Aysu Bankoğlu: Üretime Devam Edilmesine Ses Çıkarmayan Genel Müdür ve Yardımcıları, Bakanlık Denetçileri Soruşturmaya Dahil Edilmiyor, Söze Bile…

CHP Bartın Milletvekili Aysu Bankoğlu, Amasra’daki maden faciası yönelik soruşturmada hazırlanan savcılık fezlekesine ait, “Tehlike ortada, kaza geliyorum diyor; buna karşın gerekli tedbirleri almayan amirler ceza alırken onların bu ihmaline göz yuman, yüksek gaz oranlarından haberi olmasına karşın üretime devam edilmesine ses çıkarmayan, havalandırma meselesini 4 yıldır sürüncemeden kurtarmayan genel müdür ve yardımcıları, bakanlık denetçileri soruşturmaya dahil edilmiyor, söze bile çağırılmıyorlar. Bu, dehşetli bir eksiklik hakikaten. 4 yıldır havalandırma meselesini çözmeyen, tehlikeli gaz düzeylerine karşın devam eden üretime ses çıkarmayan, bu kuruluşun kontrolünden iş idaresine kadar her bir planlamasından sorumlu olan kim” dedi.

Amasra Cumhuriyet Savcılığı, 42 madencinin hayatını kaybettiği maden faciasına ait fezlekesi 13 Ocak 2023 tarihinde tamamlandı. 23 şüphelinin cezalandırılmasının talep edildiği fezlekede, kuruluş müdürü Cihat Özdemir, işletme müdürü Selçuk Ekmekci, işletme baş mühendisi Mehmet Tural ve iş sıhhati güvenliği (İSG) ve eğitim başmühendisi ve şube müdürü Volkan Soylu’nun muhtemel kastla öldürme hatasından cezalandırılması talep edilirken TTK Genel Müdürlüğü’nden rastgele birinin cezalandırılması talebi yer almadı.

CHP Bartın Milletvekili Aysu Bankoğlu, bugün yaptığı yazılı açıklamada, 196 sayfalık fezlekede TTK Genel Müdürlüğü yetkilileri, Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı ve MAPEG denetçileri için rastgele bir ceza talebinde bulunulmamasını hayal kırıklığı olarak nitelendirdi. Bankoğlu, açıklamasında şunları kaydetti:

“SAVCILIK, HAZIRLADIĞI FEZLEKEDE, 8 BAŞLIKTA KUSUR VE EKSİKLİK TESPİT ETMİŞTİR”

“Savcılık, hazırladığı fezlekede, 8 başlıkta kusur ve eksiklik tespit etmiştir. Bunlar; gaz sensörlerinin takibinde ihmal, havalandırma arızalarının giderilmemesi, patlama ve ateşlemeye ait meseleler, işçi kayıtlarında emekçi güvenliğini tehlikeye düşürecek derece problemler, Sayıştay raporlarında belirtilen eksiklikler, işçi görevlendirmelerindeki ve sayısındaki eksikler, personel eğitimlerindeki eksikler ve patlayıcı hususların depolanması, nakliyesi ve patlatılmasına ait ihmaller olarak da sıralanmıştır. Bu bakımdan fezlekenin içeriği, bugüne kadar kamuoyunda da çokça yer alan norm takım eksikliklerine, yönetimdeki zafiyetlere ve liyakatsizliklere değinmiş; yapılan tespitlerde, şahit ve kuşkulu sözlerinin yanı sıra uzman öninceleme raporundan ve Sayıştay raporlarından da faydalanılmıştır.

Fezlekenin faydalandığı Uzman Öninceleme Raporu’nun da açıkça ortaya koyduğu üzere, Amasra Kuruluşu’nda (ATİM) çok uzun vakittir bir işçi eksikliği var ve TTK Genel Müdürlüğü, ATİM’in bütün taleplerine karşı bu gereksinimi karşılamamış. Şahit beyanları da bu istikamette. Patlamanın olduğu sırada, en kıymetli kısımlardan biri olan Gaz İzleme Merkezi’nde en az 2 kişi olması gerekirken tek bir kişi var. TTK Genel Müdürlüğü’nün ATİM’in ısrarlı işçi talebini karşılamaması sebebiyle patlamanın olduğu gün madenin en kıymetli ünitesinde, orada vazifeli olmayan tek bir personel çalışıyor. Yalnızca bu bile TTK Genel Müdürlüğü’nün olaydaki sorumluluğunu tespit etmek için kafidir.

“EKSİKLİKLER, İHMALLER, GÖZ NAZARAN GÖRE YAPILAN YANLIŞLAR BİR DEĞİL, İKİ DEĞİL”

Eksiklikler, ihmaller, göz nazaran göre yapılan yanlışlar bir değil, iki değil. Madende patlama sırasında, vardiya listesine nazaran görevliyken vardiyaya gelmeyen 13 kişi var. Birtakım personeller çalışıyor gösterilmiş, çalışmıyor. Kimi emekçiler, öteki vardiyalarda gözükürken bu vardiyada çalışıyor. ve tüm bu düzensizlik, kurumda olağan karşılanıyor. TÜBİTAK tarafından hazırlanan raporda, maden emekçi kıyafetlerinin ısı ve aleve karşı muhafaza, alev yayılma, yanma üzere tehlikelere karşı uygun olmadığı yazıyor.

