İtalyan zelzele uzmanı: 3 metrelik kayma artabilir

İtalya Ulusal Jeofizik ve Volkanoloji Enstitüsü Lideri Prof. Carlo Doglioni, Kahramanmaraş merkezli zelzelelerin akabinde birinci iddialarına nazaran Anadolu levhasının 3 metre kadar kaydığını fakat bunun artabileceğini, uydu dataları geldiğinde daha net göstergelere sahip olacaklarını belirtti.

Türkiye’de yaşanan zelzelelerin “Anadolu levhasını 3 metre kaydırdığı” teziyle dikkati çeken, İtalya’nın zelzeleler konusunda otorite kurumunun başındaki isim Prof. Doglioni, INGV’nin Roma’daki merkezinde AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.

Kahramanmaraş’taki iki büyük sarsıntının, Anadolu levhasının Arap levhasıyla karşılaştığı alanda gerçekleştiğini lisana getiren Doglioni, “Anadolu levhası, hem yer kabuğuna nazaran hem de Avrasya levhası ve Arap levhasına nazaran güneybatı istikametinde ilerliyor. Aslında her gün ilerliyor. Birkaç mikron ilerliyor lakin yıl sonunda bu birkaç santimetreyi bulabiliyor.” tabirlerini kullandı.

Doglioni, zelzelelerin yaşandığı noktaya işaret ederek, “Dolayısıyla bu noktada onlarca yıldır süren bir güç birikimi kelam konusu. Bu nokta, daha fazla bu enerjiyi tutabilecek durumda olmadığı için ve Anadolu levhası güneybatı istikametinde ilerlerken bu taraf bloke olunca buradaki güç bir noktada açığa çıkıyor.” diye konuştu.

Anadolu levhasının bu zelzelelerle 3 metre kaydığı değerlendirmesi hatırlatılan Doglioni, bunun birinci iddiaları olduğunu ve artabileceğini vurguladı.

Doglioni, şöyle devam etti:

“Uydu datalarını elde ettiğimizde daha net göstergelere sahip olacağız. Hasebiyle şu anda sismik bilgileri bilakis çevirebilir ve bunlar üzerinden hareketi hesaplayabiliriz. Bizim hesaplarımız ve Amerikan Jeolojik Servisi’nin hesapladığı birinci varsayımlara nazaran, bu segment boyunca kaymanın 3 metre uzunluğunda olduğuydu fakat daha sonra bu kırılma yayıldı, böylelikle sistemin de hareketi devam etti. Bu kırılma ile ikincisi ortasında metre sayısı da katiyetle artacaktır.”

İTALYA’DAKİ SON ŞİDDETLİ SARSINTIDAN 130 KAT DAHA BÜYÜK

İtalya’da 2016’da yaşanan Amatrice zelzelesini hatırlatan Doglioni, “O zelzelede kayma 2 metrenin üzerindeydi fakat büyüklük 6,5 idi. Burada çok daha güçlü bir güçten kelam ediyoruz. 2016’da İtalya’da meydana gelen sarsıntıya nazaran 130 kat daha büyük bir güç var burada.” yorumunu yaptı.

BÖLGEDE MİSAL BÜYÜKLÜKTE DİĞER BİR ZELZELE OLUR MU?

Kahramanmaraş merkezli zelzelelerle bölgede büyük bir güç salınımı olmasının akabinde birebir yerde tekrar büyük bir sarsıntının gerçekleşme ihtimaliyle ilgili soru üzerine Doglioni, şunları söyledi:

“Buna karşılık vermemiz mümkün değil zira bizim için her sarsıntı, bir deney niteliğindedir. Zelzeleleri ölçmek ve derecelendirmekte kullandığımız mevcut vakit aralığı, olup biteni anlamamıza yardımcı olacak sismometrik bir ağa ve GPS datalarına sahip olduğumuz son 80 hatta tahminen sadece 40 yıldır yararlandığımız bir araç diyebilirim. Ve bu hareketler bağlamında yeryüzünün bu güç salınımı ve bunun sonucunda meydana gelen gerek yatay gerekse dikey deformasyon hakkında kesin bilgi sahibi olmamızı sağlayan uydu datalarını fakat son 15-20 yıldır elde edebiliyoruz.”

İtalyan uzman, Kahramanmaraş’ta gerçekleşen ve kendilerinin 7,8 olarak kaydettiği birinci zelzelede neredeyse 2G’ye varan bir ivme ölçüldüğüne dikkati çekerek, “2G, yer çekimi ivmesinin 2 katı manasına geliyor ve bu inanılmaz büyüklükte bir ivme. Her şeyden evvel 7,8 neredeyse karada kaydettiğimiz en büyük zelzeleye yakın bir kıymet. Denizde ise 1960’ta Şili’de kaydedilen en büyük sarsıntı olan 9-9,5 şiddetine ulaşan sarsıntılar yaşandı.” diye konuştu.

Büyük Marmara sarsıntısını hatırlatan Doglioni, “Depremler, etrafı epey açık ve esasen kırılgan nitelikteki bölgelerin yakınında meydana geldiklerinde, bugünlerde şahit olduğumuz ve geçmişte diğer bölgelerde de meydana gelenlere emsal trajik olaylara yol açabilir. 1999 İzmit sarsıntısında yaklaşık 17 bin kişi hayatını kaybetmişti. Münasebetiyle bu son olayda da hayatını kaybedenlerin sayısının ne yazık ki artacağı kaçınılmaz bir gerçek.” yorumunu yaptı.

“TÜRKİYE’DE SARSINTIYA KARŞI YANLIŞSIZ BİR BİNA YENİLEME KAMPANYASI BAŞLADI”

Araştırmacıların bir sonraki sarsıntıya hazır olmak için zelzele sırasında neler olduğunu incelemelerine ve anlamalarına yardımcı olacak fazla araca sahip bulunmaları gerektiğinin altını çizen Doglioni, sarsıntıların merkezinde sarsıntılara dayanacak meskenlerin de inşasının gerektiğini vurguladı.

INGV Lideri Doglioni, şunları kaydetti:

“Türkiye’de sarsıntıya karşı yanlışsız bir bina yenileme kampanyası başladı. İtalya’da da buna muhtaçlığımız var ve maalesef bu, onlarca yıl alıyor zira bu mevzuda bir kültür eksikliği var. Yalnızca zelzele olduğu vakit bunun hakkında konuşuluyor, sonra unutuluyor. Bunun yerine bir sonraki zelzele olduğunda hazır olmak için zelzele yokken çalışmak zorundayız. Artık burada iki sarsıntı oldu, biri 7,8 ve başkası 7,5. Öbür bir sarsıntı olur mu bilemeyiz, genelde 2 tane olur lakin tabiat bazen bizi şaşırtıyor. Bu nedenle öteki bir sarsıntı olabileceğini göz arkası edemeyiz.”