Eğitim-Bir-Sen “Eğitime Bakış: 2022 İzleme ve Değerlendirme” raporunu açıkladı

Eğitim-Bir-Sen, eğitim sisteminin çeşitli göstergelerle ayrıntılı bir biçimde tahlil edildiği “Eğitime Bakış 2022: İzleme ve Kıymetlendirme Raporu”nu açıkladı.

Sendikadan yapılan yazılı açıklamaya nazaran raporda, bilgi temelli siyaset üretme anlayışı çerçevesinde eksikler ortaya koyularak tekliflerin sunulması hedefleniyor.

Rapor, eğitime erişim ve iştirak, eğitimin çıktıları, öğretmenler ve okul yöneticileri, eğitim-öğretim ortamları ve finansman olmak üzere beş ana kısımdan oluşuyor.

Okullaşma oranlarına dikkat çekilen raporda, “2020 öğretim yılında 5 yaş için net okullaşma oranı toplamda yüzde 58,5 iken bu oran 2021-2022 öğretim yılında önemli seviyede artarak yüzde 83,4’e yükselmiştir. Geçen öğretim yılına nazaran kızlarda yüzde 25,3 puan, erkeklerde ise yüzde 24,5 puan artmıştır.” sözleri yer aldı.

14-17 yaş kümesinde net okullaşma oranının ortalama yüzde 92 olduğu, erkeklerde yüzde 92,5, kızlarda ise yüzde 91,6 olarak gerçekleştiği belirtilen raporda, ortaöğretim kademesi mecburî eğitim kapsamında olmasına karşın 14-17 yaş kümesindeki çocukların yüzde 8’inin eğitim dışında olduğuna işaret edildi.

Özel eğitim muhtaçlığı olan öğrencilerin eğitime erişimlerinde son yıllarda değerli artış olduğu vurgulanan raporda, bu öğrencilerin yüzde 37’sinin kız olduğu ve oranın son 5 yıldır tıpkı kaldığı öne sürüldü.

Raporda, Yükseköğretime Geçiş İmtihanı (YGS) ve Lisans Yerleştirme İmtihanlarını (LYS) içerisine alan Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sisteminde (ÖSYS) bilhassa 2022’de bir evvelki yıla nazaran müracaat sayısında önemli bir artış meydana geldiği söz edildi.

Bunun sebebinin baraj puanının kaldırılması olduğuna işaret edilen raporda, 2022 yılında ÖSYS’ye başvuran 3 milyon 243 bin 334 şahıstan, 1 milyon 5 bin 500’ünün bir yükseköğretim programına yerleştiği bilgisi verildi.

Raporda, 2020-2021 eğitim-öğretim yılında okul öncesinde 107 bin 171, ilköğretim kademesinde 643 bin 195, ortaöğretim kademesinde 389 bin 307, toplamda ise 1 milyon 139 bin 673 öğretmenin misyon yaptığı belirtilerek, şunlar kaydedildi:

“OECD (Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü) datalarına nazaran, Türkiye’de ilkokul seviyesinde bayan öğretmen oranı yüzde 64 iken, ortaokulda yüzde 58’dir. Genel olarak değerlendirildiğinde OECD ülkelerinin neredeyse tamamında Meksika ve Kolombiya’da ortaöğretim kademesi hariç tüm kademelerde bayan öğretmenler erkek öğretmenlerden daha fazladır. Son 10 yıllık süreçte en az öğretmen ataması 2022 yılında yapılmıştır.”

Raporda, 14-17 yaş kümesinde okullaşma oranı düşük olan vilayetlerde ortaöğretime erişimin artırılması, bilhassa de kız çocuklarının aleyhine olan vilayetlerde eğitimin dışında kalma nedenleri araştırılarak, eğitime erişimlerini sağlamak için yeni ve kapsamlı siyasetler geliştirilmesi gerektiği belirtilen raporda, “81 vilayette toplamda 279 BİLSEM sayısı kâfi değildir ve özel yetenekli öğrencilerin de erişim sorunu yaşayacağı olasıdır. BİLSEM’lerde kurum başına düşen öğrenci yoğunluğu azaltılmalı ve yoğunluğun olduğu vilayetlere yeni BİLSEM’ler açılmalıdır.” denildi.

Öğretmenlerin yıllık maaşları OECD ülkeleri ortalamasının altında

Yükseköğretim Kurumları İmtihanı’nda bilhassa TYT’de temel matematik ve fen bilimleri test cinslerinde ortalama netlerin epey düşük olduğu kaydedilen raporda, lise son sınıf öğrencilerinin performansını artırmaya yönelik çalışmalar yapılması gerektiği söz edildi.

Son 5 yıllık devirde öğretmen atama sayılarında düşüş yaşandığı, 2022’deki atamaların yarısının İstanbul’a yapıldığı işaret edilen raporda, sistem içerisindeki öğretmen gereksiniminin karşılanmasına yönelik hesaplamaların ve bu muhtaçlığa yönelik atamaların yapılması gerektiği belirtildi.

OECD ülkeleri ortasında tüm kademelerdeki öğretmenlerin meslek seviyelerine nazaran yıllık maaşlarının hayli farklılaştığı öne sürülen raporda, şu tabirler yer aldı:

“Türkiye’de ilkokul, ortaokul ve ortaöğretim seviyesindeki öğretmenlerin meslek seviyelerine nazaran aldıkları yıllık maaşlar bütün seviyelerde çabucak hemen birebir olup OECD ülkeleri ortalamasının altındadır. Öğretmen maaşlarının meslek seviyelerine nazaran OECD ülkeleri ortalamalarını yakalaması noktasında adımlar atılmalıdır.”

Raporda, öğretmen ve sınıf başına düşen öğrenci sayılarının OECD ortalamasının üzerinde olduğu belirtilirken, “İllere nazaran öğretmen başına düşen öğrenci sayıları ve sınıf mevcudu değişkenleri incelendiğinde vilayetler ve bölgeler ortası var olan eşitsizliklerin devam ettiği görülmektedir. Bu nedenle, var olan ve kronik bir sorun haline gelen bölgesel eşitsizliğin azaltılması için dezavantajlı bölgelere öncelik verilmeli, bu bölgelerde okul yapılmalıdır.” değerlendirmesinde bulunuldu.

Raporda ayrıyeten, taşımalı eğitim sisteminin en aza indirilmesi, öğrencilerin meskenlerine en yakın yerlerde eğitim almalarına yönelik siyasetler oluşturulması gerektiği belirtildi.

Türkiye’de eğitim harcamaları içinde özel harcama oranının OECD ülkeleri ortalamasının epey üzerinde olduğu savunulan raporda, eğitime yönelik özel ve kamu harcamalarının gözden geçirilmesi, eğitimsel eşitsizliklerin önüne geçilmesi için kamusal kaynakların daha da artırılması gerektiği bildirildi.