Hindistan’da BBC’nin Modi belgelesli yasaklandı, öğrenciler reaksiyon gösterdi

BBC’nin Hindistan Başbakanı Narendra Modi’nin 2002’de vefatla sonuçlanan dini motivasyonlu ayaklanmalardaki rolünü anlatan belgeseli, ülkenin en itibarlı iki üniversitesinde tansiyona neden oldu.

Ülkeden gelen haberlere nazaran polis, Jamia Millia İslam Üniversitesi’nde belgeseli gösterime sokmak isteyen öğrencileri gözaltına aldı.

Salı günü Delhi’deki bir diğer üniversitede de belgesel gösterime girmeden çabucak evvel elektrik ve internet irtibatı kesildi.

Hindistan hükümeti, belgeselin “objektif olmadığını ve propaganda emelli olduğunu” savunuyor.

Belgesel, YouTube ve Twitter’da da paylaşılmasını engelleyen harikulâde hal kurallarının getirilmesine yol açtı.

Onlarca polis protestolarda giyilen zırhlarını alarak Jamia Üniversitesi’ne gitti. Yetkililer, üniversitede “izinsiz şovlara müsaade verilmeyeceğini” açıkladı.

BBC’nin Hindistan’daki lokal muhabirlerinden biri, üniversite yerleşkesinde kapıların kilitlendiğini ve “gerilimin yüksek olduğunu” söyledi. Kapının dışında ise öğrenci ve gazetecilerden oluşan bir kalabalık bekliyor. Bölgeden gelen görüntülerde, kilitli giriş kapılarının önünde onlarca polisin beklediği görülüyor.

Jamia Üniversitesi’nden imajlar, Delhi’deki Jawaharlal Nehru Üniversitesi’nde Salı günü yaşananların akabinde geldi. Burada da öğrenciler belgesel gösterimini engellemek isteyen yetkilileri elektrik ve interneti kesmekle suçladı. Bu suçlamalara şimdi üniversite idaresinden bir karşılık gelmedi.

Üniversite idaresi, öğrenci birliklerine “Üniversite yerleşkesinde huzur ve tertibi bozacağı” gerekçesiyle belgesel gösterimini durdurması talimatını gönderirken öğrenci birliği, öğrencilerin bilgisayar ve cep telefonlarından belgeseli görüntüleyebilmeleri için QR kodları dağıttı.

Bu sırada yerleşkede çok sayıda polis vardı. Yerleşkedeki muhabirimizin verdiği bilgiye nazaran, öğrenciler belgeseli izlerken “20, 30 kişilik bir küme öğrencilere taş atarak durdurmaya çalıştı.” Bunun üzerine öğrenciler polise taş atanlarla ilgili hata duyurusunda bulundu.

İki kısımdan oluşan “Hindistan’ın birinci kısmı: Modi Sorunu” isimli belgesel birinci olarak 17 Ocak’ta İngiltere’de gösterime girdi. İkinci kısmı de salı günü yayımlandı.

Hemen akabinde Hindistan Dışişleri Bakanlığı, belgeselle ilgili bir açıklama yayımlayarak “Güvenilmez bir anlatımı insanlara zorla iletmeye çalışan bir propaganda ürünü” olduğunu savundu.

BBC ise serinin “Hindistan’daki Hindu çoğunluk ile Müslüman azınlık ortasındaki tansiyonu anlattığı ve Modi’nin bu tansiyondaki rolünü incelediğini” söylüyor. Ayrıyeten BBC, belgeseli hazırlarken Hindistan hükümetine de sorular ilettiğini lakin hkümetin bu soruları yanıtlamamayı tercih ettiğini açıkladı.

Belgeselin birinci kısmında Modi’nin siyasete birinci nasıl girdiğini, Bharatiya Janata Partisi’ne (BJP) üye oluşundan ülkenin batısındaki Gujarat eyaletinde yönetici bakan olana kadar geçen süreci anlatıyor.

Daha evvel hiç yayımlanmamış, BBC’nin İngiltere Dışişleri Bakanlığı’ndan edindiği bir raporda geçen; Gujarat’ta 2002’de Hindu hacıları taşıyan bir trenin ateşe verilmesi ve onlarca hacının ölmesiyle başlayan çatışmalarda Modi’nin nasıl hareket ettiğine dair bilgiler de birinci kısımda yer alıyor.

Gujarat’taki tren saldırısının akabinde çıkan çatışmalarda birden fazla Müslüman 1000’den fazla kişi öldürülmüştü. Bu, 1947’de bağımsızlığını kazandıktan sonra ülkenin gördüğü en fazla ölümlü ve en şiddetli çatışma oldu.

İngiltere Dışişleri Bakanlığı’nın raporuna nazaran Modi, o devir eyalette hakim olan “dokunulmazlık ve cezasızlık ikliminden direkt sorumluydu” ve bu iklim, çatışmaların büyümesine ve şiddet olaylarında çok sayıda kişinin ölmesine yol açtı.

Modi, bu tezleri uzun vakittir reddediyor; çatışmalarda hiçbir rolü olmadığını söylüyor ve özür dilemekten kaçınıyor.

2013’te, Yüksek Mahkeme de Modi’nin suçlanması için kâfi kanıt olmadığı sonucuna varmıştı.

BBC belgeseli Hindistan’da yayımlanmasa da, birçok muhalif önder ve aktivist, belgeselin linkini toplumsal medya platformlarında paylaştı.

Hindistan hükümeti danışmanlarından biri, Twitter’a belgeselle ilgili linklerin paylaşıldığı tweetlerin yasaklanması talimatı veridklerini; YouTube’a da belgeselin yüklenmesinin yasaklanması talimatı gittiğini söyledi.

Twitter, BBC’ye yaptığı açıklamada Hindistan’ın 20 Ocak’ta verdiği talimat uyarınca ve Hindistan maddelerine uygun olarak 50 tweet’i bloke ettiğini doğruladı.

Bir YouTube sözcüsü de, “Telif hakkı sorunu nedeniyle görüntünün BBC tarafından yayından kaldırıldığı” bilgisini verdi.

BBC ise buna karşılık “Bu standart bir prosedür. Biz, rastgele bir yasadışı paylaşımın yasaklanması için izlediğimiz prosedürü izlemeye devam ediyorux.” açıklaması yaptı.

JNU öğrenciler birliği ise, belgeseli bir sefer daha yayımlayacaklarını duyurdu. Belgeselin toplu gösterimi üniversitelerle sonlu kalmıyor; birçok tertip, önümüzdeki günlerde gösterim planladığını açıkladı.