CHP’nin, Akaryakıt İstasyonu İşletmecilerinin Sorunlarının Araştırılması Önerisi AKP ve MHP Oylarıyla Reddedildi

CHP’nin “Akaryakıt istasyonu işletmecilerinin problemlerinin araştırılarak alınması gereken önlemlerin belirlenmesi” emeliyle verdiği araştırma önergesinin görüşülmesi önerisi AKP ve MHP milletvekillerinin oylarıyla reddedildi. CHP Hatay Milletvekili Mehmet Güzelmansur, “İktidar akaryakıt bayilerinin feryatlarını iki yılı aşkın bir müddettir duymuyor, görmüyor. Bu umursamazlık da akaryakıt bayilerinin kapanma sürecini hızlandırdı. Son yedi ayda, 412 akaryakıt bayisi istasyonu kapandı” dedi.

CHP’nin “Akaryakıt istasyonu işletmecilerinin problemlerinin araştırılarak alınması gereken önlemlerin belirlenmesi” emeliyle verdiği araştırma önergesinin gündemin önüne çekilerek TBMM Genel Heyeti’nde bugün görüşülmesi önerisi AKP ve MHP’li milletvekillerinin oylarıyla reddedildi.

Önergenin münasebetini açıklayan CHP Hatay Milletvekili Mehmet Güzelmansur şunları söyledi:

“AKARYAKIT İSTASYONLARI 150 BİN İNSANIMIZIN İSTİHDAM KAPISI, EKMEK TEKNESİ OLAN İŞLETMELERDİR”

“Akaryakıt istasyonları yaklaşık 150 bin insanımızın istihdam kapısı, ekmek teknesi olan işletmelerdir. Akaryakıt istasyonları devletin kasasına giren dolaylı vergilerin neredeyse dörtte birini tahsil eden işletmelerdir. Akaryakıt istasyonları kar kış, sıcak soğuk, pandemi demeden yedi gün yirmi dört saat çalışmak zorunda olan zira inşaat, güç, nakliye, tarım üzere 30’un üzerinde orta dalın direkt çalışmasını sağlayan işletmelerdir; vatandaşın yalnızca akaryakıt aldığı değil, arabası bozulduğunda, yağışlarda sığındığı bir liman, yorulduğunda ise dinlendiği inançlı bir yerdir. Bu nedenle, akaryakıt istasyonları ekonomik hayatın, üretimin, iş hayatının, toplumsal hayatın devamlılığı açısından olmazsa olmaz işletmelerdir. Münasebetiyle meseleleri yok sayılmaz, görmezden gelinemez ‘zarar ediyorlarsa etsinler’ denilemez.

“SON YEDİ AYDA, 412 AKARYAKIT BAYİSİ İSTASYONU KAPANDI”

İktidar akaryakıt bayilerinin feryatlarını iki yılı aşkın bir müddettir duymuyor, görmüyor. İşte, bu umursamazlık da akaryakıt bayilerinin kapanma sürecini hızlandırdı. Son yedi ayda, 412 akaryakıt bayisi istasyonu kapandı. Bunu ben söylemiyorum, EPDK bilgileri söylüyor. EPDK’nin Haziran 2022 bilgilerinde, akaryakıt bayisi sayısı 12 bin 849, bugünkü akaryakıt bayisi sayısı ise 12 bin 437 yani akaryakıt faaliyeti gösteren 412 akaryakıt istasyonu kapanmış son yedi ayda. Bu sayı daha da artacak, kapanmalar çoğalacak zira maktu kar hissesi uygulamasıyla akaryakıt bayilerinin gelirleri sabit kalırken, masrafları daima artıyor.

“SON BİR YILDA AKARYAKIT İSTASYONLARININ İŞÇİ MASRAFLARI YÜZDE 107 ARTTI”

Son bir yılda akaryakıt istasyonlarının işçi masrafları yüzde 107 arttı, elektrik sarfiyatları yüzde 100 arttı, akaryakıt istasyonlarının kredi kartıyla yapılan satışlar için bankalara ödediği meblağ yüzde 173 arttı, su sarfiyatları yüzde 133 arttı, yönetim masrafları ile arıza-bakım fiyatları 2 katına çıktı. Bir yılda toplam masraflarındaki artış yüzde 94’ü buldu fakat gelirleri bu oranın altında ve sonlu kaldı; münasebetiyle, akaryakıt istasyonları daima ziyan ediyorlar.

