İklim krizi ve doğal afetlerin yükselişi

HABER: AYBALA ALMİNA MELEK

Türkiye’de bazı bölgeler aşırı sıcaklıklara maruz kalırken, bazı bölgeler de şiddetli sağanak yağışa maruz kalıyor, sel felaketi ile yüz yüze bakıyoruz. Orman yangınları, sel felaketleri derken, ‘iklim krizi’ gerçekliğini sert bir şekilde ortaya koyuyor.

HAVA SICAKLIKLARI NEDEN ARTIYOR?

Boğaziçi Üniversitesi İklim Politikaları Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Levent Kurnaz, geçtiğimiz günlerde, hava sıcaklığının 50 derecenin üstünü göreceğini söyledi. Öyle ki, ‘yolda yürürken ölen insanlar olacak’ bile dedi. İklim değişikliği, her geçen gün etkisini artırarak geliyor. Bu etkilerin artmasının ana faktörü ise insan…

İnsan faaliyetlerinin neden olduğu sera gazı emisyonları, hava sıcaklığının artmasında ana etken olarak öne çıkıyor. Sera gazları, özellikle karbondioksit (CO2), metan (CH4) ve azot oksitleri (NOx) gibi gazlar, atmosferde bir tür örtü görevi görerek güneşten gelen ışınların bir kısmının atmosferde hapsolmasına neden olur. Bu durum, sera etkisi olarak adlandırılır.

ORMANLAR İNSANLIĞIN NEFESİ

Sanayileşme, fosil yakıt kullanımı, enerji üretimi, araç kullanımı, ormansızlaşma ve tarım faaliyetleri gibi insan faaliyetleri, sera gazlarının atmosfere salınmasına katkıda bulunur. Bu gazlar birikerek atmosferin örtüsünü kalınlaştırır ve dünyanın yüzeyine yayılan güneş ışınlarının bir kısmının geri yansımasını engeller. Sonuç olarak, atmosferin ısınması ve dünya genelindeki ortalama sıcaklıkların yükselmesi gözlenir.

Artan hava sıcaklıkları, iklim değişikliği olarak bilinen bir dizi etkiye neden olur. Bunlar arasında buzulların erimesi, deniz seviyelerinin yükselmesi, ekstrem hava olaylarının sıklığının artması, kuraklık ve sel gibi doğal afetlerin artması yer alır.

İklim değişikliğiyle mücadele etmek için sera gazı emisyonlarının azaltılması, yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımının artırılması, enerji verimliliğinin geliştirilmesi ve ormansızlaşmanın önlenmesi gibi adımlar atılmaktadır. Uluslararası anlaşmalar ve yerel politikalar, bu konuda önemli bir rol oynuyor.

İKLİM KRİZİNİ ‘GELİYORUM’ DEMEZ ‘GELİR’

Peki, nedir bu iklim krizi belirtileri?

Artan Sıcaklık: Küresel ortalama sıcaklıkların artması iklim krizinin en önemli özelliklerinden biridir. Bilimsel veriler, son yüzyılda Dünya’nın ısındığını ve sıcaklık artışının hızlandığını göstermektedir. Bu yükseliş, iklim sistemi üzerinde önemli etkiler yaratmaktadır.

Ekstrem Hava Olayları: İklim krizi, daha sık ve şiddetli ekstrem hava olaylarının meydana gelmesine neden olur. Bunlar arasında şiddetli fırtınalar, kasırgalar, aşırı yağışlar, kuraklık, sıcak hava dalgaları ve orman yangınları yer alır. Bu olaylar, insanların yaşamını, ekonomiyi ve ekosistemleri olumsuz yönde etkiler.

Deniz Seviyesinin Yükselmesi: Küresel ısınma, buzulların erimesine ve kutup bölgelerindeki buz tabakalarının azalmasına yol açar. Bu durum da deniz seviyelerinin yükselmesine neden olur. Yükselen deniz seviyesi, kıyı bölgelerinde erozyon, tuzlanma, tuzlu su baskınları ve yeraltı su kaynaklarının tuzlanması gibi sorunlara yol açar.

Biyolojik Çeşitlilik Azalması: İklim krizi, doğal habitatlarda değişikliklere ve iklim koşullarının değişmesine bağlı olarak biyolojik çeşitlilik kaybına neden olur. Birçok bitki ve hayvan türü, iklim değişikliğine uyum sağlamakta zorlanır ve tehlikede veya yok olma riski altına girer.

Su Kaynaklarının Azalması: Kuraklık ve su kaynaklarının azalması iklim krizinin bir sonucudur. Yüksek sıcaklıklar ve değişen yağış desenleri, su kaynaklarının azalmasına, göllerin kurumasına ve nehirlerin düşük debiye sahip olmasına neden olur. Bu da tarım, içme suyu temini ve sanayi gibi alanlarda ciddi sorunlara yol açar.

Gıda Güvenliği Riski: İklim krizi, tarımı etkileyerek gıda üretimini olumsuz yönde etkiler. Kuraklık, aşırı yağışlar, zararlı böceklerin artması gibi faktörler, tarım alanlarında verim kaybına ve gıda güvenliği riskine neden olur. Özellikle düşük gelirli ülkelerde, iklim krizi gıda güvenliği sorunlarını daha da derinleştirir.

Bu özellikler, iklim krizinin küresel ölçekte önemli bir sorun olduğunu ve acil önlemler alınması gerektiğini gösteriyor.