Prof. Naci Görür: Telaş ettiğimiz yerler Bingöl ile Karlıova ortasında

BİLİM Akademisi Üyesi Yer Bilimci Prof. Dr. Naci Görür, “Bunu birinci defa söylüyorum bunu bütün Türkiye duysun, Türkiye’de en fazla sarsıntı üreten iki fay var. Biri Kuzey Anadolu fayı, oburu Doğu Anadolu fayı. Her iki fay gücünün büyük bir kısmını boşalttı. Bu demektir ki önümüzdeki birkaç yüz sene içerisinde Türkiye’de çok büyük bir zelzele olmayacak, en azından bu iki fay jenerasyonu boyunca. Lakin bizim tekrar de kaygı ettiğimiz yerler Bingöl ile Karlıova arasında” dedi. Beklenen İstanbul zelzelesi ile ilgili de açıklamalarda bulunan Görür, “İstanbul’da durum hiç düzgün değil. Nasıl 3 gün evvel ‘Maraş’tan kaygı ediyoruz’ diye yazdıysam birebir biçimde İstanbul’dan telaş ediyorum. Bilimsel bütün araştırmalar, İstanbul’da vaktin gelmekte olduğunu gösteriyor. Aşağı üst 30 sene içerisinde sarsıntının beklendiği söyleniyordu, 23 yılı geçtiğine nazaran büyük ölçüde yakınlaşmış demek istiyorum” diye konuştu.

Bilim Akademisi Üyesi Yer Bilimci Prof. Dr. Naci Görür, DHA’ya Kahramanmaraş merkezli 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki zelzeleleri kıymetlendirdi. AFAD’ın datalarına nazaran 6 Şubat’ta saat 04.17’de Kahramanmaraş’ın Pazarcık ilçesinde 7.7, saat 13.24’te Elbistan ilçesinde 7.6 büyüklüğünde iki sarsıntı meydana geldi. 10 vilayette büyük hasar meydana gelirken kurtarma çalışmaları sürüyor. Prof. Dr. Naci Görür, son 100 yılın en büyük zelzelesini kıymetlendirerek İstanbul için de ihtarlar yaptı.

“İKİNCİ ZELZELE ‘TETİKLENME’ İLE OLDU, ÇOK SEÇKİN GÖRÜLEN BİR DURUM”

Prof. Dr. Naci Görür, sarsıntıyla ilgili olarak 3 gün evvel ihtar yaptığını vurgulayarak, “Elazığ sarsıntısı olduğu vakit sizlere beyanat verdim. Elazığ zelzelesi Doğu Anadolu fayı üzerinde oldu, o fay uyandı. Daha evvel sarsıntı üretmiyordu. Ben, ’21. asırda bieri sarsıntı üreterek gücünü boşaltacak’ dedim. Doğu Anadolu fayı Elazığ yöresini kırdıktan sonra, Maraş, Çelikhan, Erkenek ve Hatay bölgesi tehdit haline geldi, ‘Bundan sonra ben büyük zelzelelerin bu yörelerde olacağını düşünüyorum’ dedim. Artık bir bölge uzun vakit sarsıntı üretmediği vakit o fay sınırını çok büyük ölçüde gerilim biriktiğini düşünüyoruz. Halkın anlayacağı halde söyleyelim, güç biriktirdiğini düşünüyoruz. Elazığ zelzelesi de olunca,  Elazığ sarsıntısında açığa çıkan gücün bir kısmı da Doğu Anadolu fayının Maraş tarafına transfer edildi. Aslında Maraş’ta kıymetli bir güç birikmişse, bir de siz ekstra bir enerjiyi oraya transfer etmişseniz, Maraş’tan korkmaya başlarız. İşte o dehşetten, beklentiden ötürü ‘Maraş’a dikkat edin’ dedim. ‘Deprem hazırlıklarına başlayın, kentsel dönüşümü burada ihmal etmeyin’ diye yazdım, çizdim, söyledim. Maalesef 6 Şubat geldi, 7.7 ve 7.6 büyüklüğünde iki zelzele oldu. Bu ikinci sarsıntı, ‘tetiklenme’ ile oldu. Oradaki fay sistemleri birbirlerini tetikledi. Birinci sarsıntı Ölüdeniz fayında, ikinci zelzele Doğu Anadolu fayı üzerinde oldu. Bu türlü 9 saat ortayla iki zelzele olması çok seçkin görülen bir durum. Baktığımız vakit, binaların birçok sefer tası üzere çökmüş” dedi.

