Göçmen ailelere karşı ayrımcılık çocuklarında ruhsal problemlere yol açıyor

Ülkelerindeki savaş ve iç karışıklıklardan kaçarak öteki ülkelere sığınmak zorunda kalan ailelerin çocuklarında depresyon, anksiyete, kişilik bozukluğu üzere ruhsal rahatsızlıklar daha sık görülüyor. Ayrımcılığa maruz kalan bu çocuklar tedavi edilmezse şiddet ve intihara eğilimli hale geliyor.

Türkiye’deki göçmen ve sığınmacılara ruhsal dayanak çalışmaları yürüten uzman klinik psikolog Huriye Tak, AA muhabirine, göçmen ailelerin karşılaştığı ayrımcılığın çocuklarının üzerindeki tesirlerini kıymetlendirdi.

Tak, iç göç eden şahıslarda bile ahenk süreçlerinde birtakım sıkıntılar çıkabildiğini belirterek, ülkelerini travmatik halde terk eden şahısların gittikleri ülkelerde “yabancı ve istenmeyen insan” olarak görülmesinin bu travmayı daha da artırdığını söyledi.

Göçmen ailelerin maruz kaldığı ayrımcılığın, çocuklarının psikolojisinde onarılması güç yaralar açtığını kaydeden Tak, bu durumun ilerde çocukların karakter gelişiminde önemli sorunlara neden olduğunu tabir etti.

Tak, çoğunlukla okul ve toplumsal hayatlarında ayrımcılıkla karşılaşan göçmen çocuklarda çeşitli ruhsal hasarlar oluşabileceğinin altını çizerek, şunları lisana getirdi:

“Özellikle ilkokul, ortaokul çağındaki göçmen çocuklara kendi akranları tarafından uygulanan ayrımcılık çeşitli psikopatolojik problemlere neden oluyor. Çocuklarda okul değişikliğinde bile ahenk sorunu görülürken, farklı lisan, farklı kimlikle okula ahenk sağlamaya çalışan çocuklar daha da zorlanıyor. Göçmen çocuklarda arkadaş edinememe, izole olma, lisan öğrenmeme, derslere katılmama üzere durumlar görülebildiği üzere ilerde kendisi üzere çocuklarla bir ortaya gelip çeteleşmeler görülebiliyor.”

“Ailelerin lisanındaki ayrımcılık, çocuklarına yansıyor”

Tak, yabancıya karşı önyargı ve ayrımcılığın lisanda başladığını aktararak, okul çocuklarının, göçmen arkadaşlarını ailelerinden duydukları ayrımcı lisanla gaye aldığına dikkati çekti.

Rehberlik takviyesi verdiği Suriyeli çocuk danışanının, “Vatan haini ne demek, bana daima o denli diyorlar” dediğini anlatan Tak, “Buna ailelerin şuurlu hal sergilemeyip yanlış tabirler kullanması neden oluyor. O yaştaki çocuklar bu türlü bir bilince sahip değil. Bu üzere tabirler ailelerden öğreniliyor, manası bile bilinmeden aktarılıyor ve karşı tarafı incitiyor.” dedi.

Tak, göçmen çocuklara akranları tarafından uygulanan ayrımcılığın bu çocuklarda kişilik bozuklukları oluşmasında ve şiddete yönelmede tetikleyici olabileceğine işaret ederek şöyle konuştu:

“Göçmen aile ve çocuk ‘istenmediği’ bir yere girmek için çabalıyor. Kabul görmese bile o topluma girdiği vakit da etrafındaki arkadaşları tarafından dışlanıyor. Evvel farklı buluyor çocuklar birbirlerini. Çocuklar farklılığı da ailede ve toplumda tanımlanan biçimde tanımlıyor. Bunlar çocukların kendi fikirleri değil. Toplumda ve ailelerde göçmenlere yönelik ‘pis, berbat, vatan haini, hırsız’ tanımlamaları çocuklar ortasında hakaret ve küfür olarak geri dönüyor. Buna maruz kalan çocukların ortasında da şiddet doğuyor. Güçsüz durumda olan göçmen yahut öteki öğrenciler ortasında bu biçimde şiddet hadiseleri görülüyor.”

Başka bir çocuk danışanının kendisine “Nasıl Türk olunur?” diye sorduğunu aktaran Tak, “Çocuk, maruz kaldığı ayrımcılık nedeniyle bu türlü bir durumda değişmek istiyor. ‘Ben bir şey yapmalıyım ve bundan kurtulmalıyım.’ diye düşünüyor. ‘Nasıl Türk olunur öğreneyim, ben de olayım.’ diyor. Bu çok acı.” tabirini kullandı.

“Siz Arap’sınız, ülkenize dönün, burada işiniz yok”

İstanbul’a 2017’de gelen 36 yaşındaki Cezayirli H.H, geçen yıl 8 Eylül’de çocuklarıyla gittiği parkta bir küme bayanın kelamlı ve fizikî saldırısına uğradığını belirterek bayanların kendisine “Siz Arap’sınız, ülkenize dönün, burada işiniz yok” dediğini aktardı. Olay sırasında çocuklarının da yanında olduğunu ve travma yaşadığını kaydeden H.H. kelamlarını şöyle tamamladı:

“Çocuklarım o günden beri parka gitmeyi hiç istemiyor, sevmiyorlar. Bu olay yaşandığında çocuklar Türkçe anlıyordu. O sırada ‘Annemi öldürmeyin, anneme vurmayın.’ diyorlardı. O günden sonra çocuklarım yüksek ses duyduklarında ya da hengame gördüğünde korkup ağlıyor.”