Bakan Bozdağ, HSK Teftiş Şurası Başkanlığı Yıl Sonu Kıymetlendirme Toplantısı’nda konuştu: (3)

Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, “2002 yılında her 100 bin şahsa düşen hakim sayısı 9,40 iken şu anda 18,7 oldu. Her 100 bin bireye düşen savcı sayısı 4,97 iken şu anda 8, 84 çıkardık. Bayan hakim sayımız 2002’de 1725 iken şu anda 7 bin 128 oldu. Artış yüzde 313. Bayan savcı sayımız yalnızca 122’ydi, şu anda 1228 oldu. Artış oranımız yüzde 906 oldu.” dedi.

Bozdağ, Yozgat’ta Cemil Çiçek İşçi Eğitim Merkezi’nde düzenlenen HSK Teftiş Konseyi Başkanlığı Yıl Sonu Kıymetlendirme Toplantısı’nda yaptığı konuşmada, gereksinim halinde UYAP üzerinden de kimi kontrol işlerinin yapılabileceğini söyledi.

Esas amaçlarının kontrolün mahallinde yapılması olduğunu aktaran Bozdağ, mahallindeki kontrollerin pek çok aksaklığı görme ve bunu düzelttirme konusunda büyük yarar sağladığını belirtti.

Bozdağ, vakit içerisinde kontrolün aktif ve yararlı biçimde yürütülmesinin elbette sağlanacağını ve bu hususta kararlı olduklarını lisana getirerek, şunları kaydetti:

“Çünkü faal bir kontrolün yapılmadığı yerde eksiklikleri görme ve gösterme, yalnızca Yargıtay ve istinaf kontrolüyle bir kıymetlendirme yapma imkanının bizi hakikat sonuçlara götürmediğini gördük. Onun için mahallinde kontrolün de bizim hakim ve savcılarımızın niteliklerinin arttırılmasında, sıkıntıların görülmesinde, meselelerin tahlilinde, yasal değişiklikler lazımsa bunların yapılmasında, diğer çeşit adımlar atılması icap ediyorsa bu adımların atılmasında bize büyük bir yol gösterici olduğunu çok yeterli biliyoruz. Elbette ki mahallindeki kontrollerde kabahat, ayıp, kusur ve yanlış arayan bir yaklaşımı da gerçek bulmadığımızı söz etmek isterim.”

“Adalet Akademisi ve konsey işbirliği içerisinde eğitime alacağız”

Bozdağ, bu kontrollerin sağlıklı yapılması, sonuçların da görülmesi ve görülerek değerlendirilmesinde çok büyük yarar olduğuna değinerek, “Diyelim ki bir savcı kontrolde gitti gördü ve teraküm, işlemsiz bırakılan evraklar var, aylarca bırakılmış. Gördüğünde elbette ki müfettişimiz yahut başmüfettişimiz gerekli uyarıyı ve değerlendirmeyi yapacak, terakümü önleyici önlemlerde, tavsiyelerde kendisine gerekli telkinleri elbette yapmasında yarar var. Fakat kendi aldığı notları ortasına da bunu koyması lazım. Ortadan geçti 2 yıl, gitti tekrar teraküm var. O vakit disiplin fonksiyonu ikinci evrede teftişin kurallarına uyulmadığı takdirde de bunu işletmekte kararlı olmamız lazım.” diye konuştu.

Terakümün alışkanlık haline getirilmesine müsaade vermemeleri gerektiğini vurgulayan Bozdağ, “Şimdi bütün bunları siz görüp uyardığınızda ve gereken telkini yaptığınızda 2 sene sonra birebir kişi tayin olup öbür yere gitmiş olsa bile elinizde bir evvelki yılın kontrol raporuna baktığınızda o eksiklikler düzeltilmiyorsa bundan sonraki süreçte Adalet Akademisi ve şura işbirliği içerisinde bunları eğitime alacağız.” değerlendirmesinde bulundu.

