Prof. Dr. Fazilet Canbay’dan zelzele bölgesinde az hasarlı meskeni olanlara uyarı!

• “Depremde konutu yıkılmayanlar, çabucak kendi kendilerine ‘bunlar değerli değil’ diyerek, çatlak tamirine, makyajlamaya girişmesin, hasar düzeylerini kendi kendilerine tespit etmesinler”
• “Ufacık bir çatlak vardı, çok kıymetli değil, biz onları sıvadık, geçti, gitti’ demek, kendilerine tahminen bir sonraki zelzele için ‘mezar yaptık’ demek olur”

Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) İnşaat Mühendisliği Kısmı Lideri Prof. Dr. Fazilet Canbay, Kahramanmaraş merkezli, 10 ili etkileyen 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki zelzelelere ait AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.

Her iki sarsıntının de hesaplanan yer ivmelerinin çok büyük bedellerde olduğuna işaret eden Canbay, birebir gün bu büyüklükte iki büyük zelzelenin daha evvel hiç yaşanmadığının, artçı zelzelelerin dahi birçok büyük zelzeleden daha büyük olduğunun altını çizdi.

Yıkılan binaların fazlalığına dikkati çeken Canbay, “Bu kadar çok binanın toptan yıkılmış olması çok üzücü ve düşündürücü bir durum. Bilhassa inşaat sırasında dizayna uyulmuyor ve yanlışlı bina inşaatı yapılıyor. Sonucu da bundan ötürü felaket boyutunda yıkıcı oluyor.” diye konuştu.

Depremlerde 1999’dan sonra yapılmış yeni binalarda da yıkım olduğuna dikkati çeken Canbay, “Burada da yapı kontrolünün maalesef çok da güzel yapılamadığını görüyoruz. Yapı kontroldeki sıkıntıların düzeltilmesi, binaların hem tasarımı, dizaynı hem de inşası sırasında gerçek bir yapı kontrolüne tabi tutulması gerekiyor.” tabirlerini kullandı.

Prof. Dr. Canbay, zelzeleden etkilenen vilayetlerde yıkılmayan binalarda oturanlara da şu ihtarlarda bulundu:

“Depremde konutu yıkılmayanlar çabucak kendi kendilerine ‘bunlar kıymetli değil’ diyerek, çatlak tamirine, makyajlamaya girişmesin, hasar düzeylerini kendi kendilerine tespit etmesinler. Bu çok yapılıyor, biz en son zelzelelerde de gördük. 10 yıl evvelki Elazığ zelzelesinden sonra makyajlanmış oturulmaya devam edilmiş, 10 sene sonrasındaki sarsıntıda göçtü o bina. Biz bunları da yaşadık. İleride bunun olmaması için bu ikazların dikkate alınması gerekiyor. ‘Ufacık bir çatlak vardı, çok değerli değil, biz onları sıvadık, geçti, gitti’ demek, kendilerine tahminen bir sonraki sarsıntı için ‘mezar yaptık’ demek olur, bu çok net. Bunun profesyonel gözler tarafından incelenmesi gerekiyor. Bu büyük iki zelzelesi art geriye geçirmiş binanın hakikaten incelenmesi ve gözden geçirilmesi gerekiyor. O binada gözle görmeseniz bile mikro çatlaklar olabilir.”

“BİNA GÜÇLENDİRME ÇOK EHEMMİYET TAŞIYOR” 

17 Ağustos 1999 Gölcük sarsıntısından sonra Hatay’da bir binayı karbon lifli polimerler ve yeni teknolojilerle güçlendirdiklerini aktaran Canbay, şöyle devam etti:

“Son sarsıntıda o binaya hiçbir şey olmamış. Güçlendirmenin ehemmiyeti burada ortaya çıkıyor. O bina hiç dokunulmamış olsaydı, bugün o da göçmüş bir bina olurdu. O binada hala oturulmaya devam ediliyor. Demek ki mevcut yapılarımızı yalnızca dönüştürmek, yıkıp yenisini yapmak değil, güçlendirilebilecek binalara güçlendirme yapmak da çok kıymetli bir husus. Artı ucuz da bir husus zira yine yıkıp yine yapmak çok değerli bir süreç. On binlerce, yüz binlerce binayı yıkıp yenisini yapamayız. Bu türlü bir bütçe yok, yalnızca ülkemizde değil, dünyanın hiçbir ülkesinde yok. Bu nedenle bina güçlendirme çok ehemmiyet taşıyor.”

Canbay, bütün sarsıntı bölgelerine gittiğini belirterek, “Özellikle İzmir sarsıntısında, Elazığ zelzelesinde beşerler yanıma gelip, ‘hocam artık bizim konut adam olmaz, devlet bize bir konut yapsın, versin’ diyerek, sıfır konutları olsun üzere bir duruma giriyor. Halkımızın başından, ‘binalar güçlendirilmez, güçlenirse sıfır bina üzere olmaz’ üzere yanlış inanışın kaldırılması gerekiyor.” değerlendirmesini yaptı.

Tüm ülkeye başsağlığı dileklerini ileten Prof. Dr. Canbay, ODTÜ olarak geçmişte olduğu üzere zelzele konusundaki bilgi birikimleri ve tecrübeleriyle bölgede jeolojik ile sismotektonik şartların, yapısal hasar dağılımının ve nedenlerinin, yer şartlarının yapı hasarına tesirinin ve bölgedeki öteki yapı tiplerinin performansının araştırılması istikametinde çalışmalarının başladığını da vurguladı.