Bugün 1 litre motorinin fiyatı 23 lira civarında. 1 litre motorinde bayinin karı yüzde 10 olduğuna nazaran, bu da 2 lira 30 kuruş ediyor. Dağıtıcı bayi ve istasyon bayi karı yarıyı yarıya bölüşüyor yani bir akaryakıt bayi, 1 litre motorinde ortalama 1 lira 15 kuruş kazanıyor. Öteki yandan, yalnızca bu 1 litre motorinin dolum tesisinden istasyona getirmek için ödediği nakliye bedeli yaklaşık 50 kuruştur, kredi kartıyla alınan bu 1 litre motorine ödediği POS fiyatı 27 kuruştur; yalnızca bu iki kalemde 1 litre motorin için katlandığı maliyet 77 kuruştur. Buna başka maliyetleri de eklediğiniz de ortaya yalnızca ziyan çıkıyor. İşte bu ziyan, akaryakıt istasyonlarını iflasa sürüklüyor, kapanmaları tetikliyor. Münasebetiyle bunun önüne geçmemiz lazım.

“KAR HİSSELERİ DAİMA ERİYEN AKARYAKIT İSTASYONLARININ ZİYAN ETMESİNİN ÖNÜNE GEÇECEK TAHLİLLER ÜRETMELİYİZ”

Kurulacak bir Meclis araştırma kuruluyla, maliyetleri katlanarak artarken, kar hisseleri daima eriyen akaryakıt istasyonlarının ziyan etmesinin önüne geçecek tahliller üretmeliyiz, aksi halde yüz binlerce insanımız işsiz kalacak, aileleriyle birlikte de 1 milyonu aşkın insanımız bu durumdan olumsuz olarak etkilenecek. Bir teklif olarak, tahlil önerisi olarak, akaryakıt istasyonlarının kar marjının yüzde olarak belirlenmesi ve bu oranın her yıl enflasyon oranında arttırılması uygun olabilir yahut bayilerin üstündeki birtakım maliyet kalemlerinin düşürülmesiyle kar marjları arttırılabilir. Elektrik masraflarındaki yüzde 100 oranındaki artış neredeyse her noktasında elektrik kullanan istasyonları için önemli bir masraf kaybı oluşturuyor. Yedi gün yirmi dört saat hizmet veren akaryakıt istasyonlarının kullandığı elektrikte bir destekleme sağlanabilir.”

“ÜLKEMİZDE 14 BİNE YAKIN AKARYAKIT İSTASYONU BULUNMAKTADIR BU İSTASYONLAR VERGİ DAİRESİ ÜZERE ÇALIŞMAKTA”

İYİ Parti ismine Kayseri Milletvekili Dursun Ataş da şunları kaydetti:

“Özellikle, EPDK tarafından alınan 2005 yılındaki kararla on yedi yıldır uygulanan sabit kar marjı, taban fiyat uygulaması bugün akaryakıt istasyonlarını kapanma noktasına getirmiştir. Bugün, akaryakıt istasyonlarının kar hisseleri yüzde 60 oranında düşmüştür. Başka taraftan ise son iki yılda işçi, elektrik, işletme masrafları, pos kurulu, kira, kredi, finansman maliyeti üzere girdiler yaklaşık 3 katına çıkmıştır. Yeniden, bir taraftan kar oranları düşerken öteki yandan sarfiyatlar daima artmaktadır.

“AKARYAKIT İSTASYONLARI AYDA 60-80 BİN ORTASINDA ZİYAN ETMEKTEDİR”

Akaryakıt istasyonlarının günde 10 bin litrelik satış yapması halinde elde ettiği brüt kar yüzde 4,37’dir, brüt sarfiyatları ise yüzde 7,71’dir. Bu istasyonların yüzde 3,34 ziyan etmesi demektir. Daha net sayılarla tabir etmek gerekirse bu akaryakıt istasyonları ayda 60 bin ila 80 bin ortasında ziyan etmektedir. İstasyonlar bu ziyanlarını ise market, kafe üzere ek gelirlerle gidermeye çalışmaktadır. Üstelik kırsal istasyonlarda, Anadolu istasyonlarında bu imkan da bulunmamaktadır. Bu tabloda akaryakıt istasyonlarının faaliyetlerine devam etmesi imkansızdır. Kaldı ki ülkemizde bayi satış ortalaması 3 bin litredir. Bu da akaryakıt istasyonlarının üçte 1’inin kapanma tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu göstermektedir. Bu durumlar yalnızca istasyonların iflası sonucunu doğurmaz hem hazinenin kıymetli bir vergi kaybına uğraması hem de 250 bin insanımızın işsiz, yaklaşık 1 milyon insanımızın da gelirsiz kalması manasına gelir ya da istasyonların usulsüzlük ve kaçakçılığa yönelmesini tetikler.