“STRES TRANSFERİ OLABİLİR, HATAY VE ADANA BÖLÜMÜNDE DİKKATLİ OLMAMIZ LAZIM”Prof. Dr. Naci Görür, Hatay ve Adana için ikazlarda bulunarak, “Çevredeki faylarda belli bir gerilim transferi olabilir. Bu sarsıntılardan sonra Hatay ve Adana yöresinin daha hassas hale geldiğini düşünüyorum. Adana havzasında Doğu Anadolu fay neslinin devamı üzere düşünülen, orada da irili ufaklı faylar var, Hatay’ın meyyit fay bölümlerinde bir gerilim transferinin olabileceğini, oralara bir yük geldiğini düşünüyorum. Oralarda ihtimamlı ve dikkatli olmak lazım fakat onun dışında büyük ölçüde Doğu Anadolu fayı gücünü boşalttı ve azalttı. Tıpkı Kuzey Anadolu fayı üzere. Bundan sonra büyük ölçüde o faylarda bir rahatlama olacaktır. Uzun periyot büyük zelzeleler meydana gelmeyecektir lakin dediğim yerlerde de dikkatli olmamız gerekiyor. Bizim tasa ettiğimiz yerler Bingöl ile Karlıova ortasında, Doğu Anadolu fayının en Kuzey Doğu ucunda bir kesim var. Orada en son zelzele 1766 üzere oldu, oradan tasa ediyoruz. Bu Maraş fayından ötürü, Hatay ve Adana havzası kesitinde dikkatli olmamız lazım” halinde konuştu.

“İLK KERE SÖYLÜYORUM, İKİ FAY GÜCÜNÜN BÜYÜK KISMINI BOŞALTTI”Türkiye’de en fazla sarsıntı üreten iki fay sınırının gücünün büyük bir kısmının boşalttığını belirterek,  Prof. Dr. Naci Görür “Türkiye’de en fazla sarsıntı üreten iki fay var. Biri Kuzey Anadolu fayı, oburu Doğu Anadolu fayı. Her iki fay gücünün büyük bir kısmını boşalttı. Bu demektir önümüzdeki birkaç yüz sene içerisinde Türkiye’de çok büyük bir zelzele olmayacak, en azından bu iki fay jenerasyonu boyunca. Bu bizim için ülkeyi sarsıntıya hazırlama açısından bir talih. İrili ufaklı öteki yerlerde zelzele olabilir, burada da küçük zelzeleler olur lakin Türkiye’nin en yüklü fay zonları enerjiyi boşalttı. Bu bir imkan, bunu birinci sefer söylüyorum bunu bütün Türkiye duysun” dedi.

“İSTANBUL’DA VAKİT GELMEKTE, 7.5 BEKLİYORUZ, HASAR MARAŞ’TAN DAHA FAZLA OLUR”İstanbul’da hasarın daha fazla olacağını belirten Prof. Dr. Naci Görür “İstanbul’da durum hiç güzel değil. Nasıl 3 gün evvel ‘Maraş’tan telaş ediyoruz’ diye yazdıysam birebir halde İstanbul’dan kaygı ediyorum. Bilimsel bütün araştırmalar, İstanbul’da vaktin gelmekte olduğunu gösteriyor. Aşağı üst 30 sene içerisinde sarsıntının beklendiği söyleniyordu, 23 yılı geçtiğine nazaran büyük ölçüde yakınlaşmış demek istiyorum. Lakin Maraş zelzelesi beklediğimiz Marmara sarsıntısından daha büyük.  İstanbul’da en fazla 7.5 bekliyoruz. İstanbul’da daha küçük zelzele beklememize karşın, İstanbul’da hasar Maraş’tan daha fazla olur. Öbür yandan Maraş’ta da hasarın oldukça fazla olacağını üzülerek iddia ediyorum, inşallah yanılırım lakin açıklanınca göreceğiz” sözlerini kullandı.

“AFET BAKANLIĞI KURULMALI, 5 YILLIK PLANLAR YAPILMALI”Afet Bakanlığı’nın kurulması gerektiğini söz eden Prof. Dr. Naci Görür kelamlarına şöyle devam etti:

“Önce bir Afet Bakanlığı kurulacak. Bu bakanlık kurulduktan sonra, düzgün bir bütçesi olacak, gerekli altyapı ve uyumu yapılacak. 5 yıllık planlar ile sarsıntı nesillerinden başlanacak ve sarsıntı nesillerindeki her kent sarsıntı dirençli kentlere dönüştürülecek. Evvel bir mikrobölgeleme çalışması yapılacak. Risk tahlili yapılacak ondan sonra ziyan azaltma çalışmaları yapılacak”