Diş çıkarma

DİŞ ÇIKARMA

Çocuklarda diş sağlığı son derece önemli bir konudur. Bebeklerde diş çıkarma ailelerin bazen kabusu olabilmektedir. Burada diş fonksiyonu, diş gelişimi, diş sürüşü ( diş çıkarma), Süt dişlerinin çıkması ( süt dişlerinin sürmesi), diş çıkarma belirtileri, diş çıkarma sırasında olan semptomlar diş çıkarma sırasında tedavide yapılması gerekenler, diş jeli kullanımı , süt dişinin dökülmesi , kalıcı dişlerin sürmesi ve diş sürmesinde gecikme konularından bahsedeceğim.

DİŞ FONKSİYONU

Dişler gıdaların kesilmesi,çiğnenmesi ve öğütülmesi için önemlidir. Ayrıca estetik ve konuşma için de değerlidir.

DİŞ GELİŞİMİ

Diş gelişimi anne karnında oral ektodermin gelişimi ile yaklaşık altıncı haftada başlayarak 20’li yaşlara kadar devam eder. 20 süt dişinin (süt veya dökülen) oluşumunu, sürmesini ve dökülmesini ve ayrıca 32 kalıcı dişin oluşumunu ve sürmesini içerir. Bu uzun süreli gelişim süreci boyunca, dişler genetik ve çevresel etkilere sürekli maruz kalır.

DİŞ ÇIKARMA (DİŞ SÜRÜŞÜ)

Dişlerin saklı oldukları yerden ağız boşluğuna çıkma süreci diş sürmesi olarak bilinir.

SÜT DİŞLERİNİN SÜRMESİ

Dişlerin sürmesi tipik olarak iki taraflı simetriktir. Sol ve sağ dişler genellikle benzer zamanlarda çıkar. Mandibular (alt çene kemiği) santral kesici dişler genellikle 6 ila 10 aylıkken çıkan ilk süt dişleridir. Daha sonra üst orta kesici dişler, ardından sıralı olarak yan kesici dişler, birinci azı dişleri, köpek dişleri ve ikinci azı dişleri çıkar. Genel olarak, süt dişlenmesi 2.5 yaşında tamamlanır. Kız çocuklarında diş sürmesi erkeklere göre genellikle daha erken olur.

DİŞ ÇIKARMA BELİRTİLERİ

Süt dişleri çıkan bebeklerin huysuz olması, nesneleri çiğnemesi ve aşırı salya akıtması normaldir. Anneler diş çıkaran bebeklerinde ateş, ishal, salya akmasından sıklıkla bahseder. Diş sürmesi sıcaklıktaki artışla ilişkilendirilmesine rağmen ateşle ilişkili değildir (yani >38°C [100.4°F]). Eğer ateş 38 °C ‘yi aşıyor ise başka hastalıklar yönünden bebek araştırılmalıdır.

BEBEKLERDE DİŞ ÇIKARMA TEDAVİSİ , ANESTEZİK JELLER GÜVENİLİR Mİ ?

Diş çıkarma semptomları semptomatik tedavi edilir. Buzdolabında soğutulmuş (ancak dondurulmamış) diş kaşıyıcılar üzerinde çiğneme yaptırılması veya ağızdan ağrı kesici ilaç alınması uygundur. Boğulmayı önlemek için diş kaşıyıcılar tek parça olmalıdır. Diş çürüğünün gelişmesini önlemek için bu cihazlar şekerli maddelere batırılmamalıdır. Boğulma, ağız içi yaralanma ve enfeksiyon riskinden dolayı boncuktan yapılmış diş çıkarma kolyeleri, bilezikleri veya halhallar kullanılmaz.

Diş çıkarma ağrısı için reçetesiz veya reçeteli topikal analjezikler (örn.lidokain ve benzokain) önermiyoruz. Diş çıkarma ağrısını yönetmede topikal jellerin veya diş çıkarma tabletlerinin yararı gösterilmemiştir ve zararlı olabilirler. Ağızda diş çıkarma da dahil olmak üzere ağrı nedeniyle tedavi edilen küçük çocuklarda sıvı lidokain kullanımı ciddi yan etkilerle (ölüm dahil) ilişkilendirilmiştir. Oral benzokain spreylerinin kullanımıyla bağlantılı olarak methemoglobinemi bildirilmiştir; benzokain içeren diş çıkarma jelleri, diş çıkaran bebeklerde veya iki yaşından küçük çocuklarda kullanılmamalıdır. Özetle diş çıkarma sırasında ağızdan sürülen jeller önerilmez.

SÜT DİŞİNİN DÖKÜLMESİ ve KALICI DİŞLERİN SÜRMESİ ( KALICI DİŞ ÇIKARMA)

Süt dişleri 6 yaşında dökülmeye başlar bununla birlikte, daimi dişler sürmeye başlar. Kökün yaklaşık üçte ikisi oluştuğunda ağız boşluğuna girerler. Eksik veya yanlış hizalanmış dişler nedeniyle muhalefet yoksa yeni bir dişin aşırı sürmesi meydana gelebilir. Sırasıyla santral kesici dişler , birinci azı dişleri, yan kesici dişler, köpek dişleri, birinci küçük azı dişleri, ikinci küçük azı dişleri, ikinci azı dişleri ve üçüncü azı dişleri sürer.

DİŞ SÜRMESİNDE GECİKME

Diş sürmesi belirli bir diş için normal aralığın ≥6 ay ötesinde gecikirse (yani, mandibular santral kesici dişler 16 aydır sürmemişse) veya ≥6 aylık asimetrik diş sürmesi varsa, diğer nedenler için değerlendirme gerekir. Diş sürmesindeki gecikmelerin nedenleri arasında ; PTH1R genindeki mutasyonlar, down sendromu, hipotiroidizm, hipopitüitarizm, akondroplastik cücelik, osteopetrozis, raşitizm veya kondroektodermal displazi gibi durumlar sayılabilir.

Diş çıkmasının tamamen başarısız olması, çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir, en yaygın olanı yer eksikliğidir. Ayrca Albright kalıtsal osteodistrofi, ektodermal displaziler, William sendromu, oto-palatal-dijital sendrom, seçici diş agenezisi de nadir nedenler arasındadır.

Diş sürmesindeki gecikmenin klinik kanıtı için röntgen çekilmesi faydalıdır.

Emre Göçer