İstasyonların ayakta kalabilmesi için ivedilikle bir düzenleme yapılarak ve bu tüketiciye yansıtılmadan bayi karları artırılıp vergiler indirilmelidir. Akaryakıt bölümünde uygulanan yüzde 18’lik KDV oranı yüzde 8’e indirilmelidir. Nakliye masrafları artı maliyet olarak pompa satışlarına eklenmeli, ayrıyeten kaçak akaryakıtın önüne geçilmeli, TÜPRAŞ çıkış fiyatının bile altında yakıt satan istasyonlar sıkı halde denetlenmelidir.”

“BENZİN VE MAZOTA GELEN FAHİŞ ARTIRIMLAR YURTTAŞLARIMIZIN BELİNİ BÜKMÜŞTÜR”

HDP Hakkari Milletvekili Sait Dede ise şunları söyledi:

“Benzin ve mazota gelen fahiş artırımlar yurttaşlarımızın belini bükmüştür. İktidar dünyada yaşanan gelişmeleri mazeret ederek daima artırım yapmaktadır. Bu kapsamda neredeyse her gün akaryakıta artırım yağdırılmaktadır. Petrolün global piyasalarda yaklaşık yüzde 60 yükseldiği periyotta ülkemizde akaryakıta yüzde 160, mazota yüzde 220 artırım yapılmıştı. Şayet dünya genelinde yaşanan darboğaz ve çatışmalar mazeret ediliyorsa öbür tüm ülkelerden çok daha fazla artırım yapılmasının sebebi nedir? Akaryakıt fiyatlarındaki artış global petrol fiyatlarındaki artışa bağlanıyor. O vakit açıklayın, fiyatların çok çok üzerinde gerçekleşen artışın asıl sebebi nedir? Yurttaşlara bunu açıklamalısınız.

Benzin ve mazota yağdırılan artırımlar sonucunda dar gelirli yurttaşlarımız için kontak çevirmek yeterlice imkansız hale gelmiştir. Son yapılan artırımlarla akaryakıtın litre fiyatı 20 TL’yi, motorinin litre fiyatı 23 TL’yi geçmiştir. Başta çiftçiler olmak üzere kamyon, otobüs, minibüs, taksi esnafı akaryakıt maliyetine isyan etmektedir, çiftçi tarlasını süremez, kamyoncu esnafı yük taşıyamaz haldedir. İzlenen siyasetler da göstermektedir ki fiyatlar bu düzeyde de kalmayacak, süratle artmaya devam edecek. Bu da beraberinde besin krizini getirerek ekonomik krizi çok daha fazla derinleştirecektir. Artan maliyetler ve yüksek vergilerle birlikte kapanmakla yüz yüze kalacak olan akaryakıt istasyonlarında çalışan binlerce işçi de işsiz kalacaktır.

“AKARYAKIT ARTIRIMLARI İĞNEDEN İPLİĞE BÜTÜN ESERLERİN ZAMLANMASINA NEDEN OLMAKTADIR”

Akaryakıt artırımları iğneden ipliğe bütün eserlerin zamlanmasına neden olmaktadır. Akaryakıta yapılan fahiş artırımlar yurttaşlara yüksek enflasyon, düşük alım gücü olarak yansıyacaktır. TÜİK’e nazaran bile yüzde 50’yi aşan enflasyon artırımlar geri alınmasa önümüzdeki aylarda denetimden çıkacaktır. Bu duruma karşı Türkiye Büyük Millet Meclisi kesinlikle hemen sorumluluk almalıdır. Akaryakıt üzerinden alınan vergiler adaletsiz bir vergileme yapısına neden olmaktadır. Akaryakıt bir güç kaynağı olarak endüstrinin de girdisidir. Bu girdi genelde lojistik ve kısmen de üretim ünitelerinin güç kaynağı olarak ortaya çıkmaktadır.

Sanayide lojistik maliyetlerinin artması ve bilhassa tarım üzere üretim maliyetinde nakliyenin büyük hisse tuttuğu dallarda, turizm, ulaştırma üzere dallarda akaryakıtın değerli bir maliyet ögesi olarak devreye girmesi gerek yurt içi fiyat seviyesini olumsuz etkileyen gerekse yurt dışı ticaret açısından rekabet edilebilirliği azaltan bir etken olarak tesir edecektir. Bu sebeple, ÖTV ve KDV’nin sıfırlanması son derece hayatidir. Yüksek seviyede ithalata bağlı dış ticaret mantığı ve yanlış faiz siyasetleri sonucu yurttaşlar ezilmektedir. Ömür maliyeti daima artmaktadır. Ülkede yüzde 75’lik bir dilim taban fiyat almaktadır. Olağan kaidelerde taban fiyat istisnadır lakin AKP Türkiye’sinde bu ülkenin normali haline gelmiştir.”