Bakan Bozdağ, meslek içi eğitim konusunda artık takdirin ötesinde bir adım atarak, bunu uygulamaya koyacaklarını söz etti.

Bir vilayette aylarca işlemsiz kalan bir sürü evrak çıktığına dikkati çeken Bozdağ, bir sürü savcı ve hakim hakkında inceleme müsaadesi verdiklerini lisana getirdi.

“6 ay, bir yıl belge işlemsiz kalır mı”

Bozdağ, bundan sonra da teraküm konusunda hiç tereddüt etmeden inceleme ve soruşturma konusunda adım atacaklarını belirterek, şöyle devam etti:

“6 ay, bir yıl belge işlemsiz kalır mı? Kalıyorsa bizim bir eksiğimiz, yanlışımız ve ihmalimiz var. Daha ilerisini söylemeye dilim varmıyor. Ancak hiçbir şeyin vakte yayılmadan adap ve yasanın öngördüğü asıllar içerisinde yürümesinde elbette büyük bir yarar vardır. O yüzden de hepsinde teftişin adalete inancı, yargı hizmetlerinden memnuniyetini arttırma konusunda en büyük rolü oynayacağına yürekten inanıyorum. Zira hakim ve savcılarımıza sizin yol göstericiliğiniz ve rehberliğinizin çok şey katacağına yürekten inanıyorum. İnşallah bu kontroller, eksiklerimizi görmede ve tekrarını önlemede bizlere büyük katkı sağlayacaktır.”

Yargının şu anda halkla olan bağlantılarında de kahırlarının olduğuna değinen Bozdağ, kapısına “avukatla görüşme yapılmaz” diye yazı yazan yargı vazifesi yapanların olduğunu anımsattı.

Bakan Bekir Bozdağ, vatandaşla, avukatla görüşmeyen yargıçlar ve savcıların olduğuna dikkati çekerek, konuşmasını şöyle sürdürdü:

“Bunları da tavsiye eden birtakım beşerler da var. Hiç unutmamak lazım. Yargının bağımsızlığı ve tarafsızlığı, vatandaşa kapısını kapatmakla sağlanamaz. Avukatlarla görüşmemekle de sağlanamaz. Bağımsız ve tarafsız karar vermek, görüşerek yahut konuşarak ihlal olmaz. Nasıl olur? Çok net. Siz taraflı karar verirseniz yargının bağımsızlığı ve tarafsızlığı ortadan kalkar. Hiç kimseyle görüşmeyip taraflı karar verdiğinizde yargının bağımsız ve tarafsızlığı korunmuş mu olacak? Avukata kapıyı kapatıp taraflı karar verildiğinde yargının bağımsızlığı, tarafsızlığı korunmuş mu olur? Onun için tarafsızlık ve bağımsızlık, insanlardan uzaklaşmakta, avukat yahut taraflarla görüşmemekte değil. Herkesle görüşüp gerektiği kadar ölçülü bir formda karar verirken Anayasa, kanun, hukuk ve bunlara bağlı bir vicdanla tarafsız karar vermekle lakin mümkün olabilir.”

“Halkı dinlemesidir, milletin gözünün içine bakmasıdır”

Bir hakime, savcıya “niye görüşüyorsunuz” diye tenkit yapıldığı takdirde, o vakit o kapıların herkese kapanacağını anlatan Bozdağ, şu görüşleri paylaştı:

“Biz görüşmemeyi değil, görüşmenin tarz ve temelinin, tarafsızlık algısına ziyan vermeden nasıl olacağını tavsiye edersek, elbette ki bu görüşme problemi milletin beklentisi üzere gerçek olur. Onun için de hakim ve savcılarımızın, halkımızla, vatandaşlarımızla, işi olanlarla, olmayanlarla bağlantısının de hiç elbet verdikleri kararlar kadar değerli olduğunun altını burada çizmek isterim. Bunun elbette rehberliğini, yol göstericiliğini, teftiş heyetimizin pahalı başmüfettişleri, müfettişleri, meslek öncesi, meslek içi eğitimler, bizim ailemizden aldığımız, okuldan aldığımız eğitimler yapacaktır. Lakin teftişimizin de burada elbette bir ölçü ve temel çizmesinde yarar olduğu da muhakkaktır fakat bunu söylerken şunu da söylediğim düşünülmesin. Kendi mahkemesinde yargılanan sanıklarla, lokantada yahut rastgele bir yerde oturup maç yapmayı, spor yapmayı, yemek yemeyi kastettiğim de sakın anlaşılmasın. Benim kastım savcının ve hakimin makamında gelip konuşmak istediği vakit oradaki konuşmalardır. Orada halkı dinlemesidir, milletin gözünün içine bakmasıdır.”

