YARI İNSAN YARI YILAN: ŞAHMARAN

Şahmaran Farsça şah ve maran sözlerinin birleşiminden oluşuyor ve yılanların şahı manasına geliyor. Şahmaran insan başlı, yılan gövdeli olup efsanenin sonunda çağdaş tıbbın da arması olmuştur. Bilindiği kadarıyla 1429’dan beri Türkçe’de yazılıp üretilen Şahmaran efsanesi hakkında pek çok rivayet var. Bugünlerde ise Netflix dizisi ile tekrar konuşulur oldu.

Serenay Sarıkaya ve Burak Deniz’in başrolünde olduğu Netflix dizisi Şahmaran mitini bahis alıyor. Dizinin özeti ise şöyle:

Şahsu (Serenay Sarıkaya), öğretim vazifelisi olarak gittiği Adana’da yıllar evvel annesini terk eden büyükbabasıyla (Mustafa Uğurlu) yüzleşmeye kararlıdır. Bu seyahatte kendisini Şahmaran’ın soyundan gelen ve Mar ismi verilen sıradışı ve gizemli bir topluluğun ortasında bulur. Aşkın ve bilgeliğin en büyük sembollerinden olan Şahmaran efsanesine inanan Mar ırkı, Şahsu’nun da gelmesiyle tarihi kehanetin tamamlanmasını beklemektedir. Büyükbabasından geçmişin hesabını sormak üzere yola çıkan Şahsu’nun Maran (Burak Deniz) ile yollarının kesişmesiyle bir daha hiçbir şey eskisi üzere olmayacaktır… Diziye mevzu olan bu efsanenin ayrınıtıları ise şöyle:

Uzun uzunluklu, geniş omuzlu, esmer ciltli, çok güzel bir genç yaşarmış. geçimi için odun satan yoksul bir ailenin oğlu olan Cemşab, bir gün arkadaşları ile bal dolu bir mağara keşfeder. arkadaşları, balı çıkarmak için aşağıya inen Cemşab’ı hisselerine daha çok bal düşmesi orada bırakıp kaçar.

Cemşap Çaresizlik içinde beklerken bir ışık huzmesi görür. Işık huzmesi kendisine yaklaştıkça gözleri kamaşan Cemşap mağarada saklı bir yol bulur. Ellerini gözlerine siper ederek etrafına bakar ve uzunu, kısası, yeşili, siyahı ile envai çeşitte binlerce yılanın etrafını sarmış olduğunu fark eder. Yılanların baktığı tarafa gerçek bakınca birden dona kalan Cemşab bu zifiri karanlık mağaranın içinde hayatında gördüğü en hoş bayanın yüzünü görür. Ona gerçek daha dikkatli bakınca bayanın belden aşağısının yılan olduğunu fark eder. “Ben yılanlar ülkesinin kraliçesi Şahmaranım. Benden sana ziyan gelmez. Ben dünya nizamı kurulmaya başladığı andan beri vardım. Krallığıma hoşgeldin.” Der. Şahmaran ve Cemşab’ a nasıl yanına geldiğini sorar. Arkadaşlarının ihanetine uğradığını anlatan Cemşab’a Şahmaran nasihat eder ve insanların hainliğini, kötülüğünü anlatarak ona insanlardan uzakta kendi yanında kalmasını, gitmesine müsaade vermeyeceğini söyler. Gördükleri karşısında yaşadığı dehşeti ve şaşkınlığı üzerinden atmaya çalışarak olduğu yerde kıvrılıp uyur…

Ertesi sabah uyandığında Şahmaran’ı karşısında mükellef bir sofranın başında ona kendinden geçmiş bir halde bakarken bulan Cemşap da gözlerini Şahmaran’dan alamaz.
Şahmaran, ben insanlığın bütün tarihini biliyorum deyip anlatmaya başlar. Günler uzunluğu sohbet eden Şahmaran ve Cemşab ortasında tarihin en soylu aşklarından birisi başlar.

Aradan 5 sene geçer ve Cemşab artık dayanamayacağını ailesini çok özlediğini söyler. Yeterli kalpli Şahmaran buna dayanamaz ve “iyi kulak ver. Biliyorum, gitmene müsaade verirsem sen de bana ihanet edeceksin ve yerimi öbür insanlara söyleyeceksin. Fakat bu topraklarda aşklar ölümünedir. Gitmene müsaade veriyorum. Ancak bana bir kelam vermeni istiyorum. Kimseye Şahmaran’dan ve burada yaşadıklarından bahsetme ve ne sebeple olursa olsun diğer beşerlerle suya girme” der. Cemşab kuralları kabul eder ve yılanlar tarafından tekrar yurduna geri götürülür.

Cemşab mağaradan çıktıktan sonra bir köye yerleşip marangozluk yapmaya başlar.

Bir müddet sonra köyün beyefendisi ölümcül bir hastalığa yakalanır. Hekimler hiçbir deva bulamaz. Alimler tek dermanın Şahmaran’ın ölürken çıkardığı zehrini içmek olduğunu söylerler. Şahmaran’ın suyunu alabilmek için de onun yerini bilen kişiyi bulmak gerektiğini söylerler. Şahmaran’ı bilen olup olmadığı herkese sorulur. Lakin kimseden ses çıkmaz. En sonunda Şahmaran’ın yanında kalan kişinin de ona benzeyeceği öğrenilir ve herkesi hamamlara sokmaya başlarlar. Cemşab’ın sırtı açıldığında yılan derisi üzere olduğu görülür ve Şahmaran’ın yanında kaldığı anlaşılır. Cemşab Şahmaran’ın kendisinden istediği kimsenin yanında soyunmama kaidesinin sebebini o vakit anlar.

Cemşab beyin veziri ve adamları ile birlikte Şahmaran’ın yanına sarfiyat. Şahmaran Cemşab’a “Ey sevdiğim, üzülme. Biliyorum ki sen bana kendi canın için ihanet etmedin lakin bende sana dememiş miydim bu topraklarda aşklar ölümünedir diye. Bak artık anladın mı? Sen üzülme ne olur! “Der.

Cemşabi Şahmaran’a “Şahmaran’ın suyu” öyküsünün gerçek olup olmadığını sorar, Şahmaran bunu doğrulayıp açıklar. “Birinci su içen kişiyi öldürecektir, ikinci suyu içen tüm sıkıntılarından kurtulup iktidar sahibi olacak, üçüncü suyu içen kişinin de zekası sertleşecektir.” Bunu duyan makus niyetli vezir beyefendisi öldürme yolunda kararını verir. Beyin adamları şahmaran’ı yaralar ve can çekişirken 3 kere kustuğu suyu alırlar. Cemşab Şahmaran ölürken ondan özür diler ve bu türlü bir ihanetin ona zorla yaptırıldığını anlatır. Şahmaran da ona inandığını söyler ve düzgünlük yapması için küçük bir fırsat vereceğini bunu kaçırmamasını tembihler. Birinciyi suyu içirdiği beyefendi şifa bulmak üzereyken ikinci suyu içen vezir ölür. Cemşab da üçüncü suyu içer ve zekası sertleşir.

Şahmaran son anda yaptığı planı ile bütün bilgisinin sevdiğine geçmesine sebep olur lakin Cemşab sevdiğini kaybetmenin acısına dayanamayarak kent şehir, ülke ülke dolaşmaya başlar. O günden sonra Cemşab’ın Lokman Tabip olduğu rivayet edilir. Efsaneye nazaran Şahmaran’nın öldürüldüğünü yılanlar hala bilmez; öğrendiklerinde ise yılanların, Tarsus’u istila edeceği söylenir.