Morkaraman ırkı koyun sayısının artırılması için üniversitede çalışma yapılıyor

Iğdır Üniversitesi, damızlık morkaraman ırkı koyunların sayısının artırılması için çalışma yürütüyor.

Ziraat Fakültesi, yörede en çok tercih edilen koyun ırkının yavru randımanının düşük düzeyde olması nedeniyle 2020 yılında çalışma başlattı.

Doğu Anadolu Projesi (DAP) Bölge Kalkınma Yönetimi dayanağıyla birinci etapta morkaraman ırkından 50 koyun ve koç temin edilerek üretim yapılmaya başlandı.

Beslenmeleri itinayla yapılan ve birtakım cerrahi formüller uygulanan ırkın koyun ve koç sayısını iki yılda 145’e çıkaran fakülte, yavru koçların satışını yapıyor, kuzuları ise damızlık olarak kullanıyor.

Projede çoklu doğum hedefleniyor

Çoklu doğumun hedeflendiği proje kapsamında, 2022 yılında 51 doğumda 79 kuzu elde edildi.

Ziraat Fakültesi Zooteknik Kısım Lideri Doç. Dr. Ali İhsan Atalay, 2020 yılında hayata geçirdikleri projeyle morkaraman koyunlarının yavru randımanının artırılması için çalışma yürüttüklerini söyledi.

DAP’tan aldıkları 150 bin liralık dayanakla 50 hayvanla projeye başladıklarını söz eden Atalay, şöyle konuştu:

“Şu anda 145 hayvana sahibiz, bunlardan elde ettiğimiz dişi yavruları elimizde tutuyoruz, erkek yavruların da satışını yapıyoruz. 2022 yılında bir koyundan altız gebelik elde ettik. Bir beşiz, bir dördüz, üç üçüz, 23 de ikizimiz dünyaya geldi ve toplamda teklilerle 51 doğumda, yaşayan kuzu sayımız 79’a ulaştı. 45 erkek, 34 dişi kuzumuz mevcut. Erkek kuzuyu satışa sunacağız, dişileri damızlık olarak kullanacağız. Geçen yıl yaptığımız çalışmanın birebirini bu yıl da sürdüreceğiz.”

“Beslenme ve cerrahi tekniklerle çalışma yaptık”

Yavru sayısını artırmak için yaptıkları çalışmalardan bahseden Atalay, şunları kaydetti:

“Gebelikte elde edeceğimiz yavru sayısını artırmak için hem beslenme istikametinde hem de öteki cerrahi diyebileceğimiz usullerle çalışma yürüttük. Morkaraman koyunlarının doğum oranının genetik olarak hayvan başına ortalama 0,98-1,05 olduğu bilinmektedir. Morkaraman ırkının günümüz kuralları için randımanının çok yüksek olmadığı görülmektedir. Çoğul gebeliklerin yüzde 25’i hayvanın genetik yapısı ile alakalı olup yüzde 75’i ise bakım besleme ile alakalıdır. Çiftçi şartlarında bakım kaidelerinin güzel olduğu durumlarda yüzde 8-10 ikizlik durumunun olduğu gözlenmiştir. Mevcut durumda bizim yaşayan sağlıklı hayvan başına düşen kuzu sayımız 1,55’tir.”

Atalay, bu yılki ön denetimler kapsamında ultrasonla baktıklarında tekrar çoğul gebelikleri gözlemlediklerini belirterek, doğumların şubat ayından itibaren başlayacağını lisana getirdi.

Yörede en çok tercih edilen koyun ırkının yavru randımanının düşük düzeyde olduğuna işaret eden Atalay, “Bu projedeki gayemiz, burada ünite alanında yahut hayvan başına yavru sayısını artırabilmek. Hem çiftçimizin, yetiştiricimizin iktisadına katkı sağlayacağız hem de ülkemizdeki et muhtaçlığının karşılanmasına bir nebze de olsa katkı sağlamayı planlıyoruz. Böylece de yurt dışından ithal edilen hayvanların yahut etin az da olsa önüne geçebilecek potansiyele sahip olduğunu düşünüyoruz.” diye konuştu.