Bakan Varank, “Türkiye Yüzyılı Zirvesi ve Para Sohbetleri”nde konuştu: (1)

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, “Artık yabancı fonlar, ‘Türkiye’ye gelerek biz nerelere yatırım yapabiliriz’ bunun peşine düşmüş durumdalar lakin şunu da itiraf etmemiz lazım; yurt dışından bu kadar ilgi varken, Türkiye’deki klâsik iş insanları bunun bu kadar farkında mı? Maalesef bu kadar farkında değil. Türkiye’deki iş dünyasının da Türkiye’de girişimcilik ekosistemine eğilmesi lazım.” dedi.

Varank, “Türkiye Yüzyılı Tepesi ve Para Sohbetleri” isimli programda yaptığı konuşmada, Türkiye Yüzyılı kapsamında bugün düzenlenen tüm panellerin, ülkeye yeni bakış açıları kazandıracağına inandığını belirterek, tertipte emeği geçenlere teşekkürlerini iletti.

Son yıllarda kritik gelişmelerin, yeni sınamaların daha evvel hiç görülmemiş bir süratte yaşandığı devirlere şahitlik edildiğini tabir eden Varank, bu sınamaların globalleşmenin de tesiriyle artık bir anda tüm dünyayı tesiri altına alabildiğini, göçmen sorunu, iklim krizi, koronavirüs salgını derken patlak veren Rusya-Ukrayna Savaşı’nın da maalesef hala devam ettiğini söyledi.

“Teknolojiyi görmek için aslında yurt dışına gitmeye gerek yok”

Varank, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı olarak gelişmeleri dikkatle takip ettiklerini, proaktif bir yaklaşımla farklı siyasetler ortaya koyduklarını anlatarak, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Sayın Cumhurbaşkanımız ekim ayında Türkiye Yüzyılı vizyonumuzu milletimizin takdirine sundu. Ne dedik Türkiye Yüzyılı vizyonunda; dijital dedik, sürdürülebilirlik dedik, verimlilik dedik, kalkınma dedik, etraf dedik, güç dedik ve öteki başlıkları gündeme getirdik. İşte bütün bu alanlarda başkan olabilmek istiyorsak bilimi, teknolojiyi ve inovasyonu odağımıza almak mecburiyetindeyiz. Bakınız muhalefet bizi sıklıkla neyle itham ediyor? ‘Bu ülkede yüksek teknoloji yok’ diyorlar. Zira 20 sene öncede kalmışlar? Bilim merkezi görmek için yurt dışına gidiyorlar. Ben bugün Gaziosmanpaşa’daydım.

Özdemir Bayraktar Bilim Merkezi’nin resmi açılışını gerçekleştirdim. İçerisinde ne ararsanız var. Dizayndan matematiğe, astronomiden kodlamaya kadar birçok atölyesi mevcuttu. Teknoloji ve proje geliştirme temelli eğitim programlarından bugüne kadar bir senede 45 bin evladımız faydalanmış. Şimdiye kadar Konya, Kocaeli, Kayseri, Bursa, Üsküdar, Elazığ ve Antalya olmak üzere 7 bilim merkezinin daha Türkiye’de açılışını yaptık. 7 tanesi de şu anda açılmayı bekliyor. Sanko burada, birtanesi inşallah önümüzdeki aylarda Gaziantep’te açılacak. Yani anlayacağınız teknolojiyi görmek için aslında yurt dışına gitmeye gerek yok lakin birileri imajlı görüşmeyi, en son teknoloji sanarsa Türkiye’de teknoloji var mı yok mu elbette bilemezler.”

20 sene evvelki Türkiye ile bugünkü Türkiye ortasındaki farka değinen Bakan Varank, 20 sene evvel Türkiye’de araştırma ve geliştirmenin lakin kısıtlı seviyede yapıldığını, teknoparkların sayısının yalnızca 2 tane olduğunu, teknoparklara verdikleri 2,2 milyar liranın üzerinde takviyeyle bu sayısı 97’ye çıkardıklarını, yeni teknoparkların kurulması için de dayanaklarının devam ettiğini, 90 bine yakın araştırmacının yalnızca teknoparklarda misyon yaptığını lisana getirdi.

Varank, 2002 yılında iktidara geldiklerinde teknoparklarda yalnızca 680 kişinin çalıştığını anımsatarak, 680 kişi nerede, 90 bin kişi nerede diye sordu.

Geçen yıl Bilişim Vadisi İstanbul’u faaliyete geçirdiklerini, Bilişim Vadisi İzmir’in temelini attıklarını hatırlatan Varank, “İstanbul-İzmir-Kocaeli üçgeninde adeta bir teknoloji koridoru oluşturduk. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı olarak yaptığımız işlerde her vakit dinamik bir yaklaşım sergilemeye çalışıyoruz. Mevzuatlarımızı çağın gereklerine nazaran daima güncelliyoruz. Örneğin bilhassa gençlerin fikirden esere giderken ağır halde kullandıkları kuluçka merkezi dayanaklarımızın kapsamını genişlettik.

