Tüketim alışkanlıklarımıza taraf veren teknoloji: Yapay zeka

Dünya genelinde yapay zeka, uzun müddettir tercih edilen bir teknoloji haline geldi.

Coğrafi sonların aşılmasıyla firmalar teknolojinin nimetlerinden, bireylerden daha çok faydalanıyor. Çünkü eserlerini yapay zeka teknolojileri ile pazarlamanın ötesine taşıyarak, müşterilerin önüne her evrede neredeyse “zorla” sunuyor.

Firmalar yapay zekayı kullanıcının önüne sunuyor

Firmalar bu sayede ısrarcı bir pazarlamacı üzere eserlerini, haber siteleri ya da toplumsal ağlarda gezinen bireylerin önüne her an güya acil bir ihtiyaçmışçasına farklı ambalajlarda sunuyor. Bu sunumları gerçekleştirirken ise bireyin daha evvelki tercih ya da telaffuzlardan geliştirdiği algoritmadan faydalanılıyor.

Buna nazaran, yapay zeka teknolojisi ile bireylerin ilgilenebileceği, beğenilebileceği eserler karşısına çıkarılıyor hatta alışveriş siteleri kullanıcıların tercih edebileceği eserleri algoritmalarla reklam panolarına yerleştiriyor, kampanya üzere ilgi cazip başlıklarla eseri satmada ısrarcı olabiliyor.

Yapay zeka, insanların tüketim alışkanlıklarının değişiminde rol oynuyor

İnternet üzerinden bir çırpıda satın alınabilecek eserlerin olması, kolaylık sağlaması tarafıyla cazip görünürken, yapay zeka bireylerin tercih, beğeni ve algılarını belirleyip kimi vakit da yönlendirerek tüketim alışkanlıklarını değiştirmede rol oynuyor.

Almanya’da yapay zekanın toplum üzerindeki tesirleri üzerine araştırmalar yapan ve bu alanda eğitim veren Dr. Wilhelm Bielert, AA muhabirine yaptığı açıklamada, insanların eser ve hizmetleri tüketme haline yapay zeka tarafından istikamet verildiğini belirterek “Yapay zeka takviyeli şahsileştirilmiş teklifler, sohbet robotları ve sanal asistanlar, insanların alışveriş yapma, bilgi bulma ve satın alma formunu değiştiriyor.” değerlendirmesinde bulundu.

Bielert, bunun olumlu ve olumsuz olmak üzere iki taraflı olduğuna işaret ederek “Olumlu tarafı, tüketicileri hakikat eseri bulma konusunda destekleyebilir. Olumsuz tarafı; bu, tüketicileri etkilemek için bir kaynaktır.” dedi.

‘İhtiyaç’ anlayışındaki değişim

İnternet teknolojilerinin bilhassa 21. yüzyılın başından itibaren süratle yaygınlaşmasıyla birlikte bireylerin tüketim alışkanlıklarında da bariz değişiklikler görülmeye başlandı. Yapay zeka teknolojileri ve geliştirilen algoritmalar insanların tüketim alışkanlıklarını değiştirmeye hatta bazılarına nazaran insanı muhtaçlığı olmayan eserlere asli ihtiyaçmış üzere yönlendirmeye başladı.

Tüketim alışkanlıklarını değiştirme ve gereksinime dönüştürmenin şirketlerin bir siyaseti olup olmadığının sorulması üzerine Bielert, bunun algoritmalarla yapılandırılmasına bağlı olduğunu, algoritmalar aracılığıyla sürdürülebilir amaçlara öncelik verilirse yapay zekanın bu manada yardımcı olabileceğini belirtti.

Yapay zeka, yeni global ekonomik istikrarlar yaratabilir

Yönetim danışmanlık şirketi McKinsey & Company’nin iddialarına nazaran, 2030’a kadar global tüketimin yaklaşık 23 trilyon dolar artış kaydetmesi beklenirken tüketim talebinin büyük ölçüde gelişen ekonomilerden gelmesi öngörülüyor.

