Tacikistan’ın Ankara Büyükelçisi Gulov, iki ülke diplomatik münasebetlerinin 31. yılını kıymetlendirdi Açıklaması

Tacikistan’ın Ankara Büyükelçisi Eşrefcan Gulov, Türkiye ile Tacikistan ilgilerinin kurulmasının 31. yıl dönümünde, iki ülke ortasındaki kardeşçe, dostça bağlantıların ve yararlı işbirliğinin geleceğinin parlak olduğunun itimatla söylenebileceğini ve bu doğrultuda büyükelçilik olarak tüm imkanları seferber etmek için gayret sarf edeceklerini belirtti.

Gulov, Türkiye ve Tacikistan ortasındaki diplomatik bağların kurulmasının 31. yıl dönümünde, AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.

Türkiye’nin, 16 Aralık 1991’de Tacikistan’ın bağımsızlığını tanıyan birinci ülkelerden biri olduğuna ve 29 Ocak 1992’de Tacikistan ile diplomatik ilgilerini tesis ettiğine işaret eden Gulov, “Bu uzun yıllar içerisinde, iki ülke ortasındaki diplomatik münasebetler sayesinde, farklı alanlardaki gelişmelerle olumlu sonuçlara ulaşılmıştır. Türkiye ile münasebetlerimizin ekonomik, ticari ve yatırım boyutlarının yanı sıra, siyasi ve güvenlik münasebetlerimize uygun bir düzey getirilmesine yönelik çalışmalarımız da bir öbür kıymetli önceliğimizdir.” dedi.

Büyükelçi Gulov, iki ülke ortasındaki bağlantıların, olumlu bir itimat ortamı, gerekli siyasi ve yasal çerçeve ve karşılıklı fayda sağlayan işbirliğini oluşturma araçları yarattığını vurgulayarak “Tacikistan ve Türkiye, memleketler arası ve bölgesel siyasetin birçok kıymetli sorununda ortak bir pozisyona sahiptir. Milletlerarası arenada birbirlerinin teşebbüslerini ve yapan tavırlarını desteklerler.” tabirlerini kullandı.

30’dan fazla işbirliği dokümanı üzerinde çalışılıyor

Tacikistan’ın bağımsızlık devrinde üst seviye ziyaretlerin, iki ülke ortasındaki yapan işbirliğinin geliştirilmesinde ve güçlendirilmesinde değerli rol oynadığını belirten Gulov, her bir ziyaretin, bağlantılarda yeni bir sayfa açtığına işaret etti.

Gulov, iki ülkenin 31 yıllık süreçte 70’in üzerinde muahede, mutabakat zaptı ve işbirliği dokümanları imzaladığına işaret ederek, şu anda da tarafların 30’dan fazla taslak işbirliği evrakı üzerinde çalıştığını vurguladı.

Tarafların, siyasi işbirliğinin yanı sıra ekonomik ve ticari işbirliğinin güçlendirilmesine de özel değer verdiğinin altını çizen Gulov, Türkiye ile Tacikistan ortasında 1993’te imzalanan ekonomik işbirliği mutabakatı temelinde kurulan hükümetler ortası ekonomik işbirliği kurulunun, şu ana kadar Duşanbe ve Ankara’da 11 toplantı gerçekleştirdiğini, ayrıyeten 16 Aralık 2021’de Tacikistan ve Türkiye’nin çeşitli ekonomik faaliyet alanlarından 150’den fazla şirket ve işletmenin temsilcilerinin katıldığı Tacikistan-Türkiye İş Forumu’nun Konya’da düzenlendiğini anımsattı.

Gulov, sanayi alanında işbirliğinin direkt ve dolaylı olarak geliştirilmesi ve gerekli ticari altyapının oluşturulması üzere hususların yanı sıra, “Türk firmalarının işbirliği ve tecrübelerine dayanarak, Duşanbe’de “Fuar Merkezi’nin kurulması”, “ortak yatırım fonunun kurulması”, “ihracat kredilerinin ayrıştırılması ve ortak ticari bankaların kurulması ve Türk bankalarının temsil edilmesi”, “Tacikistan ve Türkiye özel dalına karşılıklı fayda sağlayan Tacikistan Cumhuriyeti topraklarında öncelikli yatırım projelerinin uygulanmasında yardımcı olmak için tarafların ticari altyapısının geliştirilmesi” üzere bahislere da öncelik verdiklerini aktardı.

İki ülke ortasındaki ekonomik ilişkiler

İki ülke ortasındaki diplomatik alakaların kurulmasının akabinde, ikili ticaretin cirosunun 1999’da 1 milyon dolardan 2021’de 350,2 milyon dolara yükseldiğini ve bunun da genel olarak ticari işbirliğinin istikrarlı gelişme eğilimini doğruladığını belirten Gulov, şu bilgileri verdi:

“Böylece 1999-2022 periyodunda Tacikistan ile Türkiye ortasındaki ticaret cirosu 8,2 milyar dolar olarak gerçekleşti ki bu, Tacikistan’ın dış ticaret cirosunun yüzde 10’una tekabül ediyor ve bu göstergenin 6,13 milyar dolar (veya yüzde 75’i) eser ve mal ihracatı Türkiye Cumhuriyeti içindir. Birebir vakitte, bu periyotta ihracat yapısında yüzde 25, ithalat yapısında ise yüzde 5’lik göstergelerle Türkiye Cumhuriyeti’nin birinci ve dördüncü sırada yer aldığını belirtmekte yarar var. Ülkenin ticaret akışının yapısında, ülkenin ana ticaret ortaklarından biri olarak kabul edilmektedir.

