Yeni zelzele için uyarı! Gerilim artışı yaşanıyor…Faylarda hareketlilik…

ODTU Mühendislik Fakültesi, Jeoloji Mühendisliği Kısmı öğretim üyesi Doç. Dr. Arda Özacar, 10 ilin etkilendiği sarsıntı bölgesi üzerinde daha evvel çok fazla çalışma yaptıklarını söyledi.

Doç. Dr. Özacar, Kahramanmaraş merkezli 7.7’lik zelzele sonucu Doğu Anadolu Fay sınırı üzerinde bulunan Amanos segmanının 521 yılında, Pazarcık segmanının ise 1513 yılında daha evvel kırıldığını söyleyerek, “Bu da bize Doğu Anadolu Fay sınırı üzerinde bulunan Amanos ve Pazarcık segmanlarının uzun vakittir kırılmadığını gösteriyordu. Ne yazık ki bu sarsıntıyla de Doğu Anadolu Fay çizgisi üzerinde bulunan Amanos ve Pazarcık segmanları kırıldı. Hatta bu iki segmanın ortasından başlayan sarsıntı, hem kuzey hem de güney tarafına da tesir etmiş üzere duruyor. Lakin bunları söylemek için erken” dedi. 

’24 SAAT İÇİNDE 2 SARSINTIYA ÇOK SIK RASTLANMAZ’

Depremin bilhassa enteresan olduğu noktalardan birinin birebir gün içinde bir tetikleme meydana getirmesi olduğuna dikkat çeken Doç. Dr. Özacar, “Doğu Anadolu Fay çizgisi üzerinde tetiklenen kısım öteki bir fay segmanı olan Sürgü fayı olarak isimlendirilen kuzeyi tetikledi. Tetiklenmenin 24 saat içinde olması çok sık rastlanan bir durum değil. Ancak bunun bir örneği yakın vakitte Kaliforniya’da da yaşandı. Orada da bir hafta içinde iki fay kırılmıştı. Lakin orada olan zelzeleler daha küçük ölçekliydi. Biz burada 7.7 sonra 7.6 büyüklüğünde çok büyük zelzeleler yaşadık. Bu manada Kandilli’nin verisindeki sonraki şokların da Savrun- Sürgü ve Pazarcık- Amanos segmanları üzerinde yoğunluğu görebiliyorsunuz” diye konuştu. 

‘STRES ARTIŞI KUVVETLE MUHTEMEL’

Doç. Dr. Özacar, yaşanan sarsıntıların başka fayları etkileyip etkilemeyeceği konusunda da çalışmaları olduğunu belirterek, “Bu, statik gerilim düzeylerinin, yani sarsıntı olduktan sonra da komşu faylardaki gerilim düzeylerinin arttığını, artabileceğini gösteriyor. Temblor kaynaklı haritada da statik gerilimin bilhassa sıcak renklerde yani kırmızı ve koyu turuncu renklerde arttığı bölgeleri gösteriyor. Bu modelde 2’nci zelzelenin bulunduğu Savrun- Sürgü fayının olduğu kısımda statik gerilimin düzeyi artıyor. Bunun ayrıyeten dinamik olarak, yani sistemi salladığınız vakit (yer sarsıntısı) öbür faylarda da bir sürtünme azalımı olduğu da belirlenmiş durumda. Bu manada baktığımız vakit hem tetiklenen yarar, yani Savrun- Sürgü çizgisinde hem de güneyde 14’üncü yüzyılda en son kırılmış 1408 yılında kırılmış olan Ölüdeniz Fayı’nda (Hatay’ın güneyi) potansiyel olarak bir gerilim artışına neden olması kuvvetle olası. Bir kıymetli başka çizgimiz ise Doğu Anadolu Fay sınırı üzerinde bulunan Malatya fay çizgisi. Üst gerçek giden Malatya çizgisinde da gerilim biriktirip biriktirmediği incelenecek. Halkımız bu manada dikkatli olması lazım. Tetiklenme sonucu büyük bir sarsıntı olmasa bile genelde yaklaşık kural ana zelzelenin 1 logaritmik magnitude aşağısında artçı olabileceğidir. Bu da 7.7 büyüklüğündeki bir zelzelenin artçılarının bile 6.8 ya da 7 büyüklüğünde olabileceği için muhakkak hasarlı binalarda bulunmamalılar. Gerekli, onlara ayrılan yerlerde kalmalarını bilhassa tavsiye ediyoruz” sözlerini kullandı.