Yaşlı nüfus, gelişmiş ülkelerin problemlerinin başında geliyor. Bu durum bilhassa üreten/tüketen toplumlarda bir sorun üzere görünse de gelişmiş ülkeler bu sıkıntının tahlili için yapay zekaya güveniyor. Bu ülkeler, robotik sistemler ve yapay zeka ile mal ve hizmetlerin üretimi, lojistiği ve ticaretini sağlamaya devam edebilecek. Böylelikle yaşlı nüfuslarına rağmen üretim ve ticaret pastasındaki hisselerini koruyabilecek, hatta artırabilecek. Bu kestirimlerin gerçekleşmesi durumunda sanayi üretiminin değişmesi bekleniyor. Bu da bilinen birçok mesleğin büsbütün ortadan kalkmasına, global iktisatta kartların yine dağıtılmasına neden olabilir.

Bielert’a nazaran, yapay zeka farklı sanayi alanlarını dönüştürüyor ve yeni alanlar açarak istihdam oluşturulmasını sağlıyor, birtakım alanlarda da işten çıkarmalara yol açıyor.

Yapay zekanın işletmelerde verimlilik, üretkenlik ve karar verme sistemlerini geliştirerek rekabet gücünün artmasını sağladığını kaydeden Bielert, “Yapay zekanın benimsenmesinin daha fazla gelir eşitsizliğine ve servetin birkaç teknoloji şirketinin elinde toplanmasına da yol açabileceğini not etmek değerli.” değerlendirmesinde bulundu.

Bielert yapay zekanın yaygınlaşmasıyla insanların “zeka maliyeti” olmayacağını belirterek bireylerin aklını fazla kullanmasına gerek kalmayacağını ima ediyor.

2030’a kadar 400 ile 800 milyon aralığında iş, yapay zeka sebebiyle yok olacak

Estonya merkezli Yapay Zeka ve Robotik Merkezinde (AIRE) Yapay Zeka Lideri Otto Mattas, insanların işlerini kaybetme korkusunu haklı bulduğunu zira günden güne yapay zekanın kullanım alanlarının arttığını söyledi.

ABD merkezli McKinsey & Company’nin araştırmasına nazaran, 2030’da dünya çapında 400 ile 800 milyon aralığında iş, yapay zeka sebebiyle yok olacak.

ABD yatırım bankası Goldman Sachs bu ayın başında yayımladığı raporda, Chat GPT üzere yapay zeka sistemlerinin dünya genelinde 300 milyon tam vakitli işi etkileyebileceğini açıkladı. Ayrıyeten birebir rapora nazaran ABD’de hukuk servisleri ve idari işlerde çalışanların istihdamlarının devamı, teknoloji nedeniyle risk altında.

Bielert, yapay zekanın, bilhassa tekrar eden, manuel yahut data odaklı işlerde muhakkak misyonları otomatikleştirme ve fabrikalarda insanların yerini alma potansiyeline sahip olduğunu belirtiyor.

Bielert’a nazaran, bu potansiyel kısa ve orta vadede iş kaybına ve işsizliğe neden olabilir. Öte yandan insanların daha üretken, stratejik ve katma pahalı misyonlara odaklanmalarını da sağlayabilir. Hatta uzun vadede, yapay zekanın yeni iş fırsatları ve bölümler oluşturması da beklenen.

Yapay zekanın insan hünerlerini tamamlayıcı bir istikametinin olduğunu kaydeden Bielert, bunların vakit zaman yetenekleri de geliştirici olduğunu tabir ediyor.

Estonya’dan Mattas da yapay zekanın insanların yapmak istemediği, kirli, sıkıcı ya da tehlikeli işleri devralabileceğini, böylece, insanların yapay zeka ile işbirliği içerisinde çalışabileceğini belirtiyor.