Aynı vakitte, 2022’de Tacikistan’ın Türkiye ile olan dış ticaret cirosu 351,2 milyon dolar (ülkenin ticaret cirosunun yüzde 6,5’i) olarak gerçekleşti. 2022’de Türkiye Cumhuriyeti’ne 180 milyon dolar meblağında mal ihracatı ve 171,2 milyon dolar ithalatı kaydedildi.”

Tacikistan, ortak teşebbüsler kurarak Türkiye çeşitli sanayi alanlarında iş birliği hedefliyor

Tarafların yatırım alanında da yeterli ilgileri olduğuna işaret eden Gulov, 10 Kasım 2022’de Ticaret Bakanı Mehmet Muş’un Duşanbe ziyareti sırasında Tacikistan-Türkiye İş Forumu düzenlendiğini ve Türkiye ile Tacikistan ortasında 2023-2025 devri için “Mal cirosunun 1 milyar dolara çıkarılması için Yol Haritası” dahil olmak üzere çok sayıda işbirliği dokümanı imzalandığını anımsattı.

Bugün Tacikistan’da çeşitli bölümlerde faaliyet gösteren 150’ye yakın anonim yahut münhasıran Türk şirketi bulunduğuna işaret eden Gulov, Tacikistan’ın da ortak teşebbüsler kurarak Türkiye ile altın, madencilik, pamuk sürece, alüminyum ve öteki sanayi alanlarında işbirliği yapmayı hedeflediğini lisana getirdi.

Gulov, 31 yıldır Türk firmalarının Tacikistan’da 500 milyon dolarlık çeşitli projeler için ihalelere katıldığını belirterek, “TİKA’nın Duşanbe ofisi ise iki ülke ortasındaki ekonomik, toplumsal ve kültürel ilgilerin güçlendirilmesi için çalışmalarını muvaffakiyetle yürütüyor. TİKA aracılığıyla yaklaşık 50 milyon dolar meblağında onlarca proje hayata geçirildi. 2022’de Duşanbe-İstanbul uçuşlarının haftada dörtten altıya çıkarılması, tarafların turizm başta olmak üzere ekonomik dalın gelişmesine olan ilgisini gösteriyor.” dedi.

“(Ortak) Mirasın aktif formda kullanılması gerektiğine inanıyoruz”

İki ülke ortasındaki ortak tarihi ve kültürel kıymetlerin, iki ülke ve halkları ortasındaki bağların daha da geliştirilmesi için uygun bir temel oluşturduğunu belirten Gulov, şunları kaydetti:

“Mevlana Celaleddin Rumi başta olmak üzere büyük düşünürlerden ve bedelli şahsiyetlerden güç alan bir kültürel mirası paylaştığımız Türkiye ile özel bir yakınlığımız ve ortak kıymetlerimiz var. İki ülke halkları ortasındaki tarihi, kültürel münasebetler ve samimi hisler, bağlantılarımızın temelini oluşturmaktadır. Bu mirasın çeşitli alanlarda işbirliğinin daha da geliştirilmesi için faal bir biçimde kullanılması gerektiğine inanıyoruz. Mevlana’nın doğum günü, 30 Eylül’de Tacikistan’da kutlanıyor. Bu kapsamda 2018’de iki ülkenin dayanağıyla Tacikistan’da ‘Medeniyetlerin bağlayıcısı Mevlana’ sloganıyla milletlerarası bir konferans düzenlendi. Bu yıl yahut gelecek yıl birbirimizin topraklarında kültür günleri düzenlemeyi planlıyoruz.”

Gulov, iki ülke ortasındaki işbirliğinde eğitimin de öncelikli alanlardan biri olduğunu vurgulayarak, 1996’dan bu yana Tacikistan’dan yaklaşık 700 öğrencinin, Türkiye üniversitelerinde iktisat, memleketler arası bağlar, müspet bilimler, dilbilim ve mühendislik alanlarda eğitim gördüğünü aktardı.

Turizm alanındaki işbirliğinin de iki taraf ortasındaki bağlantıda değerli rol oynadığını belirten Gulov, “Tacikistan hükümetinin açık kapı siyaseti sayesinde, 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına bir ay vizesiz sistem getirilmesinin, elbet ülkenin turist sayısının artmasında tesirli olacağını düşünüyoruz.” dedi.

Türkiye Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Tacikistan hükümeti Turizm Geliştirme Komitesi ortasında, 20 Aralık 2019’da Tacikistan ve Türkiye Karma Turizm Komitesi kurulmasının memnuniyet verici olduğunu vurgulayan Gulov, “Tacikistan ile Türkiye ortasındaki kardeşçe, dostça alakaların ve yararlı işbirliğinin geleceğinin parlak olduğu, inançla söylenebilir ve bu doğrultuda Büyükelçilik olarak da tüm imkanları seferber etmek için gayret sarf edeceğiz.” tabirlerini kullandı.