Artık teknoparkların dışında kurulan kuluçka merkezleri de bütün AR-GE teşviklerimizden yararlanabiliyorlar.” diye konuştu.

Varank, uzaktan çalışma imkanlarını geliştirdiklerini, salgın devrinde uzaktan çalışma gündeme gelen en kıymetli bahislerin başında olduğunu belirterek, bundan evvel teknoparklara fiziki olarak gitme mecburiyeti olduğunu, artık uzaktan da teknoparklarda çalışıp takviyelerden faydalanılabildiğini aktardı.

20 yıl evvel firmaların AR-GE kültürünün neredeyse hiç olmadığını söz eden Varank, “Sadece büyük çaplı firmalar kendi imkanları dahilinde AR-GE yapıyorlardı. Biz firmalarımızın kendi bünyelerinde kurdukları AR-GE ve Tasarım Merkezlerini de desteklemeye başladık. Bugün 1500’ün üzerinde firmanın bizden takviye alan AR-GE ve Tasarım merkezleri var. Buralarda da 81 bin araştırmacı şu anda vazife yapıyor.” formunda konuştu.

“Bayraktar TB2’leri satın alabilmek için onlarca ülke şu anda sırasını bekliyor”

Bakan Mustafa Varank, Türkiye’nin artık savunma endüstrisinde bir marka haline geldiğini, Bayraktar TB2’leri satın alabilmek için onlarca ülkenin şu anda sırasını beklediğini söyledi.

Geçmişi de unutmadıklarını vurgulayan Varank, şunları kaydetti:

“Daha evvel Türkiye’de insansız hava araçlarına ‘Heron’ denilirken, artık öbür ülkelerde ‘Bayraktar’ ismiyle müzikler yazılmaya başlandı. 60 yıllık hayalimiz olan Türkiye’nin arabası, neden daha evvel değil de Türkiye’nin 100’üncü yılında yapılabildi? Bunu bir düşünmek lazım. Natürel başta Sayın Cumhurbaşkanımızın çelikten iradesi, yol göstermesi ve sonuna kadar esirgemediği dayanağı var. Bu siyasi irade olmadan Togg’un başarılı olma talihi yoktu. Lakin bununla birlikte son 20 yılda Türkiye’de bilim, teknoloji ve inovasyon alanında çok değerli gelişmeler yaşadık. İnsan kaynağı yetkinliğimizi artırdık. Teknofestlerde, Deneyap teknoloji atölyelerinde geleceğin trendlerini bilen, teknolojiye aşina gençler yetiştirdik. Geleceğin Aziz Sancarlarını biz şu anda yetiştiriyoruz. Bilim merkezleriyle, gökyüzü müşahede etkinlikleriyle vatandaşlarımızı astronomiyle buluşuyoruz. Bilime olan ilgi ve heyecanı artırmaya çalışıyoruz. Bu verdiğimiz takviyeler ve uyguladığımız programlar sayesinde teknolojik kabiliyetlerimiz inanılmaz derecede yükseldi.”

Varank, artık Türkiye’nin kendi özgün lokomotif motorunu, elektrikli otobüsünü, hava savunma füze sistemlerini, lazer dedektör çiplerini kendisi tasarlayıp, üretebildiğini vurgulayarak, dünyanın gittiği tarafı görerek kendi elektrikli arabasını ürettiğini söyledi.

Aslında elektrikli araç üretildiğinde yalnızca bir aygıt üretilmediğini, ekosistemi de kökten dönüştürmüş olunduğunu aktaran Varank, “Yarışa en başından dahil olmuş oluyorsunuz. Hasebiyle biz tahminen 100 yıldır kendi markamızla araba üretmiyoruz fakat elektrikli arabalarla piyasaya girdiğimizde öbür ülkelerle birebir çizgiden yarışa girmiş oluyoruz ve bu yarışta öne çıkma bahtını yakalamış oluyoruz. Bunlarla bir arada alışılmış ki ekosistemi dönüştürdüğünüz için de şarj istasyonu ve batarya üzere eserlerin üretilmesinde de aslında bir adım öne geçebiliyorsunuz.” diye konuştu.

“Turcornlarımızın sayısı 6’ya ulaştı”

Varank, Türkiye’nin daha birçok alanda kendi teknolojisini geliştirmeye, kendi üretim kabiliyetlerini artırmaya devam edeceğini vurgulayarak, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Ancak burada sormamız gereken bir soru var. Neden bugüne kadar daha fazla teknoloji üretemedik? Evet son devirde büyük bir ivme yakaladık. Her alanda kabiliyetlerimizi konuşturabiliyoruz. Burada kaçırmamamız gereken kıymetli bir nokta var. 2002 öncesinde maalesef inovasyon ekosisteminin gelişmesi ismine ülkemizde hakikat düzgün hiçbir adım atılmamış. Bu türlü olunca da adeta AR-GE kültürü bu ülkede hiç oluşamadı. Söylenenin bilakis 20 sene, bir kültür oluşturmak için kâfi bir müddet değil. Bakınız mazeret aramıyoruz lakin Türkiye’de AR-GE kültürünün yeni yeni oluştuğu ve bunun kazanımlarını yeni yeni elde ettiğimiz de bir gerçek. Bundan sonra ülkemizde yüksek teknolojili eserler çok daha süratli geliştirilecek. Bakınız tıpkı şeyi teknoloji tabanlı girişimcilikte de yaşadık.”

