BM Daimi Temsilcisi Önal: Sarsıntıların akabinde çok taraflılığın tesirini birinci elden gördük

BİRLEŞMİŞ Türkiye’nin Birleşmiş Milletler (BM) Daimi Temsilcisi Büyükelçi Sedat Önal, Türkiye’de meydana gelen yıkıcı zelzelelerin akabinde birinci elden çok taraflılığın afete müdahale ve insani yardım açısından ehemmiyetinin tekrar görüldüğünü belirtti.

Büyükelçi Önal, BM Güvenlik Kurulu’nda Rusya’nın başkanlığında çok taraflılık ve BM Kaidesi’nin memleketler arası hukuk uyarınca korunmasına ait oturumda konuştu.

Önal, bölgesel krizlerin sürdüğünü, Ukrayna’da savaşın ikinci yılına girdiğini, iklim değişikliğinin olumsuz tesirlerinin ve tedarik zincirlerindeki aksamaların global seviyede hissedildiğini tabir etti.

Büyükelçi Önal, terör, uyuşturucu kaçakçılığı ve yasa dışı göç üzere hudut aşan tehditlerin ise kıymetli sorun teşkil etmeye devam ettiğinin altını çizdi.

Ekonomik bağımlılığın barış ve istikrarı her vakit beraberinde getirmediğine dikkati çeken Önal, globalleşmeye dair “hayal kırıklığının” ise çok taraflılık üzerinde olumsuz tesir yarattığını söyledi.

Önal, “Ancak global sınamaların birbirine bağlı tabiatı, daha güçlü milletlerarası angajman ve iş birliği ihtiyacını artırıyor. Çok taraflılık bir seçenek değil gereklilik haline geliyor.” değerlendirmesinde bulundu.

Hiçbir ülkenin kelam konusu hudut aşan ve birbiriyle irtibat tehditlerle tek başına tesirli bir halde baş etmesinin mümkün olmadığına işaret eden Büyükelçi Önal, “İzolasyon ya da tek taraflılık geçmişe ilişkin kavramlar ve 21. yüzyılın sınamalarıyla gayrete uygulanamazlar. Çok taraflılık, birtakım karşı görüşlere karşın, egemenliği tehdit etmiyor, birbirine bağımlı bir dünyada ulusal çıkarları tesirli bir formda muhafazaya yardımcı oluyor.” diye konuştu.

Önal, çok taraflılığın insanlığın ortak menfaati için olumlu sonuçlar doğurduğunu belirterek, Karadeniz Tahıl Teşebbüsü, 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Gündemi ve Paris İklim Muahedesi üzere örnekleri sıraladı.

“Depremlerin akabinde çok taraflılığın tesirini birinci elden gördük”

Büyükelçi Önal kelamlarını şu halde sürdürdü:

“Türkiye’de meydana gelen yıkıcı sarsıntıların akabinde birinci elden milletlerarası iş birliği yoluyla çok taraflılığın afete müdahale ve insani yardım konusundaki tesirini görmüş olduk.Bu nedenle yapılması gereken yapan angajman ve yaratıcı diplomasiyle çatışmaların barışçıl tahlilini öncelikli kılmak.”

Çok taraflılığın muvaffakiyetinin temel kuruluşların aktifliğine bağlı olduğuna dikkati çeken Önal, halihazırdaki çok taraflı kuruluşların “mükemmellikten uzak” olduğunu kaydetti.

Önal, BM’nin çok taraflılığın “somut örneği” olduğunu lakin global barış ve güvenlik hususlarında en çok muhtaçlık duyulan devirlerde vakit zaman “felç olduğunu” lisana getirdi.

BM’nin daha demokratik, şeffaf, kapsayıcı ve temsili nitelik taşıması gerektiğinin değerine işaret eden Önal, BM Kuralı kararlarına, başta Güvenlik Kurul daimi üyeleri olmak üzere tüm üye ülkelerin uyması gerektiğini belirtti.

Büyükelçi Önal, gerçek çok taraflılık uyarınca tüm üye ülkelere, gücü ve boyutuna bakılmaksızın, görüşlerini ve beklentilerini lisana getirmeleri için eşit fırsat tanınması gerektiğini vurguladı.

BM Genel Heyeti’nin bu nedenle BM’nin en demokratik ve temsili organı olduğuna işaret eden Önal, Genel Kurul’un canlandırılması için yürütülen süreci desteklediklerini aktardı.

“Ermeni delegasyonunun temelsiz argümanlarını kategorik olarak reddediyorum”

Büyükelçi Önal, 1915 olaylarını “soykırım” olarak tanımlayan Ermeni delegasyonuna ise şu formda yanıt verdi:

“Ermeni delegasyonunun temelsiz argümanlarını kategorik olarak reddediyorum. 1915 olaylarıyla ilgili herkese tarihten düşmanlık çıkartmak yerine Türkiye’nin Ortak Tarih Komitesi önerisi ile bölgesel barış ve işbirliği teşebbüslerini dikkate almaları istikametinde davette bulunuyorum.”