İyi Parti’nin “Kuraklıkla Mücadele, Alınacak Tedbir ve Çözüm Önerilerinin Araştırılması” Önerisi AKP ve MHP’li Milletvekillerinin Oylarıyla Reddedildi

İYİ Parti’nin “Kuraklıkla uğraş, alınacak önlem ve tahlil tekliflerinin belirlenmesi” gayesiyle verdiği araştırma önergesinin gündemin önüne çekilmesine ait küme önerisi, TBMM Genel Konseyi’nde AKP ve MHP’li milletvekillerinin oylarıyla reddedildi. YETERLİ Parti Antalya Milletvekili Hasan Subaşı, Antalya Elmalı’da içilebilir olmasına karşın tahliye edilen sulara dikkat çekerek, “Elmalı’da içilir kalitede 150 milyon metreküp suyu her yıl, on yıllardır DSİ eliyle tahliye ederler. Kalan 5 ayda Elmalı yağmur duasına çıkar. Kuraklıktan ormanlar kurumaya başlamıştır. Tarım yapılamaz hale gelmiştir. Bu suların hala tahliyesi devam etmektedir” dedi.

İYİ Parti’nin, “Elmalı Ovası’nda DSİ’nin kurutma faaliyetlerinin sonlandırılması, kuraklıkla gayret ve alınacak önlemlerin ve tahlil tekliflerinin belirlenmesi” maksadıyla verdiği araştırma önergesinin bugün TBMM Genel Konseyi’nde görüşülmesine ait küme önerisi, AKP ve MHP’li milletvekillerinin oylarıyla reddedildi. Önergenin münasebetini açıklayan YETERLİ Parti Antalya Milletvekili Hasan Subaşı şunları söyledi:

“HER YIL DEŞARJ EDİLEN SUYUN ELMALI’DA BİRİKEN SULARIN ÖLÇÜSÜ 150 MİLYON METREKÜPTÜR”

“Antalya Elmalı’da yüzbinlerce dönüm bin 50 kotunda Türkiye’nin en kıymetli ovalarından birisine sahiptir. Bu ovanın en güneyinde 10 bin dönüme yakın Avlan Gölü yeniden en kuzeyinde de 20 bin dönüme yakın Karagöl bulunmakta. Batıda Çay Boğazı Projesi’nden bu yüzbinlerce dönüm arazi sulanmak için uğraşılmaktadır. Çay Boğazı Barajı yetersiz olduğu için lakin bu ovanın 4’te 1’ini sulayabilmektedir. 50’li yıllarda göç edenlere iskan emeliyle 20 bin dönüm Karagöl’ün 10 bini dönümü tahsis edilmişti. Yanlış bir karardı zira burası göl oluşan bir alandı.

Elmalı kapalı havza olduğu için dağlarla çevrili olduğu için 6-7 ay boyunca bütün sel suları, taşkın suları bu ovanın çukur olan yerlerinde birleşerek Avlan Gölü’nü ve Karagöl’ü oluşturur. 50’li yıllarda iskan edilenlerin feryatları üzerine 70’li yıllarda DSİ Karagöl’ü, Avlan Gölü’yle birleştirerek bir kanal açmak suretiyle taşkın sularını Finike’ye deşarj etmiştir. Bu suların ölçüsü 150 milyon metreküptür. Her yıl deşarj edilen suyun Elmalı’da biriken suların ölçüsü 150 milyon metreküptür. Bu suyu on yıllardır DSİ eliyle düden dediğimiz çatlaklara vermek suretiyle yer altı fay çatlaklarını yok ederiz. Dünyanın hiçbir yerinde bu türlü bir örnek yoktur.

“KURAKLIKTAN ORMANLAR KURUMAYA BAŞLAMIŞTIR, TARIM YAPILAMAZ HALE GELMİŞTİR”

Elmalı’da içilir kalitede 150 milyon metreküp suyu her yıl, on yıllardır DSİ eliyle tahliye ederler. Kalan 5 ayda Elmalı yağmur duasına çıkar. Kuraklıktan ormanlar kurumaya başlamıştır. Tarım yapılamaz hale gelmiştir. Bu suların hala tahliyesi devam etmektedir. Bütün dünya kuraklığa karşı, global iklim krizine karşı tedbirler alırken Türkiye’de de bu hususta her türlü çalışma yapılır derken bütün ikazlarımıza karşın Elmalı’da bu su tahliyesi sağlanmakta ve yok edilmektedir. Bu bir insanlık ayıbıdır. Bunun tahlili araştırma sonucu Karagöl’de bir kamulaştırmayla çözülebilir, bir baraj üretimiyle çözülebilir. ya da daima Avlan Gölü beslenmek suretiyle Çay Boğazı Projesi’ne aksi besleme yoluyla Elmalı Ovası sulanabilir hale gelebilir. Bütün bunları yapabilmek için gündemi oluşturmak ve bu bahiste bir önlem aramak gerekir. Bugün yaşamsal değeri olan sularımızın verimli ve akılcı kullanılması kamuoyunun bilgilendirilmesi sorumluların vazifeye davet edilmesi ismine Meclis araştırması istemek mecburilik oldu.”

