Alternatif Bilişim Derneği: Afet Vakitlerinde Hakikat ve Nitelikli Enformasyona Erişim Yurttaşın Asli Hakkıdır ve Hayatidir

Alternatif Bilişim Derneği, 8 Şubat’ta birtakım toplumsal medya platformlarına bant daraltma yoluyla getirilen kısıtlamaya ait Bilgi Teknolojileri ve İrtibat Kurumu (BTK) ve Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) başvurdu. Dernek hususa ait, “Elektronik Haberleşme Kanunu’na 2016 yılında 671 sayılı OHAL KHK’sı ile eklenen bir metne dayanarak bant daraltma kararlarının alınması gerek memleketler arası mevzuata, gerek Anayasaya, gerekse emsal Anayasa Mahkemesi kararlarına alışılmamış olduğu üzere ülke demokrasisine darbe vurmaktadır. Bu yüzden de kurulduğumuz günden bu yana söylediğimiz üzere ‘Bilgiye erişim özgürlüktür.’ Afet vakitlerinde hakikat ve nitelikli enformasyona erişim yurttaşın asli hakkıdır ve hayatidir” açıklamasını yaptı.

Alternatif Bilişim Derneği, 8 Şubat’ta birtakım toplumsal medya platformlarına bant daraltma yoluyla getirilen kısıtlama hakkında BTK ve AYM’ye müracaatta bulundu. Dernek’ten mevzuya ait dün yapılan yazılı açıklama şöyle:

“NEREDE MEVCUT İKTİDAR ELEŞTİRİLSE, MİSYONUNU YAPMADIĞI BELİRTİLSE ORADA KULLANILDI”

” Türkiye’de 6 Şubat’ta yaşanan 10 ili ve yaklaşık 15 milyon nüfusu kapsayan büyük sarsıntının akabinde 8 Şubat tarihinde saat 16.00 sonrasında Twitter ve Tiktok üzere toplumsal medya platformlarına yönelik bant daraltma uygulanmaya başlandı.

Söz konusu bant daraltma uygulaması alınan duyum ve bilgilere nazaran 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu’nun 60’ıncı unsurunun onuncu fıkrasına nazaran Cumhurbaşkanı’nın talebi üzerine BTK tarafından alınan karar üzerine uygulanmıştır.

Türkiye’de daha evvel birçok kere bant daraltma uygulamaları yapıldı. Soma Maden Katliamı’nda, Çorlu Tren Katliamı’nda uygulandı. Nerede mevcut iktidar eleştirilse, vazifesini yapmadığı belirtilse orada kullanıldı. Bant daraltma, erişim mahzuru, içerik çıkarma kararları üzere uygulamalar çoğunlukla bayanlar, çocuklar, engelliler, yaşlılar üzere şiddet mağduru dezavantajlı kümelere ve muhalefete karşı kullanılmaya çalışan bir tekniğe dönüştürülüyor.

“BU ERİŞİM PÜRÜZÜ DEPREMZEDELERİN YAKINLARININ DAHA FAZLA TASAYA VE ÜMİTSİZLİĞE KAPILMASINA NEDEN OLMAKTADIR”

Daha evvel de Taksim patlamasında yeniden birebir yasa hususuna dayanarak tıpkı sistem ile alınan karar ile bant daraltması uygulandı. Büyük Sarsıntının akabinde toplumsal medya platformlarına bilhassa de Twitter’a yönelik bu uygulama hiçbir yarar sağlamamakta, tam tersine enkaz altında bulunanlar, ölen ve yaralananların başta aileleri olmak üzere yakınlarının, tanıdıklarının olay yerinden yardım uyum gayeli enformasyon edinmesini ve bizatihi yardımın gerçekleştirilmesini engellemektedir. Bu erişim manisi depremzedelerin orada bulunan yahut bulunmayan yakınlarının daha fazla tasaya ve ümitsizliğe kapılmasına neden olmaktadır.

Bunun dışında Twitter ve öteki toplumsal medya platformlarından yazılan yardım ve dayanak davetleri, istekli yazılımcılar ve programcılar tarafından göçük altındakilerin bulunması, yardım ve dayanak davetlerinin hakikat yönlendirilmesi için haritalama ve derleme çalışmalarında kullanılmakta olup, bant daraltma uygulaması bilgilerin anlık ve gerçek olarak elde edilmesini, yardımların gerçek yere ulaşmasını engellemektedir.

Sosyal medya platformlarının sahiplik ve sermaye yapısını bir kenara koyarsak, bu platformlar Türkiye üzere otokratik ve anaakım medyanın baskılandığı ülkelerde kamuoyuna enformasyon ulaştırmanın en kıymetli aracı haline gelmişlerdir. Bu yüzden de toplumsal medyada bant daraltma uygulaması sırf haberleşme özgürlüğünü değil tıpkı vakitte tabir özgürlüğü ve basın özgürlüğünü de kısıtlamaktadır. Bu uygulama ile yurttaşların haber alma ve basının haber verme hakkı ihlal edilmektedir.

Elektronik Haberleşme Kanununa 2016 yılında 671 sayılı OHAL KHK’sı ile eklenen bir metne dayanarak bant daraltma kararlarının alınması, gerek milletlerarası mevzuata, gerek Anayasaya, gerekse emsal Anayasa Mahkemesi kararlarına karşıt olduğu üzere ülke demokrasisine darbe vurmaktadır.

“AFET VAKİTLERİNDE GERÇEK VE NİTELİKLİ ENFORMASYONA ERİŞİM YURTTAŞIN ASLİ HAKKIDIR VE HAYATİDİR”

Bu yüzden de kurulduğumuz günden bu yana söylediğimiz üzere ‘Bilgiye erişim özgürlüktür.’ #internetimedokunma #internetyaşamdır. Afet vakitlerinde yanlışsız ve nitelikli enformasyona erişim yurttaşın asli hakkıdır ve hayatidir. Dezenformasyonla uğraş için siyasi erkin evvel şeffaf bir biçimde enformasyon akışı ve yurttaşın enformasyon ihtiyacı için altyapılara erişimi temin etmesi gerekir.”