Lübnanlı genç başlattığı projeyle “çöpü paraya dönüştürüyor”

Lübnan’da başlatılan “çöpünü paraya dönüştür” projesiyle hem halka etraf şuuru kazandırılıyor hem de ülke iktisadına katkı sağlanıyor.

Ülkede vakit zaman yaşanan çöp krizleri ve 2019’dan bu yana devam eden ekonomik kriz, gençleri yeni arayışlara iterken yeni fikirlerin doğmasının da yolunu açtı.

Başkent Beyrut’ta 2015 yılında patlak veren çöp krizi sırasında halk şovlarına katılan Pierre Baaklini (31), bu gençlerden biri. Krize reaksiyon göstermekle yetinmeyip tahlil için harekete geçen Baaklini, 2019’da bir geri dönüşüm şirketi kurdu.

Ancak Baaklini, yaklaşık bir hafta evvel başlattığı “çöpünü paraya dönüştür” projesiyle geri dönüşüm şirketine farklı bir boyut kazandırdı. Bu proje kapsamında halkın çöplerini getirip karşılığında nakit para alacakları “Drive Throw” (araçla getir at) isimli bir merkez kurdu.

Baaklini’ye nazaran, Beyrut’un kuzeyindeki Dekvane bölgesinde bir akaryakıt istasyonu bünyesinde hizmet veren bu merkez, halka “çöplerden maddi olarak istifade etme ve çevreyi koruma” şuurunu aşılıyor.

Krizlerden doğan proje

Lübnan’da orta ara yaşanan çöp krizlerinin en büyüğü 2015’de eski çöp toplama merkezinin kapatılmasıyla patlak verdi. Aylar süren kriz, hükümetin müdahalesi sonucu çözüldü ve çöp toplama ihalesi iki firmaya verildi.

Lübnan, 2017’ye kadar dünyada ismi “çöp kriziyle” anılan ülkeler ortasında yer alıyordu. Hükümetin hususa ait bütçe ayırmasının akabinde Beyrut’un çöp sorunu özel şirketlerin işi devralmasıyla çözüldü.

Ancak Lübnan’ın 2019’dan bu yana içinde bulunduğu derin ekonomik kriz nedeniyle mahallî para ünitesinin dolar karşısındaki sert düşüşü, Merkez Bankasındaki rezervlerin erimesi ve devalüasyon, çöpleri toplayan şirketlerin masraflarının da önemli biçimde artmasına yol açtı. Bundan sonra da 2021 ve 2022 yıllarında daha küçük çaplı olsa da çöp krizleri yaşandı.

Bu probleme bir tahlil bulma maksadıyla yola çıkan Baaklini, AA muhabirine yaptığı açıklamada, krizlerden ilham alarak geliştirdiği “çöp getirip karşılığında para alma” projesinin Lübnan’da bir birinci olduğunu tabir etti.

Ülke iktisadına katkı

Proje kapsamında geri dönüşüm merkezine getirilen unsurların başında plastik, kağıt, pil, bitkisel atık yağ ve metal üzere geri dönüştürülebilir materyaller yer alıyor.

Atıkların fiyatları birbirinden farklı olsa da ortalama kilogram fiyatı 0,15 doları buluyor.

Önce kendilerine ulaşan materyalleri ayrıştırdıklarını, akabinde bu projenin ana şirketi olan Lübnan Atık İdare Merkezi’ne aktardıklarını kaydeden Baaklini, bu materyalleri mahallî endüstride kullanılacak ya da yurt dışına ihraç edilecek ham hususlara dönüştürdüklerini söyledi.

“Bu sayede ülkeye döviz giriyor, iktisadın çarkı dönüyor, sanayi canlanıyor ve etraf korunuyor.” diyen Baaklini, projeyi hayata geçirdiklerinden bu yana her gün 80-100 kişinin atıklarını merkeze getirdiğini, kimisinin karşılığında alacağı parayı fakirlere bağışladığını lisana getirdi.

Projeyle atığa bakış değişiyor

Projesinin farkındalık oluşturma açısından da değerli olduğuna değinen Baaklini, “Bu birebir vakitte halkın, bu hususların ekonomik bir bedeli olduğunu anlamaları ve atığa bakış açılarını değiştirmeleri için de bir fırsat.” dedi.

Projenin, atıkların ayrıştırılarak geri dönüştürülmesini amaçladığını kaydeden Baaklini, diğer yerlerde de şube açarak projeyi yaymak istediklerini söyledi.

Baaklini, bir ton geri dönüştürülebilir atığın fiyatının yaklaşık 150 dolar olduğunu, devletin ise her bir ton atığı toplayıp gömmek için 120 dolar harcama yapması gerektiğini böylelikle, gömmek yerine geri dönüştürülen her bir ton atıkta 270 dolar çıkar sağladıklarını kaydetti.

Baaklini, projenin ekonomik ve ekolojik yararlarının yanı sıra Lübnanlılara iş imkanı da sunduğunu kelamlarına ekledi.