Bozdağ, yeni devirde teftişin aktif bir formda yürümesinin, yürütülmesinin, hakim ve savcıların liyakatlerinin geliştirilmesinde, deneyimlerinin arttırılmasında, kararlarındaki isabet oranının yükseltilmesinde ve verdikleri kararlar nedeniyle halktaki memnuniyetin arttırılmasında da büyük katkı sağlayacağından kuşkusunun olmadığını belirtti.

Özlük haklarında sağladıkları kısmi güzelleştirmenin kâfi olmadığının da farkında olduklarını aktaran Bozdağ, “Biz çalışma kurallarını da değiştirerek hem yerde bulunma hem de aile hayatını, aile bütünlüğünü koruyacak biçimde sürdürme konusunda da arkadaşlarımızla istişare halindeyiz. Onun için de bunun metodunu size bıraktık ve arkadaşlarımız nasıl mutlu olacakları, verimli olacakları bir çalışma sistemi varsa bu çalışma sistemine nazaran yapmak ve daima toprakta değil, tahminen bir hafta yerde bir hafta Ankara, İstanbul, İzmir’de ya da 2 hafta toprakta 2 hafta Ankara, İstanbul ve İzmir’de ailesinin yanında ona nazaran bir çalışma tertibinin elbette ayarlanmasında çok çok büyük bir yarar olduğu da tartışmadan uzak bir husustur.” kelamlarını sarf etti.

Bakan Bozdağ, bugüne kadar Adalet Bakanlığı ve Adalet Akademisi vasıtasıyla eğitimler yapılırken, hakim ve savcıların niteliklerinin arttırılmasına da büyük değer verdiklerinin altını çizdi.

Hakim ve savcı sayısı arttı

Daha evvel hakim ve savcı adaylığının olduğunu anımsatan Bozdağ, “Şimdi bunu kaldırarak hakim ve savcı yardımcılığı kuruluşunu getirdik. Maksadımız her hakimin, bir hakimin yanında yardımcı, her savcının da bir savcının yanında yardımcı olarak yetişmesini sağlamak.” dedi.

Bozdağ, hükümet olarak hakim ve savcıların sayısının arttırılmasına büyük ehemmiyet verdiklerini vurgulayarak, 2002’de Türkiye’de 9 bin 349 hakim ve savcı varken, şu anda 22 bin 834 hakim ve savcının bulunduğunu bildirdi.

Artış oranının yaklaşık yüzde 144 olduğuna dikkati çeken Bozdağ, “Avrupa’da her 100 bin şahsa düşen hakim sayısı farklı, Türkiye’de farklı. Türkiye’deki sayısı vereyim. 2002 yılında her 100 bin bireye düşen hakim sayısı 9,40 iken şu anda 18,7 oldu. Her 100 bin şahsa düşen savcı sayısı 4,97 iken şu anda 8, 84 çıkardık. Bayan hakim sayımız 2002’de 1725 iken şu anda 7 bin 128 oldu. Artış yüzde 313. Bayan savcı sayımız yalnızca 122’ydi, şu anda 1228 oldu. Artış oranımız yüzde 906 oldu. Yani biraz farklı bir tabirle adalete daha fazla bayan elinin değmesine imkan verdik, fırsat verdik. Bu sayıları önümüzdeki süreçte de arttırmaya ve Avrupa’nın 100 bin bireye düşen hakim ve savcı standardına ulaştırmakta kararlıyız.” tabirini kullandı.

