Dünya ülkelerindeki Ar-Ge Eğilimleri – Dr. A. Ahmet Yücer

Araştırma ve Geliştirme (Ar-Ge), bir ülkenin ekonomik büyümesi, rekabet gücü ve yenilikçilik potansiyeli için kritik öneme sahip bir konudur.

Dünya genelinde son yıllarda, Ar-Ge faaliyetleri küresel ölçekte artış gösterirken, gelişmiş ülkeler, yenilikçiliği ve teknolojik ilerlemeyi desteklemek amacıyla Ar-Ge’ye büyük yatırımlar yapmaktadır.

Ar-Ge harcamaları 2020 yılı itibarıyla toplam 2 trilyon doları aşmıştır. Bu harcamaların büyük çoğunluğunu ABD, Çin, Japonya, Almanya ve Güney Kore yapmaktadır. Bu ülkeler Ar-Ge merkezleri kurarak bilimsel araştırmaları teşvik etmektedir.

Gelişmiş ülkelerin Ar-Ge öncelikleri nelerdir?

ABD’nin, 1) yapay zeka ve makine, 2) biyoteknoloji ve genetik, 3) yenilenebilir enerji konularını belirlediği ve bu kapsamda otomasyon, sağlık, finans, tarım, enerji ve çevre alanları,

Çin’in 1) yapay zeka, 2) robotik ve otomasyon, 3) yeni malzemeler, ileri teknolojiler ve temiz enerji konularını belirlediği, nanoteknoloji, uzay teknolojisi ve kuantum bilgisayarlar vb ileri teknolojileri,

Japonya’nın 1) robotik ve otomasyon, 2) elektronik ve ileri teknolojiler 3) sağlık teknolojileri alanlarını belirlediği ve yarı iletkenler, optik, medikal görüntüleme ve dijital cihazları,

Almanya’nın 1) otomotiv endüstrisi, 2) enerji verimliliği 3) enerji depolama teknolojileri konularını belirlediği, endüstri 4.0, üretim süreçlerinin dijitalleşmesi ve veri analitiği alanlarını,

Güney Kore’nin ise 1) bilgi ve iletişim teknolojileri, 2) kablosuz iletişim, 3) yapay zeka, oyun endüstrisi konularını belirlediği ve yeni nesil mobil teknolojileri, 5G ağları ve akıllı cihazlar ile enerji depolama sistemlerini öncelikli Ar-Ge alanları olarak belirlediği ve desteklediği görülmektedir.

Ülkemizin Ar-Ge öncelikleri farklı mı?

Türkiye’nin Ar-Ge’de öncelikli alanları, 1) savunma ve havacılık teknolojileri, insansız hava araçları, 2) sağlık ve ilaç endüstrisi, tıbbi cihazlar, 3) biyoteknoloji, tarım ve gıda, 4) yenilenebilir enerji kaynakları, bilgi ve iletişim teknolojileri, siber güvenlik ve yapay zeka olarak belirlenmiştir.

Dünyadaki genel ihtiyaçlar dikkate alındığında, ülkelerin Ar-Ge önceliklerinin bazı farklılıklar yanında büyük oranda birbirine benzeştiği görülmektedir.

Fark oluşturan kısım ise ülkelerin araştırma kapasiteleri yani araştırma ortamı, mevzuatları, kurumsal yapıları, araştırmacı kapasiteleri ve Ar-Ge harcamaları için tahsis ettikleri kaynak miktarıdır.

Türkiye’nin savunma sanayii dışında diğer öncelikli Ar-Ge alanları içinde durumu maalesef çok da parlak görülmemektedir.

Bunun nedeninin, öncelikli araştırma alanları içinde savunma sanayiinin stratejik alan olarak da desteklemesi ve bu alanda çalışanları üst yönetimce motive edilmesinden kaynaklandığı düşünülmektedir.

Kaynaklar

1. National Science Foundation (NSF) – www.nsf.gov
2. World Intellectual Property Organization (WIPO) – www.wipo.int
3. European Commission – “Key Figures on Science, Technology and Innovation” (2021)
4. Ministry of Science and ICT (South Korea) – www.msit.go.kr
5. Japan Science and Technology Agency (JST) – www.jst.go.jp