Ramazan Bayramı’na Neden Şeker Bayramı Denir? Şeker Bayramı mı, Yoksa Şükür Bayramı mı?

Gelin birlikte, tüm Müslüman alemi tarafından coşkuyla kutlanan Ramazan Bayramı hakkında bilgi edinelim: 

Ramazan Bayramı, Şeker Bayramı ve İftar Bayramı olarak da bilinir. Ramazan Bayramı’nın Arapçası ‘Îdü’l-Fitr’, Farsçası ise ‘Îd-ı Fitr’dir. 

Ramazan Bayramı, üç ayların sonuncusu ve İslam alemi için oruç tutma ayı olan Ramazan ayının bitiminden sonra üç gün boyunca kutlanır. Hicri takvime göre Ramazan ayının son günü arefe, Ramazan Bayramı’nın ilk günü ise Şevval Ayının ilk gününe denk gelmektedir. 

Ramazan Bayramı Neden Her Yıl Farklı Bir Tarihe Denk Geliyor? 

Ramazan Bayramı her sene bir önceki yıldan 11 ya da 12 gün daha erken kutlanır. Bunun nedeni, Hicri takvimin bir ay takvimi olması ve güneş temelli miladi takvimden 11 veya 12 gün kısa olmasıdır. 

Miladi takvim ile hicri takvim arasındaki gün farkı nedeniyle yaklaşık olarak 33 yılda bir Ramazan Bayramı aynı güne denk gelebilmektedir.

Dini kaynaklara göre Ramazan Bayramı, Hicret’in ikinci yılından sonra kutlanmaya başlamıştır. İlk Ramazan Bayramı’nda yapılan tüm törenler ve ibadetler Hz. Muhammed (s.a.s.) tarafından düzenlenmiştir.

Ramazan Bayramı’nın ilk gününde camilerde cemaatle birlikte bayram namazı kılınır. Bayram namazı genellikle erkekler tarafından kılınır ve namazının ardından hutbe okunur. Ardından aileler bir araya gelir. 

Her bayram olduğu gibi Ramazan Bayramı’nda da bayramlık kıyafetler giyilir. Zira, bayramlarda bakımlı ve temiz olmak kıymetli bir adettir. Aile büyükleri, akrabalar ve dostlar ziyaret edilir. Büyüklerin elleri öpülür, çocuklara harçlık ve şeker verilir. 

Maaile bayram sofralarında bir araya gelir, küslükler biter. Gelen misafirlere kolonya, şeker, tatlı verilir ve ikramda bulunur. 

Çocuklar Ramazan Bayramı’nda komşuları gezerler. Birkaç kişilik gruplar halinde kapı kapı dolaşan çocuklar herkesin kapısını çalar ve şeker toplarlar. Günümüzde ise bu gelenek sadece küçük kasaba ve mahallelerde devam etmektedir.

Şimdi de Ramazan Bayramını etimolojik olarak inceleyelim. Bayram, Ramazan ayının sonunda kutlandığı için ‘Ramazan Bayramı’ olarak adlandırılır. Ramazan kelimesi Arapçada ramad yani ‘kuru sıcak’ kökeninden gelmektedir. Bunun nedeninin ilk kez farz olan oruç ibadetinin uygulanmaya başlandığı Ramazan ayının yaz aylarına denk gelmesi olduğuna inanılır. 

Şeker Bayramı ismi ise bayramın Osmanlı dönemindeki adının Türkçeleştirilmesiyle ortaya çıkmıştır. Osmanlı döneminde bu bayrama ‘Iyd-ı Fıtır’ denilmiştir. Kelimenin kökenini incelediğimizde: Iyd kelimesinin ‘bayram’, fıtır kelimesi ise ‘oruç açma’ anlamına gelmektedir. Fıtır, ‘fıtır sadakası’, ‘şükür sadakası’ veyahut ‘fitre’ olarak da bilinir. 

Eski kaynaklarda Ramazan Bayramı, Şükür Bayramı olarak da anılır. Peki, şükür nasıl şeker olarak kullanılmaya başlamıştır? 👇

Şükür kelimesi ‘Şık-kef-rı’ şeklinde yazılır. Bu kelime aynı anda hem ‘şükür’ hem de ‘şeker’ kelimesine karşılık gelmektedir. 

İşte, Ramazan Bayramı’nın ‘Şeker Bayramı’ olarak anılma nedeni de budur! Şükür kelimesi şeker ile aynı şekilde yazıldığı için Osmanlı dönemindeki kaynaklarda her iki şekilde de yer alarak farklı isimlendirilmeye başlanmıştır. Yani, Şeker Bayramı bir okuma hatası sonucu ortaya çıkmış ve zamanla bu şekilde anılmaya başlanmıştır. 

Tarihi adlardan evrilerek günümüze gelen bu isim, zamanla toplumda önemli bir yere sahip olmuştur.