Bozdağ, HSK’nın performans temelli kıymetlendirme yolunu de başlattığına dikkati çekerek, hakim ve savcıların performanslarının kıymetlendirilmesi konusunda son derece değerli bir ölçü ortaya konulduğunu aktardı.

Mahkeme sayılarında artış yaşandı

Türkiye’de mahkeme sayılarında da değerli değişiklikler yaptıklarını anlatan Bozdağ, “Bir yandan hakim, savcı ve işçi sayısı arttırılırken, mahkemelerin sayısını da arttırdık ki vatandaşımızın işi vaktinde görülsün. Geciken adalet, adalet değildir anlayışıyla daha yanlışsız bir çaba yapalım. Bu kapsamda Türkiye’de 2002 yılında 3 bin 580 isimli yargı, mahkeme varken, şu anda 6 bin 950 mahkeme oldu. Yaklaşık neredeyse yüzde 100 mahkeme sayısını arttırmış durumdayız. 2002’de 74 olan iş mahkemesi sayısını 465’e çıkardık. Aile mahkemesi hiç yoktu 406 aile mahkemesi oldu. Ticaret mahkemesini 47’den 103’e çıkardık, inşallah daha da arttırmayı planlıyoruz. Tüketici mahkemesini 5’ten 99’a çıkaran pek çok adımlar attık ve ihtisaslaşmayı da sağladığımızı buradan tabir etmek isterim.” dedi.

“İstinaf nitekim büyük bir iş yapıyor”

İstinafın faaliyete geçmesinin de yargıda büyük bir ihtilal olduğuna işaret eden Bozdağ, istinafı boğmak isteyen birçok etrafın olduğunu belirterek, şu değerlendirmede bulundu:

“İstinaf, Avrupa Kurulu’nda olmayan tek ülke Türkiye’ydi. Biz istinafı ülkemize 2016’da kazandırdık. İstinaf büyük de bir muvaffakiyet ortaya koydu. Hukuk davalarında verilen kararlara baktığınızda bunun yaklaşık yüzde 88’inin onandığını görüyoruz. Yüzde 12’sinin bozulduğunu görüyoruz. Yargıtay’a gidenler için söylüyorum. Ceza davalarına baktığınızda da bunun yaklaşık yüzde 11’inin bozulduğunu, yüzde 89’unun onandığını görüyoruz. Bu ne demek? İstinaf sahiden büyük bir iş yapıyor. Kararlarındaki isabet oranı tartışmasız yüksek.”

Adalet Bakanı Bozdağ, “istinaf girdi yargı uzadı, vakit yayıldı” üzere telaffuzların olduğunu hatırlatarak, kelamlarını şöyle tamamladı:

“İstinaf, yargılamayı hızlandıran ve makul müddette yargılamaya büyük katkı sunan bir sistem olmuştur. Dava müddetlerini de kısaltmıştır. Davalardaki isabet oranını da arttırmıştır. Yargıtay’ın iş yükünü de azaltmış, Yargıtay’ın da içtihat mahkemesi vasfının güçlenmesine katkı sunmuştur. Artık istinaf olmasaydı 5 milyon belgeyi Yargıtay nasıl eritecekti? Biz yeni yeni daireler mi kuracaktık? Yeni üyeler mi alacaktık? ‘İstinaf olmazsa süratlice iş biter’. O denli değil, sayılar onu söylemiyor. İstinaf olmasa işlerin daha da uzayacağını, geciken adaletin daha da gecikmeye devam edeceğini çok net görüyoruz. Onun için istinafa dönük bu tenkitlerin yalnızca hali bir bakıştan kaynaklandığına inanıyorum. İşte birinci derece mahkemesi var. Temyiz mahkemesi var. Ortaya istinaf girdi iş uzadı. Yok o denli bir şey. Ortaya istinafın girmesi işi uzatmadı. Aslında işi kısalttı.”

(Bitti)