KDK’nin “21. Yüzyılda İnsan Haklarının Geleceği Konferansı” ikinci gününde oturumlarla devam etti

Ukrayna Parlamentosu İnsan Hakları Komiseri Dmitro Lubinets, esir takası konusundaki teşebbüsü için Türkiye’ye teşekkür ederek, “Sayın (Cumhurbaşkanı Recep Tayyip) Erdoğan dün de bahsetti. İnsani koridor açılmasıyla ilgili yeni bir inisiyatif alınacak. Ben bunun çok düzgün bir fikir olduğunu düşünüyorum.” dedi.

Kamu Denetçiliği Kurumunca (KDK) düzenlenen “21. Yüzyılda İnsan Haklarının Geleceği” konferansının ikinci gününde “Dijitalleşmenin İnsan Haklarına Etkileri” başlıklı oturum gerçekleştirildi.

İtalya Ombudsmanlar Lideri ve Lazio Bölgesel Ombudsmanı Marino Fardelli, dijital sistemler ve toplumsal ağların kullanımıyla söz özgürlüğünün tehdit edildiğini belirterek, dünyanın çeşitli yerlerinde kısmi ya da tam sansürleme teşebbüslerinin olduğunu söyledi.

Fardelli, teknoloji ve insan haklarının madalyonun iki yüzü olduğunun altını çizerek, demokratik olmaktan uzak pek çok ülkenin üniversal vatandaşlığı tehdit ettiğini lisana getirdi.

Rusya Federasyonu’na bağlı Tataristan Cumhuriyeti’nin İnsan Hakları Komiseri Sariya Saburskaya da ülkesinin 2030’a kadar ulusal kalkınma için gaye belirlediklerini tabir ederek, bununla dijital dönüşmeyi amaçladıklarını belirtti.

2022’nin Tataristan’da “dijitalleşme yılı” ilan edildiğini kaydeden Saburskaya, dijital ortamda insan hakları ve özgürlüklerinin ön plana çıktığını vurguladı.

Yapay zeka ve insan haklarıyla ilgili yasal düzenlemeler yapılmalı

Bulgaristan Ayrımcılığa Karşı Muhafaza Kurulu Lideri Ana Dzumalieva da yapay zekanın ömrün her alanına girdiğini ve dijital çağda daha görünür hale geldiğini lisana getirdi.

Dzumalieva, gelecekte yapay zekanın kararıyla insan hakları ihlalleri olduğunda kimin sorumlu tutulacağı sorgulanarak yapay zeka ve insan haklarıyla ilgili yasal düzenlemelerin yapılması gerektiğine işaret etti.

Kazakistan İnsan Hakları Ombudsmanı Artur Lastayev de dijitalleşmenin insan hakları karşısında bir tehdit olabileceğini fakat bunun olmaması için de gerekli önlemleri alması gerekenlerin de kendileri olduğunu söyledi.

Lastayev, muhafaza maksatlı gerekli önlemlerin alınması ve dijitalleşmenin olumlu taraflarına dönülmesiyle, insanların bunun dezavantajlarından etkilenmemesinin sağlanabileceğini lisana getirdi.

“İnsani koridor açılmasıyla ilgili yeni bir inisiyatif alınacak”

“Savaş, Çatışma ve Göç Ortamlarında İnsan Hakları Sorunları” oturumunda konuşan Ukrayna Parlamentosu İnsan Hakları Komiseri Dmitro Lubinets de ülkesine karşı başlatılmış acımasız bir savaşın olduğunu belirterek, Ukrayna’nın hayatıyla bedel ödediğini söyledi.

Tüm dünya yeni yılı kutlarken o akşam Ukrayna’da bomba sesleri duyduklarını anlatan Lubinets, bugünlerde Ukrayna’nın elektrik altyapısının yarısının imha edilmiş olduğunu lisana getirdi.

Lubinets, “Ukrayna’da 12,5 milyondan fazla kişi şu anda mülteci hale gelmiş durumda.” dedi.

Türkiye’ye Ukraynalıları kabul etmesi ve Ukrayna’ya takviyesi hasebiyle teşekkür eden Lubinets, “Savaşın başlamasından bu yana 450 bin Ukraynalı Türkiye’ye geldi. Bu 450 bin kişinin ortasında 80 bin çocuk var. Bunların 1600’ü yetim.” tabirlerini kullandı.

Dmitro Lubinets, savaş boyunca Ukrayna’ya 16 binden fazla füzenin isabet ettiğini belirterek, kimi kentlerin büsbütün yıkılmış durumda olduğunu söyledi.

“Eylülün sonundan beri Rusya, faal olarak İran üretimi kamikaze füzelerini kullanıyor. Bu kitlesel imha silahlarını kullanıyor.” diyen Lubinets, “savaşta 900’dan fazla çocuğun hayatını kaybettiğini, 300’den fazla çocuğun da kaybolduğunu” lisana getirdi.

Lubinets, esir değişimi konusuna değinerek, Türkiye’de de 5 Ukraynalı komutanın bulunduğunu söyledi.