“KÜRESEL İKLİM KRİZİ VE SU KRİZİNDE DE TIPKI TABLOYLA KARŞI KARŞIYAYIZ”

HDP İzmir Milletvekili Murat Çepni ise şunları kaydetti:

“Küresel iklim krizi ve su krizinde de birebir tabloyla karşı karşıyayız. Bütün bu tabloda kişisel tüketimin hissesi son derece düşüktür. Bütün bu krizlerin esasen yaratıcısı Elmalı’da da olduğu üzere yanlış siyasetlerdir, şirket ve sermaye politikalarıdır. Su krizi birebir vakitte sulak alan krizidir. Sulak alan krizi de tarım krizidir ve ömür krizidir. Kuraklık sulak alanların azalmasının sonuçlarından bir adedidir. Türkiye’de 200’e yakın sulak alan vardır. Bunların 14’ü Ramsar Sözleşmesi’ne uygun statüdedirler. Sulak alanların dünya tiplerinin yüzde 40’ına, tüm hayvan çeşitlerinin yüzde 12’sine konut sahipliği yapmaktadırlar. Yani tam olarak bir hayat kaynağıdırlar.

Sulak alanlar birebir vakitte tatlı su depolarıdır. Bu tatlı su depolarında arıtma süreci gerçekleşir ve içme suyu kalitesinde su ortaya çıkar. Türkiye’de 2012 ölçümlerinde 181,49 milyar metreküp olan su varlığı, 2022’de 112 milyara gerilemiştir. Çok önemli bir gerilemeyle karşı karşıyayız ve Türkiye’de bir su yoksulu ülke durumuna hakikat süratle gitmektedir. Sulak alanlarımızın yarısı son 40 yılda yok oldu. Örneğin Konya kapalı havzasında çok sulama ve yanlış alt yapı siyasetleri nedeniyle sulak alanların yüzde 65’i yok olmuş durumdadır.

“300’E YAKIN İRİLİ UFAKLI DOĞAL GÖLÜN YÜZDE 60’I YOK OLMUŞ DURUMDADIR”

Yine 300’e yakın irili ufaklı doğal gölün yüzde 60’ı yok olmuş durumdadır. Buna HES’leri ekleyebiliriz, buna maden projelerini ekleyebiliriz. Münasebetiyle bir devlet siyasetiyle bir şirket siyasetiyle hayat alanları sistematik olarak yok edilmektedir. Tarımda yırtıcı sulama bunların başında geliyor. Sanayi, kentsel kullanımın sonucu olan atıkların arıtılmadan tabiata geri verilmesi öbür bir neden. Plansız kentleşme sonucu yerleşim yeri açmak için kurutulan sulak alanlar tekrar bunlardan bir tanesi. HES’ler, havzalar ortası ve su transferi, plansız geliştirilen otoyol ve köprüler. Sulak alanları besleyen havzalarda metal ve öbür madencilik faaliyetleri tekrar tesirli sebeplerden bir adedidir.

Su siyaseti hayat siyaseti; şayet su yoksulu olmaktan çıkmak istiyorsak, sağlıklı su varlıklarına erişimi sağlamak istiyorsak burada yapmamız gereken temel şeylerden bir tanesi; tabiata karşı açılan bu rant savaşının durdurulmasıdır. Kırsal alanda, tarım alanlarında, meralarda, sulak alanlarda şirketlerin, sermayenin geliştirdiği projelere temelden karşı çıkmak lazım. Su siyasetinin bu Meclis’in en temel gündemi olarak hemen öne çekmesi gereken bir gündem olduğunu belirtiyorum.”

“GÜNÜMÜZÜN EN KIYMETLİ BAHİSLERİNDEN BİRİ İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ VE KURAKLIKTIR”

CHP Kümesi ismine Antalya Milletvekili Aydın Özer ise şunları söyledi:

“Günümüzün en kıymetli mevzularından biri iklim değişikliği ve kuraklıktır. Bununla ilgili bir hareket planı derhal devreye sokulmalıdır. Biz geçen hafta bir Meclis araştırma komitesi kurulmasını önermiştik. İsmine ‘İklim Değişikliği’ ekleyen Etraf ve Şehircilik Bakanlığı üretimden sorumlu Tarım ve Orman Bakanlığı bu mevzuya gereken ehemmiyeti ne yazık ki vermemektedir.

Bahar aylarından sonra aralık ve ocak ayının da yağışsız geçmesi yurt genelinde kuraklık tehlikesi yaratmıştır. Türkiye genelinde kaydedilen yağışlar 1991-2021 devrini kapsayan uzun bilgilere nazaran yüzde 40 azalırken, geçen yıla nazaran yağışlardaki azalma oranı yüzde 31’dir. Meteoroloji Genel Müdürlüğü bilgilerine nazaran sıcaklıkların mevsim normallerinin üzerinde geçmesi nedeniyle kuraklık bariz hale gelmiştir.

“KIŞLIK EKİMİ YAPILAN BUĞDAY, ARPA VE MERCİMEKTE ÜRETİM OLUMSUZ ETKİLENECEKTİR”

Antalya vilayetimizin Elmalı bölgesinde seracılık başlamadan evvel yeraltı suları 80 metreden çıkarken artık 180 metreden çıkartılabiliyor. Yani yaklaşık 10 yılda yeraltı suları 100 metre düşmüştür. Elmalı’nın tek barajı olan Çay Boğazı Barajı 2005 yılında hizmete girmiştir. Lakin ne yazık ki uzun yıllardır su kaçırmasına karşın bir türlü tedbir alınmamış, seçim öncesinde bakanlığın ve DSİ’nin aklına yeni gelmiş olmalı ki yeni bir proje yapmışlar ihaleye verecekler, tabi ömürleri yeterse.

Kışlık ekimi yapılan buğday, arpa ve mercimekte üretim olumsuz etkilenecektir. Daha yağışlar yeni başladı fakat o kadar düşük ki barajların dolması ve yeraltı sularının artması çok düşük bir ihtimaldir. Bu da sulu tarım dahil olmak üzere tüm eserlerde rekolte kayıpları gerçekleştirecektir. Ayrıyeten yüksek sıcaklık, yalancı bahar tesiri yarattığı için çiçek açan meyvelerde önemli meseleler yaşanacak.”