ENKAZDAN ÇIKANLARDA TRAVMA VE HİPOTERMİYE DİKKAT!

6 Şubat Pazartesi günü meydana gelen ve 10 vilayetimizi etkileyen zelzelelerde enkaz altında kalan vatandaşlarımızın kurtarılmasına yönelik çalışmalar devam ederken, sağ kurtarılanlar için kıymetli bir ihtar geldi.

Bezmiâlem Vakıf Üniversitesi Hastanesi Acil Tıp Anabilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Başar Cander, enkaz altından sağ olarak kurtarılan vatandaşlarımızın yaşayabileceği, çok değerli iki sıhhat problemine dikkat çekti. Prof. Dr. Cander bu sıkıntıların, enkaz altında ezilmeye bağlı olarak gelişebilecek travmalar ve buna bağlı Crush Sendromu ile kış kaideleri nedeniyle gelişebilecek hipotermi olduğunu söyledi.

“Yüzyılın felaketini yaşıyoruz”

Yaşanan felaketi “yüzyılın felaketi” olarak tanım eden ve “Felaketin boyutlarını şimdi tam olarak görebilmiş değiliz. Bunu vefat ve yaralı sayılarında da görüyoruz. Sayılar artıyor ve maalesef artmaya da devam edecek” diye konuştu. Prof. Dr. Cander, şöyle devam etti: “Enkazdan çıkan beşerde sıhhat gruplarının birinci dikkat etmesi gereken olgu travmadır. Bu da travma kurallarına nazaran yönetilmelidir. Kelam gelimi yaralı enkazdan çok ince çalışılarak yavaş yavaş çıkarılması gerekir. Kuvvetle beklenen dar bir alanda olacağı için her şeyden evvel alanın genişletilmesi gerekir. Yaralı bir anda çekip çıkarılmaz. Belirli bir konumda çıkarılması gerekir. Yoksa yaralıya fayda yerine ziyan verirsiniz. Hasebiyle bu süreçler mümkün olduğunca profesyonel ve eğitimli bireyler tarafından yapılmalıdır” diye konuştu.

“Crush Sendromu gelişebilir”

Süreç uzadıkça travma olaylarında kas enzimlerinin kana karışması nedeniyle “Crush Sendromu” ismi verilen olgunun gelişebileceğinin altını çizen Prof. Dr. Cander, “Bu nedenle kaideler uygunsa tedaviye daha enkaz altında başlanmalı. Kelam gelimi, yaralının kolu üzere bir uzvuna ulaşma imkanı varsa çabucak damar yolu açılarak serum bağlanması hayati kıymet taşıyabilir. Zira yaralının enkazdan çıkarılması saatler sürebilecektir. Hasebiyle ömür talihini artırmış oluruz. Akabinde yaralının çıkartılabileceği ortam oluşturulduğunda çabucak boyunluk takılarak ve bel bölgesinin korunması sağlanarak, uygun durumla yaralı çıkarılmalı ve bizim ‘kütük taşıma’ dediğimiz dörtlü taşıma sistemiyle enkazdan uzaklaştırılmalıdır” diye konuştu. Crush Sendromu’nun başta böbrek yetmezliği olmak üzere birçok organda sorun yaratabileceğinin altını çizen Prof. Dr. Cander, bu nedenle enkazdan kurtarılan yaralıların sevk edileceği sıhhat merkezlerinin bu duruma nazaran organize olması gerektiğini belirtiyor. Örneğin diyaliz aygıtları hazırda bekletilmelidir. Crush Sendromu’nun kanda potasyum artışına da sebep olabileceğine dikkat çeken Prof. Dr. Cander, bu durumun da ani kalp durmalarını beraberinde getirebileceğinin altını çizdi.

“Hipotermiye dikkat”

Kış şartlarında zelzele sonrası enkaz altında kalan yaralılar için ikinci büyük riskin “hipotermi” olduğunu hatırlatan Prof. Dr. Başar Cander, “Hipotermi bildiğiniz üzere beden ısısının çok düşmesi nedeniyle gelişen bir tablodur. Vaktinde müdahale edilmediği takdirde, çok ısı düşmesinin yanında, literatürde ‘Ventriküler Fibrilasyon’ dediğimiz ölümcül kalp ritmi bozukluklarını takiben kalp durması sonucu hasta kaybedilebilir. Bu, halk lisanında ‘donarak ölüm’ denen tablodur. Münasebetiyle enkaz altında ulaşılan yaralının bulunduğu bölgeye sıcak hava verilmesi, enkazdan çıkarılan yaralının çabucak özel battaniyeye sarılması hayati kıymet taşır. Şayet yaralının şuuru açıksa; travma, açık yara ve iç kanama tarafından sorun olmadığına eminsek, azar azar sıcak ya da ılık içecekler verilebilir. Bu, yaralının beden ısısının yükselmesine yardımcı olacaktır. Lakin şuur kapalıysa ve travma, iç kanama kuşkuları varsa bu müdahale tehlike yaratabilir. Bu durumda açılan damar yolundan verilecek serumun ılık olması sağlanırsa yararlı olur” tabirlerini kullandı.

“Sağlık çalışanı bölge dışından olmalı, bölgedekiler esasen afetzede”

Prof. Dr. Cander, afet durumlarında müdahalede bulunacak sıhhat işçisinin bölge dışından tercih edilmesinin değerli olduğunu kaydediyor. Bölgedeki sıhhat takımlarını de afetzede olarak pahalandırmak gerekiyor. Beşerler kendisinin ve ailesinin canının sıkıntısına düşmüşken öbür afetzedelere bir yere kadar müdahale edebilirler. Bu yüzden bölge dışından gelecek sıhhat gruplarının tercih edilmesi kıymetlidir. Prof. Dr. Cander, “Her ne kadar günden güne sayısı azalacak olsa da geriden daima yaralı gelecek. Bu nedenle uygun yaralıların süratle zelzele bölgesi dışındaki sıhhat merkezlerine tahliyesi gerekir. Bugünkü kaideler özelinde deniz yoluna yük verilmesi de uygun olacaktır. Çünkü karayolları, her ne kadar onarıldığı açıklanmışsa da ziyan görmüş olabilir. Bugünkü zelzele bölgesi denizden nakliyeye uygun. Ayrıyeten hastane gemilerimiz de bölgeye intikal ettirilerek hizmet verebilir” diyerek kelamlarını noktalıyor.