Burada sorumlular, beklenen tehlikeli sonuçları ve sebepleri göze alarak, hatta kabullenerek kömür çıkarma işine devam etmişler. Münasebetiyle şuurlu taksir ögeleri aşılmış, muhtemel kast oluşmuştur. Burada, yıllardır giderilememiş bir havalandırma arızası var. Bu eksikler 2018 yılında tespit edilmiş, bir türlü de giderilmemiş. Buna karşın, yalnızca idari para cezası vererek madenin üretimine devam edilmiş. Havalandırma sistemini değiştirme taahhüdünü 2 yıldır yerine getirmeyen şirkete de yeniden yalnızca cüzi bir para cezası vermiş, mukavele müddetini iki kez uzatma yoluna gitmişler. Patlamanın olduğu günden bir gün öncesinden beri, havalandırma vantilatörü pahası, 53 sefer ikaz, 355 sefer de alarm düzeyini göstermiş. ve bu durumun, yani gaz düzeylerinin daha evvel de tekraren bu düzeylerde olduğu, işin durdurulması gerekirken durdurulmadığı, bu gaz ölçümlerinin 10 günde bir Zonguldak Genel Müdürlüğü’ne bildirildiği lakin rastgele bir şey yapılmadığı da biliniyor.

“BU KURULUŞUN KONTROLÜNDEN İŞ İDARESİNE KADAR HER BİR PLANLAMASINDAN SORUMLU OLAN KİM”

Yani tehlike ortada, kaza geliyorum diyor; buna karşın gerekli tedbirleri almayan amirler ceza alırken onların bu ihmaline göz yuman, yüksek gaz oranlarından haberi olmasına karşın üretime devam edilmesine ses çıkarmayan, havalandırma sıkıntısını 4 yıldır sürüncemeden kurtarmayan genel müdür ve yardımcıları, bakanlık denetçileri soruşturmaya dahil edilmiyor, tabire bile çağırılmıyorlar. Bu, fecî bir eksiklik sahiden. 4 yıldır havalandırma meselesini çözmeyen, tehlikeli gaz düzeylerine karşın devam eden üretime ses çıkarmayan, bu kuruluşun kontrolünden iş idaresine kadar her bir planlamasından sorumlu olan kim?

Havalandırma, metan drenajı ve madenin hangi kısmında üretim yapılacağına dair planlama işleri ile satın alma işleri de merkezi olarak TTK Genel Müdürlüğü seviyesinde yapılıyor. Bu nedenle, TTK Genel Müdürü, TTK Genel Müdür Yardımcıları ve TTK Zonguldak tertibinin sorumluluğu yalnızca kontrol ile sonlu değildir. Bu ünitelerin, kontrol sorumluluğu olduğu kadar, karar alma sorumluluğu da bulunmaktadır. Sorumluluğun ATİM ile sonlu tutulması eksiktir; siyasi sorumluların ve üst seviye bürokratların sorumluluğunun tartışılmasının engellenmesi, gerçek sorumluların yargıdan kaçırılmasıdır.

“BU ÜLKEDE ZALİMİN MAZLUMA ZULMÜ BİTMEK TÜKENMEK BİLMİYOR”

Bu ülkede zalimin mazluma zulmü bitmek tükenmek bilmiyor. Kabullenmek, sindirmek mümkün değil. 42 kişi ölmüş, 42 ocağın ateşi sönmüş, geride kalan yaralılar var. Ocakta yangın hala devam ediyor. Eksper öninceleme raporu da Sayıştay raporları da emniyet fezlekesi de her ne kadar cezalandırma talebini eksik bırakmış olsa da savcılık fezlekesi de TTK Genel Müdürü’nün, Genel Müdür Yardımcısı’nın sorumluluğunu açıkça belirtiyor. Buna karşın bu bireyler sorguya bile çekilmiyor. Biz bunu sindiremezken bir de bakıyoruz ki misyonlarına devam eden bu müdürlerin buyruğunda TTK Kanaat Raporu, patlamanın faturasını, 42 şehidin vebalini, tekrar o merhum maden şehitlerinden birine yıkmaya çalışıyor. Bu hem hatalı hem güçlü olmak.

Bu; Soma’daki, Kozlu’daki düzenle birebir sistem. Bu, hükümetin 20 yıldır yürüttüğü tarafgirlik siyaseti. Hükümetin kederi, adaleti tesis etmek, şehit madencilerin içini biraz olsun ferahlatmak değil. O denli olsaydı maden şehidi yakınına tekme atanlar başkonsolosluğa ateşe olarak atanmazdı. Kederleri adalet olsaydı Soma’da, Kozlu’da adalet sağlanır; Kozlu sorumlusu, TTK Genel Müdürü olarak atanmazdı.

Bu nizam değişmedikçe, makamından mevkisinden ve görüşünden bağımsız, beşere insan olduğu için bedel verilmedikçe bu facialar, evet birilerinin de dediği üzere tekrar yaşanacaktır. Birileri beşere insan olduğu için paha vermediğinden ve vermeyeceğini de bildiğinden, bu faciaları olağanlaştırmaya, insanımızı ihmaller uğruna ölmeye alıştırmaya çalışıyor. Alışmayacağız, susmayacağız. TTK üzere ülkemizin değerli kurumlarından biri olan bir kurumun şeffaflığının ve güvenirliğinin tekrar sağlanması ve madenci şehitlerimizin ailelerinin içinin bir nebze olsun soğuması için, sorumluluğu uzman öninceleme raporunda tespit edilmiş TTK Genel Müdürü, TTK Genel Müdür Yardımcısı ve bakanlık denetçilerinin kuşkulu olarak davaya dahil edilmesi, yargı önünde hesap vermeleri gerekiyor.”