Son devirde Teknoloji ve İnovasyon Fonunu, Bölgesel Kalkınma Fonunu, Bilişim Vadisi Teşebbüs Sermayesi Fonunu kurduklarını anımsatan Bakan Varank, yalnızca bu fonların büyüklüğünün 1,5 milyar liraya ulaştığını bildirdi.

Varank, fonların fonu Tech-InvesTR programı çerçevesinde 2,8 milyar liralık kaynağı harekete geçirdiklerini belirterek, şöyle devam etti:

“Şu ana kadar 57 teşebbüs, bu fonlardan 677 milyon liranın üzerinde yatırım aldı. Yalnızca son 4 yılda sermaye piyasasına kayıtlı 1,3 milyar dolar büyüklüğünde 86 fon ülkemizde kuruldu. İşte çarpan tesiriyle girişimcilik ekosistemine yapılan yatırımların ölçüsü da son yıllarda katlanarak artıyor. 2020 yılında Türk start-up’larının aldığı yatırım 154 milyon dolardı. 2021’de bu sayı 10 kattan fazla artarak 1,6 milyar dolara ulaştı. 2022 yılında da 1,7 milyar doları yakaladık. 4-5 sene önce unicorn, yani 1 milyar dolar değerlemeye ulaşan Türkiye’de hiçbir şirket yokken, son periyotta Turcornlarımızın sayısı da 6’ya ulaştı.”

2019’da Sanayi ve Teknoloji 2023 stratejisini ilan ettiklerinde ve 2023 yılına kadar Türkiye’den en az 10 unicorn çıkacak dediklerinde kendileriyle dalga geçildiğini söyleyen Bakan Varank, “Dediler ki ‘Bu ekosistemden unicorn falan çıkmaz.’ İşte bugün geldiğimiz noktada Türkiye’nin 6 tane unicornu var ve inşallah bu sene içerisinde bu sayılar artmaya devam edecek. Biz şunu biliyoruz ve inanıyoruz ki Türkiye’de artık girişimcilik yeni bir evreye geçiyor. Geçtiğimiz haftalarda Ulusal Teknoloji Girişimciliği Stratejisini ve Turcorn100 programını kamuoyuna ilan ettik. Gayemiz dünyanın en gelişmiş 20 ekosistemi ortasında yer alabilmek. Tekrar 2025 yılı için 5 bin melek yatırımcı, 2,5 milyar lira kitlesel fonlama, 5 milyar lira kamu takviyesi ve 2,5 milyar dolar teşebbüs sermayesi yatırımı, 15 turcorn ve 5 decacorn amacı koyduk.”

“Türkiye’deki iş dünyasının da Türkiye’de girişimcilik ekosistemine eğilmesi lazım”

Bakan Mustafa Varank, teknoloji tabanlı teşebbüslerin Türkiye’nin amaçlarına ulaşmasında, Türkiye Yüzyılını inşa etmede lokomotif vazifesi göreceğini, yeniliğe ve dönüşüme, özgün ve yenilikçi eserlerin üretilmesine liderlik edeceğini lisana getirdi.

Girişimcilik ekosisteminin yazdığı muvaffakiyet öyküsünün yurt dışında önemli manada ses getirdiğini vurgulayan Varank, “Artık yabancı fonlar, ‘Türkiye’ye gelerek biz nerelere yatırım yapabiliriz’ bunun peşine düşmüş durumdalar ancak şunu da itiraf etmemiz lazım; yurt dışından bu kadar ilgi varken, Türkiye’deki klasik iş insanları bunun bu kadar farkında mı? Maalesef bu kadar farkında değil. Vakit zaman bir ortaya geldiğimizde buradaki imkanları, fırsatları kendilerine (yabancı fonlar) anlatıyoruz lakin aslında Türkiye’deki iş dünyasının da Türkiye’de girişimcilik ekosistemine eğilmesi lazım.” diye konuştu.

Varank, 2 sene evvel Almanya ziyaretinde Siemens’e gittiğini, Siemens’in yalnızca kendi içerisinden çıkacak yeni start-uplar için tam 3 milyar dolarlık fon ayırdığını vurgulayarak, “Bizim iş insanlarımızın da bu alana kesinlikle yatırım yapması lazım. Bu fırsatları değerlendirmesi lazım. Biz bu manada Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı olarak girişimcilik ekosisteminin önünü açmaya devam edeceğiz. Bu alanda öncü olmaya devam edeceğiz. Verdiğimiz dayanaklarla, teşviklerle, mevzuatta yapacağımız düzenlemelerle Türkiye Yüzyılı’nı birebir vakitte bir ‘girişimcilik yüzyılı’ inşallah yapacağız.” biçiminde konuştu.

(Sürecek)