaki açık ocak maden sahasını işletiyor.

FRANSA’NIN 3. EN BÜYÜK TEDARİKÇİSİ NİJER

Euratom Tedarik Ajansına (ESA) göre, Nijer, 2005-2020 döneminde, Kazakistan ve Avustralya’nın ardından arzın yüzde 19’unu karşılayarak Fransa’nın 3. en büyük uranyum tedarikçisi konumunda bulunuyor.

Uranyum tedarikinde sadece Nijer’e bağımlı olmayan Fransa’nın halihazırda 3 yıllık ihtiyacı karşılayacak zenginleştirilmiş uranyum stoku olduğu tahmin ediliyor. Buna karşın Avrupa Birliği (AB), uranyum ihtiyacının yüzde 25’ini Nijer’den karşılıyor. Nijer, Kazakistan’ın ardından AB’nin en büyük 2. uranyum tedarikçisi olarak kabul ediliyor.

2028’DE URANYUM ÇIKARMA İŞLEMİ BAŞLAYACAK

Orano, Fransız basınına yaptığı açıklamada, 26 Temmuz’daki darbenin ardından Nijer’den Fransa’ya uranyum tedarikinin durdurulduğu yönündeki haberleri yalanlamış ve sahada çalışmaların hala devam ettiğini duyurmuştu.

Orano, ülkenin kuzeyinde bulunan ve dünyanın en büyük uranyum yataklarından biri olan Imouraren madeninin işletmesi için de Nijer devletiyle anlaştı.

Yaklaşık 200 bin metrik ton rezervi olduğu tahmin edilen madende, uranyum çıkarma işlemi 2028’de başlayacak.

Orano, Arlit kenti yakınlarındaki Akokan yer altı maden sahasında geride bıraktığı radyoaktif atıklarla gündeme gelmişti.

Toplamda 75 bin metrik ton uranyum çıkarılan ve rezervin bitmesiyle 2021’de kapanan maden sahasında, 20 milyon ton radyoaktif atığın ortada bırakıldığı tespit edilmişti.

Fransız sivil toplum örgütü, Radyoaktivite Hakkında Bağımsız Araştırma ve Bilgi Komisyonu (CRIIAD), maden sahasındaki radyoaktif atıkların kille kaplanması gerektiğini ancak Fransız şirketin bunu yapmadığını söyledi.

CRIIAD‘a göre, 20 milyon ton radyoaktif atık, bölgedeki 100 bin kişinin sağlığını doğrudan tehdit ediyor.