Esir değişimi konusundaki teşebbüsü için Türkiye’ye teşekkür eden Lubinets, “Sayın (Cumhurbaşkanı) Erdoğan dün de bahsetti. İnsani koridor açılmasıyla ilgili yeni bir inisiyatif alınacak. Ben bunun çok yeterli bir fikir olduğunu düşünüyorum.” dedi.

Lubinets, “Ukrayna’da 4 ile 85 yaş ortasındaki bayan ve kız çocuklarının cinsel kabahatlere maruz kaldığını” söyleyerek, “Bu savaş aslında 2014’te Kırım’da başladı. Biliyorum ki bu savaş sizin yardımınızla tekrar Kırım’da bitecek.” değerlendirmesinde bulundu.

Filistin’de son 12 yılda 15 bin kişi evsiz kaldı

Filistin Bağımsız İnsan Hakları Kurumu Lideri Issam Aruri, Kudüs’te hala yerleşim sorunlarınun olduğuna dikkati çekerek, İsrail’in o bölgedeki Filistinli nüfusu yüzde 30’la sonlandırdığını belirtti.

Aruri, çocukların yaşadığı meselelere dair, “İsrail, orada doğan çocukların kayıt altına alınmasına müsaade vermiyor. Bu da çocukların sıhhat ve eğitim hizmetlerinden yoksun olmasına sebep oluyor.” dedi.

Son 12 yıl içinde 10 bin Filistinlinin konutunun planlı biçimde yıkıldığını tabir eden Aruri, 15 bin kişinin evsiz bırakıldığına ve bunun 7 binden fazlasının çocuk olduğuna dikkati çekti.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Ombudsmanı İlkan Varol, Kıbrıs Adası’nda yıllarca insan hakları gasbedilen Kıbrıs Türk halkının yaşadığı zorluklara değinerek, Güney Kıbrıs Rum İdaresi’nin, KKTC’nin memleketler arası toplumla etkileşim uğraşlarını engellemeye çalıştığını söyledi.

Varol, ülkesinin insan hakları ve özgürlüklerine ait memleketler arası evrakları temel aldığını vurguladı.

KKTC’nin milletlerarası siyasette haksızlığa uğradığını belirten Varol, Türkiye’nin KKTC’ye “sarsılmaz desteği” hasebiyle teşekkür etti.

“Pek çok şeyi (Kamu Başdenetçisi) Onur Malkoç sayesinde başardık”

Rusya İnsan Hakları Yüksek Komiseri Tatiana Moskalkova da NATO ülkelerinin her geçen gün uzun menzilli silahları Ukrayna tarafına verdiğini belirterek, “Şubat 2022’den bu yana yapılan bombalamalar sonucunda, ABD’nin ve Batı’nın verdiği silahlarla 8 bin 800 sivil vatandaş hayatını kaybetti.” dedi.

Moskalkova, Ukrayna askerlerinin okullardan, kreşlerden, çocuk bakım yurtlarından çocukları kalkan olarak kullandığını öne sürdü.

Diplomatların ortak lisan bulamadığı yerde insan hakları savunucularının insanların yazgısına olumlu katkı sağlayacak düzenekler kurması gerektiğini vurgulayan Moskalkova, “Pek çok şeyi (Kamu Başdenetçisi) Gurur Malkoç sayesinde başardık ve müstesna bir bağlantı sistemi kurduk.” dedi.

Rus esirlere eşsiz azaplar yapıldığını ileri süren Moskalkova, “Cenevre Kontratı ihlal edilerek 10 esirimiz kurşuna dizildi.” tabirini kullandı.

Moskalkova, ombudsmanların vazifesinin azami ölçüde önlem almaları olduğuna dikkati çekerek, yaralıların sıhhat yardımı alması ve esirlerin meskenlerine dönmesi için bunun gerekli olduğunu vurguladı.

Tüm ombudsmanlara yardım edebilmek için ne gerekiyorsa yapmaları için davette bulunan Moskalkova, “Ukrayna Ombudsmanı, ‘Her şey Kırım’la başladı ve bitti.’ dedi. Bu cümle ne tabir ediyor bilmiyorum ancak her şey dostlukla başladı. Dünyamız, medeniyetimiz lakin barış içinde yaşamamız halinde, sevgiyle yaşadığımız durumda var olacak. Bizim için fark burada. Biz burada adalet ve insanlara takviye konusunda bir ortaya gelmeliyiz.” diye konuştu.

Türkiye ile Azerbaycan ombudsman kurumları ortasında işbirliği

Azerbaycan İnsan Hakları Komiseri Sabina Aliyeva da kuruluşlarından bu yana Türkiye ile Azerbaycan ombudsman kurumları ortasında işbirliği yapıldığını belirtti.

Aliyeva, Hocalı Katliamı ve 1. Karabağ Savaşı’nda çocuk ve bayanların bulunduğu on binlerce insanın hayatını kaybettiğini yahut yaralandığını anımsatarak, 2020’deki Karabağ Savaşı’nın birinci günlerinde Ermenistan silahlı kuvvetlerinin sivillere yönelik taarruzlarının insan hakları ve memleketler arası hukukun ihlali olduğunu vurguladı.