Deprem büyüklüğünün ardındaki teknoloji: Richter ve Moment

Bu sabah saat 04.17’de merkez üssü Kahramanmaraş’ın Pazarcık ilçesi olan 7.4 büyüklüğünde sarsıntı meydana geldi.

Göçük altında kalanlar var Yerin 7 kilometre altında meydana gelen sarsıntı sonrası birinci belirlemelere nazaran, kimi vilayetlerde meskenlerin yıkıldığı ve göçük altında kalanların olduğu öğrenildi.

Ülkemizde meydana gelen zelzelelerde, Kandilli Rasathanesi ile AFAD’ın açıkladığı büyüklükler çoklukla uyuşmuyor. Zira zelzeleler, farklı metotlarla ölçülebiliyor.

Deprem nasıl ölçülür

Kandilli ve AFAD’ın kullandığı ölçüm üniteleri birbirinden farklı. Artık gelin bu pahaların ne manaya geldiğine yakından bakalım:

Kandilli Rasathanesi, sarsıntının büyüklüğünü “kırılan yüzeyin büyüklüğünü ve münasebetiyle ortaya çıkan gücün seviyesini belirten bir ölçü” olarak tanımlıyor.

AFAD ise “depremin ortaya çıkardığı toplam enerjiyi karakterize eden, aletsel ölçüm ve hesaplama sonucunda bulunan değere” sarsıntının büyüklüğü isminin verildiğini söylüyor.

Depremin büyüklüğünü ölçmek için 5 farklı metot kullanılıyor. İşte Kandilli ile AFAD ortasındaki büyüklük farkı da burada ortaya çıkıyor.

1. Lokal büyüklük (ML)

Richter tarafından önerilen ve Richter ölçeği olarak bilinen metot. Ses dalgaları ölçülerek, sarsıntının büyüküğü tespit ediliyor. Fakat bu yolla şiddetli sarsıntıların ölçülmesi yapılamıyor.

2. Moment büyüklüğü (MW)

Bu prosedür, başkalarına nazaran en sağlam ölçüm formülü olarak biliniyor. Bilim dünyasında, şayet bir zelzele için moment büyüklüğü hesaplanabilmişse, öbür büyüklük cinslerine gerek kalmadığı düşünülüyor.

Bu, hesaplaması en karmaşık metot ve 4’ün üzerindeki sarsıntılar için kullanılıyor.

3. Müddete bağlı büyüklük (MD)

Sarsıntının sismometre üzerinde yarattığı titreşimle ölçülür. Bu sistem, 5’ten küçük sarsıntılar için kullanılıyor.

4. Yüzey dalgası büyüklüğü (MS)

Yerel Büyüklük ve Mühlete Bağlı Büyüklük yollarının yetersiz kaldığı, 6’nın üzerindeki zelzelelerde kullanılıyor. Yüzeyden yayılan dalgalar ölçülerek, büyüklük tespit ediliyor. Ölçüm yapılan uzaklık arttıkça bu usulün güvenirliği de artıyor.

5. Cisim büyüklüğü (MB)

Yüzey dalgaları yerine, derinliklere inen dalgaların ölçüldüğü sisteme deniyor.