‘Türkiye’nin petrolü dijital sıhhat olabilir’

Türkiye’de bugün e-Nabız üzere sistemlerin kullanımını mümkün kılan ‘dijital sağlık’ teknolojileri, 2025’teki küresel büyüklüğü 500 milyar olarak hesaplanan dev bir iktisat yarattı. Bilhassa pandemide uzaktan sıhhat hizmetleri almak için dijital sıhhat tahlillerinin kullanımı yaklaşık iki kat arttı. Pazardaki muhtaçlığı gören yatırımcı, öbür bir dalda bile olsa dijital sıhhat alanına portföyünden hisse ayırmaya başladı. 2018’de 86 milyar dolar olan dijital sıhhat iktisadı 2020’de 192 milyar dolara ulaştı. 2022’de pandemiden ötürü biraz düşse de uzmanlar pazarın 2025’te 500 milyar dolarlık büyüklüğe erişeceğini hesaplıyor.

Bu büyük pastanın sahiplerini ise yalnızca teknolojik güç değil, etkin sıhhat nüfusu ve hastaneden insan kaynaklarına kadar uzanan geniş altyapı gücü belirleyecek. Bu kriterler son periyotta dijital sıhhat yatırımcılarının gözünün Türkiye’ye çevrilmesine neden oldu. e-Nabız, MHRS, Neyim Var, Elektronik Tıbbi Kayıt Modeli (EMRAM), Sıhhatte İstatistik ve Nedensel Tahliller (SİNA) Sistemi, Hayat Meskene Sığar (HES) üzere uzaktan sıhhat yatırımları kesime girmek isteyenlerin iştahını artırdı.

‘TÜRKİYE’Yİ SORUYORLAR’

10 Şubat 2022’de çıkan ‘Uzaktan Sıhhat Hizmetlerinin Sunumu Hakkında Yönetmelik’ ile Türkiye, bu işin yasal altyapısı için adım attı. Zira yönetmelikle uzaktan sıhhat hizmeti sunan tesislerin faaliyet müsaade evrakları ve kurallar belirlendi. EY CESA Bölgesi Sıhhat ve Hayat Bilimleri Kıdemli Danışmanı Ufuk Eren, yönetmelikle birlikte İngiltere’den Japonya’ya yatırımcılardan “Bu iş Türkiye’de nasıl yapılır” soruları yağdığını belirtti. Yabancı yatırımcıdan talep yağınca EY, 25 sayfalık bir rapor hazırladı. Ufuk Eren, ‘Dijital Sıhhatte Dünya ve Türkiye Perspektifi’ ismindeki raporun Türkiye’nin su alanda küresel yatırımcılara sunacağı bir “road show” kataloğu niteliğinde olduğunu belirtti. Dedi ki, “Türkiye son periyotta 2.8 milyar dolarlık sıhhat yatırımı yaptı. Bunun içinde uzaktan sıhhat değerli hisse aldı. Önemli bir sıhhat verisi var. Bu data Türkiye’nin petrolü üzere. Dijital sıhhat Türkiye’nin dünyanın içinde bulunduğu resesyon devrini atlatırken değerli silahlarından olabilir. Şayet düzgün sondaj yaparsak pastadan aldığımız hissesi iki-üç katına çıkarırız.”

YERLİ YATIRIMCININ DA RADARINDA

Giyilebilir teknolojiler ya da uzaktan psikiyatri hizmetleri üzere teşebbüsler, dijital sıhhati start-up’ların dünyasıyla sınırlıymış üzere gösterse de büyükler de pazarda iştahlı. Vehbi Koç Vakfı Sıhhat Kuruluşları’nın önümüzdeki yıllarda iki yatırım odağı var: Dijital sıhhat ve zihin sıhhati. Birebir formda Sabancı, Eczacıbaşı üzere şirketlerin de satın alma yaptıklarını görüyoruz. Ufuk Eren’e nazaran yatırımcıların birçoğunun planında portföyündeki sıhhat teşebbüslerini artırmak var. Eren şu bilgileri verdi: “Uluslararası Volitan Küresel ve Aescuvest, portföy idare şirketi NeoPortföy iştirakiyle 2023’ün birinci yarısında yüklü dijital sıhhat alanındaki Türk teşebbüslerine yatırım yapacak 10- 20 milyon dolar aralığında bir teşebbüs sermayesi yatırım fonu kuruyor. Yeniden bir teşebbüs sermayesi InnoHealth ise haziran ayı prestijiyle 15 teşebbüse yatırım yapmayı planlıyor. Birebir halde ilaç ve teknoloji şirketleri de dijital sıhhat yatırımları için Türkiye’de fırsatları kolluyorlar. ‘Doctor Turkey’ platformuna yapılan yatırım da uygun bir örnek.”

‘2023’TE HIZLANMA BEKLİYORUZ’

EY Türkiye Sıhhat ve Ömür Bilimleri Kesim Önderi Ahmet Sağlı’ya nazaran 2023 Türkiye’nin dijital sıhhat yatırımlarında hızlanacağı bir yıl olacak. 2022’deki yönetmeliğin bunun önünü açtığını belirten Sağlı, “Türkiye’de hastaların yüzde 90’ı toplumsal güvenlik kapsamında. Uzaktan sıhhatle ilgili önemli çalışmalar yapılıyor. Bu yönetmelik tam manasıyla yürürlüğe girdiğinde yatırımların sıçrama yapacağını düşünüyoruz. Hastanelerin dijital sıhhati uygulama karnesine bakıldığında Türkiye Avrupa’da birinci sıralarda” diye konuştu.

SAĞLIK TURİZMİNİ DE ARTIRACAK

Sağlık turizminde marka haline gelmeye başlayan Türkiye’nin önündeki manilerden biri, hasta takibi. Bu basamakta uzaktan sıhhat teknolojilerinin geliştirilmesinin kesime değerli bir katkı sağlayacağını belirten Ufuk Eren, “Türkiye’nin iki adım atması gerekiyor; SUT fiyatları artırılmalı ve dijital sıhhat datalarının nasıl kullanılacağı regüle edilmeli. Bu iki eksik tamamlanırsa Türkiye pazarda birinci 20 ülke ortasından daha da üstlere çıkar” dedi.