Dünya genelinden firmalar, yaptırımlara karşın Myanmar cuntasının silah üretimini destekliyor

Dünya genelinden firmaların, 2021’deki darbenin akabinde yaptırımlara husus olan Myanmar askeri idaresinin silah üretimini geliştirmesine dayanak olduğu ortaya çıktı.

Birleşmiş Milletler (BM) Myanmar Özel İstişare Kurulu, “Ölümcül İş: Myanmar Ordusunun Silah Üretimini Tedarik Etme” isimli rapor yayımladı.

Raporda, birçok ülkenin yanı sıra Avrupa Birliği’nin (AB), ülkede Şubat 2021’de hükümeti devirerek idareye el koyan ve barışçıl protestoları kanlı biçimde bastıran askeri idareye yaptırımlar uyguladığı anımsatıldı.

Myanmar’ın 1950’li yılların sonundan bu yana silah ithalatını sonlandırıp üretime yük verdiği kaydedilen raporda, ABD, Avrupa, Asya ve Orta Doğu’dan 13 ülkedeki silah üreticisi firmaların, Myanmar ordusuna silah üretiminde kullanılan gereçleri sattığı belirtildi.

Raporda, ordunun tedarik zincirini destekleyen firmaların, bu ülkedeki insan hakları ihlallerini kolaylaştırmadıklarından emin olmaları istendi.

Ülkede silah üreten özel bir şirket olmadığı, bununla ilgili şirketlerin resmi kurumlara ilişkin olduğu aktarılan raporda, lisanslı teknolojinin kullanılabildiği mahallî fabrikaların, ekipmanları teknik takviye ve bakım için Tayvan ve Singapur üzere ülkelere gönderdiği belirtildi.

Raporda, Myanmar’da insan haklarına hürmet duyulması açısından sorumlulukların yerine getirilmesi için ismi verilen firmalar ve bu firmaların merkezlerinin bulunduğu ülkelerin, somut adımlar atması gerektiğine işaret edildi.

Myanmar ordusunun ülkede ürettiği silahların, sivil maksatlara yönelik sistematik ataklarda kullanıldığı kaydedilen raporda, ataklara örnek olarak 2021’deki darbenin akabinde yapılan barışçıl protestoları bastırması gösterildi.

Raporda, Arakan eyaletinde sivil Rohingyaların öldürülmesinde de ordunun ülkede ürettiği silahların kullanıldığına işaret edildi.

“Myanmar halkının çektiklerinden kar sağlayan yabancı şirketler sorumlu”

Myanmar’daki insan hakları ihlallerini soruşturmak için BM tarafından kurulan araştırma misyonunun üyelerinden Avustralyalı insan hakları uzmanı Christopher Sidoti, ülkelerden, Myanmar ordusunun, sivillere yönelik ayrım gözetmeksizin yaptığı akınlarda kullanılan silahları üretmesine imkan sağlayan firmaları araştırmasını istedi.

Sidoti, “Myanmar halkının çektiklerinden kar sağlayan yabancı şirketler sorumlu tutulmalı.” tabirini kullandı.

Myanmar’daki askeri darbe

Myanmar ordusu, 2020 genel seçimlerinde hile yapıldığı argümanlarının ortaya atılması ve ülkede siyasi tansiyon yaşanmasının akabinde 1 Şubat 2021’de idareye el koymuştu. Ordu, ülkenin fiili önderi ve Dışişleri Bakanı Aung San Suu Çii başta olmak üzere pek çok yetkili ve iktidar partisi yöneticisini gözaltına almış ve bir yıllığına harika hal ilan etmişti.

Myanmar ordusunun darbe aksisi protestocu ve isyancı kümelere silahlı müdahalesi sonucu, bugüne kadar 1900’ün üzerinde kişi hayatını kaybetti. Darbeden bu yana yaklaşık 13 bin kişi gözaltına alınırken 10 binin üzerinde kişi hala hapishanelerde tutuluyor. Myanmar askeri mahkemeleri, tutuklulardan 2’si çocuk 114 siyasi mahkum hakkında idam kararı verdi.