ABD’deki duruşmada yapay zekanın savunma yapması birinci dava olarak tarihe geçecek

Bilişim hukukçusu Avukat Görkem Gökçe, yapay zeka teknolojisinin, ABD’de şubat ayında görülecek bir davada hukuk danışmanlığı hizmetinde kullanılmasını kıymetlendirdi. Gökçe, “Yapay zeka ile ilgili tüzel düzenlemelere muhtaçlık artıyor. Dünyanın birinci robot avukatı DoNotPay’in şubat ayında ABD’deki bir mahkemede sanığa tavsiyede bulunacağı haberi ise yapay zekanın yargı süreçlerdeki kullanımı ile ilgili en şimdiki gelişme. Bu duruşma yapay zekanın savunma yapacağı birinci dava olarak tarihe geçecek” dedi.

Hukuk ile teknolojinin kesişimi güç iki alan olduğunu belirten Gökçe, “Hukukçuların formasyon icabı analitik düşünme deneyimlerinin kâfi olmamasının da tesiriyle hukuk dünyası yapay zeka üzere teknoloji dalı içinde öteki mevzu başlıklarına nazaran daha teknik bir bahiste hantal kalabiliyor. Bu bağlamda bizler biraz geriden geliyoruz. Örneğin, ‘Yapay zeka kararlarından kaynaklanan sorumluluğun türel karşılığı var mıdır?’ sorusunun şimdi hiçbir türel düzenlemede direkt bir yanıtı yok. Son periyotta yapay zeka tarafından üretilen kelamda eserler ile ilgili tartışmalar artmaya başladı. Münasebetiyle yapay zekanın toplumda tesirlerinin somutlaşmaya başlaması türel taraftaki düzenleme gereksinimlerinin artmasına neden oluyor. Şundan kimsenin hiç kuşkusu olmasın ki, hukuk bu durumu bir kenarda bırakmaz, Roma Hukuku’ndan bu yana uzanan temel hukuk kurumları yapay zeka için de çıkarımlar üretir” diye konuştu.

HUKUKİ SÜREÇLERE KATKISI TÜM DALLARDAN ÖNEMLİ

Yapay zeka uygulamalarının sağlıktan perakendeye birçok sanayide yıkıcı tesirlerinin olduğunu belirten Gökçe, “Bu teknolojinin hukuk alanında kullanımı tahminen de öbür bütün kesimlerden daha fazla değer arz ediyor. Kontratların incelenmesinden, raporlamalara ve teknik tahlillere kadar yapay zeka avukatların saatler harcayarak yaptıkları işlerde çok önemli katkılar sunabilir. Yapay zeka bilhassa tekrarlanan işlerde beşere nazaran çok daha süratli olan öğrenme kapasitesi ile hem vakitten hem de maliyetlerde önemli tasarruf sağlayabilir. Lakin işin asıl heyecan verici tarafı yapay zekanın değerli davalarda karar verici olarak misyon yapmaya başlaması. Yapay zekanın yargıda üstleneceği bu rol hukukun Romalılardan günümüze taşıdığı temel yaklaşımların bir kısmını tarihin tozlu sayfalarına gönderebilir” sözlerini kullandı.

YAPAY ZEKANIN SAVUNMA YAPACAĞI BİRİNCİ DAVA ŞUBAT AYINDA ABD’DE GÖRÜLECEK

Yapay zekanın yargı süreçlerinde kullanımın yeni bir mevzu olmadığını aktaran Gökçe, “Son 4-5 yıldır dünyanın farklı ülkelerinde pilot uygulamaları yapılıyor. 2019 yılında Çin’in başşehri Pekin’deki çevrimiçi dava hizmeti merkezinde, davaların açılması ve sürece konulması üzere nispeten kolay hukukî süreçlerde vatandaşlara yardımcı olması için ‘AI Judge’ isimli yapay zeka yargıçlarını kullanıma sundu. Tekrar 2019 yılında Estonya’daki mahkemelerde vazife yapmaya başlayan yapay zeka dayanaklı robot yargıçlar, 7 bin eurodan daha az dengeli uyuşmazlıklarda yasal evrakların incelenmesi ve tahlil edilmesi konusunda mahkemelere dayanak veriyorlar. Bir öbür örnek ise Malezya’dan. 2022 yılı aralık ayında ülkenin Sabah ve Sarawak eyaletlerindeki mahkemelerde yapay zeka yargılama sisteminin pilot uygulamaları yapılmaya başlandı. Britanyalı-ABD’li teşebbüsçü Joshua Browder’ın geliştirdiği dünyanın birinci robot avukatı DoNotPay’in şubat ayında ABD’deki bir mahkemede sanığa tavsiyede bulunacağı haberi ise yapay zekanın yargı süreçlerdeki kullanımı ile ilgili en şimdiki gelişme. Bu duruşma yapay zekanın savunma yapacağı birinci dava olarak tarihe geçecek” dedi.

YARGITAY’DA YAPAY ZEKA SİSTEMİ BU YIL BAŞLAYACAK

Gökçe, “Yapay zekanın hukukta yargı süreçlerinde kullanımı ile ilgili Türkiye’de de son devirde çok önemli adımlar atılıyor. Avrupa Kurulu ile yürütülen Yargıtay’ın Kurumsal Kapasitesinin Güçlendirilmesi Projesi kapsamında bu yıl içerisinde hayata geçmesi planlanan yapay zeka sistemi ile aktüel ve emsal kararların yaygınlaştırılmasının kolaylaştırılması ve isimli kalitenin yükseltilmesi hedefleniyor. Bu sistem sayesinde vatandaş ve avukatlar, elindeki kanıt ve dataları sisteme girerek kelam konusu davayı kazanma ihtimalini öğrenebilecekler. Buna nazaran dava açıp açmamam kararlarını gözden geçirebilecekler. Tekrar yeni sistem ile geniş dava belgelerinin özetlerinin süratli bir formda hazırlanabilmesi ile savcılık ve müzakere süreçleri de kolaylaşacak. Ayrıyeten, Yargıtay’ın 2015 yılında şeffaflık ve hesap verebilirlik prensibi yeterince 6 milyondan fazla kararı kamunun erişimine açması sonucu aktüel ve yol gösterici bedeli yüksek kararların tespit edilmesinde yaşanan zorlukların da önüne geçilmiş olacak” diye konuştu.

“Yapay zeka ve hukuk ilgisindeki asıl kritik adım bu teknolojinin yargı süreçlerinde faal olarak kullanılmaya başlayacak olması” diyen Gökçe, “Dünyanın birçok yerinde robot yargıçlardan, yapay sistemlerine birinci denemeler bir müddettir yapılıyor. Türkiye’de de bu yıl içerisinde Yargıtay’da yapay zeka sisteminin hayata geçmesini bekliyoruz. Bu uygulama sayesinde davalardaki yığılmaların bir ölçü önüne geçilebilir, kendileri için en yanlışsız emsal kararları öncesinde gören vatandaşlar bu sayede uzun, kıymetli ve gerilimli davalardan tahminen de kaçınabilir” tabirlerini kullandı.