İtalyan sarsıntı uzmanı, Anadolu levhasındaki 3 metrelik kaymanın artabileceğini söyledi

Türkiye’de yaşanan zelzelelerin “Anadolu levhasını 3 metre kaydırdığı” teziyle dikkati çeken, İtalya’nın zelzeleler konusunda otorite kurumunun başındaki isim Prof. Carlo Doglioni, İtalya Ulusal Jeofizik ve Volkanoloji Enstitüsü’nün (INGV) Roma’daki merkezinde değerlendirmelerde bulundu.

“Her gün ilerliyor”

Kahramanmaraş’taki iki büyük zelzelenin, Anadolu levhasının Arap levhasıyla karşılaştığı alanda gerçekleştiğini lisana getiren Doglioni, “Anadolu levhası, hem yer kabuğuna nazaran hem de Avrasya levhası ve Arap levhasına nazaran güneybatı istikametinde ilerliyor. Aslında her gün ilerliyor. Birkaç mikron ilerliyor lakin yıl sonunda bu birkaç santimetreyi bulabiliyor.” tabirlerini kullandı.

3 metre kaydı

Doglioni, zelzelelerin yaşandığı noktaya işaret ederek, “Dolayısıyla bu noktada onlarca yıldır süren bir güç birikimi kelam konusu. Bu nokta, daha fazla bu enerjiyi tutabilecek durumda olmadığı için ve Anadolu levhası güneybatı istikametinde ilerlerken bu taraf bloke olunca buradaki güç bir noktada açığa çıkıyor.” diye konuştu.

Anadolu levhasının bu zelzelelerle 3 metre kaydığı değerlendirmesi hatırlatılan Doglioni, bunun birinci kestirimleri olduğunu ve artabileceğini vurguladı.

Metre sayısı artacak

Doglioni, şöyle devam etti:

Uydu bilgilerini elde ettiğimizde daha net göstergelere sahip olacağız. Hasebiyle şu anda sismik bilgileri bilakis çevirebilir ve bunlar üzerinden hareketi hesaplayabiliriz. Bizim hesaplarımız ve Amerikan Jeolojik Servisi’nin hesapladığı birinci iddialara nazaran, bu segment boyunca kaymanın 3 metre uzunluğunda olduğuydu fakat daha sonra bu kırılma yayıldı, böylelikle sistemin de hareketi devam etti. Bu kırılma ile ikincisi ortasında metre sayısı da muhakkak artacaktır.

“130 kat daha büyük enerji”

İtalya’da 2016’da yaşanan Amatrice zelzelesini hatırlatan Doglioni, “O zelzelede kayma 2 metrenin üzerindeydi ancak büyüklük 6,5 idi. Burada çok daha güçlü bir güçten kelam ediyoruz. 2016’da İtalya’da meydana gelen sarsıntıya nazaran 130 kat daha büyük bir güç var burada.” yorumunu yaptı.

Kahramanmaraş merkezli zelzelelerle bölgede büyük bir güç salınımı olmasının akabinde birebir yerde tekrar büyük bir sarsıntının gerçekleşme ihtimaliyle ilgili soru üzerine Doglioni, şunları söyledi:

“Bizim için her zelzele deney niteliğinde”

Buna cevap vermemiz mümkün değil zira bizim için her zelzele, bir deney niteliğindedir. Zelzeleleri ölçmek ve derecelendirmekte kullandığımız mevcut vakit aralığı, olup biteni anlamamıza yardımcı olacak sismometrik bir ağa ve GPS datalarına sahip olduğumuz son 80 hatta tahminen sadece 40 yıldır yararlandığımız bir araç diyebilirim. Ve bu hareketler bağlamında yeryüzünün bu güç salınımı ve bunun sonucunda meydana gelen gerek yatay gerekse dikey deformasyon hakkında kesin bilgi sahibi olmamızı sağlayan uydu datalarını fakat son 15-20 yıldır elde edebiliyoruz.

“Olağanüstü büyüklükte bir ivme”

İtalyan uzman, Kahramanmaraş’ta gerçekleşen ve kendilerinin 7,8 olarak kaydettiği birinci zelzelede neredeyse 2G’ye varan bir ivme ölçüldüğüne dikkati çekerek, “2G, yer çekimi ivmesinin 2 katı manasına geliyor ve bu inanılmaz büyüklükte bir ivme. Her şeyden evvel 7,8 neredeyse karada kaydettiğimiz en büyük zelzeleye yakın bir bedel. Denizde ise 1960’ta Şili’de kaydedilen en büyük sarsıntı olan 9-9,5 şiddetine ulaşan sarsıntılar yaşandı.” diye konuştu.

“Can kayıpları artabilir”

Büyük Marmara zelzelesini hatırlatan Doglioni, “Depremler, etrafı hayli açık ve aslında kırılgan nitelikteki bölgelerin yakınında meydana geldiklerinde, bugünlerde şahit olduğumuz ve geçmişte öbür bölgelerde de meydana gelenlere misal trajik olaylara yol açabilir. 1999 İzmit zelzelesinde yaklaşık 17 bin kişi hayatını kaybetmişti. Hasebiyle bu son olayda da hayatını kaybedenlerin sayısının ne yazık ki artacağı kaçınılmaz bir gerçek.” yorumunu yaptı.

‘Sarsıntılara dayanacak konutlar inşa edilsin’

Araştırmacıların bir sonraki zelzeleye hazır olmak için sarsıntı sırasında neler olduğunu incelemelerine ve anlamalarına yardımcı olacak fazla araca sahip bulunmaları gerektiğinin altını çizen Doglioni, zelzelelerin merkezinde sarsıntılara dayanacak konutların de inşasının gerektiğini vurguladı.

INGV Lideri Doglioni, şunları kaydetti:

“Deprem yokken çalışmak zorundayız”

Türkiye’de sarsıntıya karşı gerçek bir bina yenileme kampanyası başladı. İtalya’da da buna muhtaçlığımız var ve maalesef bu, onlarca yıl alıyor zira bu bahiste bir kültür eksikliği var. Yalnızca sarsıntı olduğu vakit bunun hakkında konuşuluyor, sonra unutuluyor. Bunun yerine bir sonraki sarsıntı olduğunda hazır olmak için zelzele yokken çalışmak zorundayız. Artık burada iki sarsıntı oldu, biri 7,8 ve başkası 7,5. Öbür bir sarsıntı olur mu bilemeyiz, genelde 2 tane olur fakat tabiat bazen bizi şaşırtıyor. Bu nedenle diğer bir zelzele olabileceğini göz arkası edemeyiz.