Atatürk’ün sevdiği sesin sahibi: Safiye Ayla

Sesiyle Atatürk’ü etkileyen sanatçı Safiye Ayla, vefatının 25. yılında yad ediliyor.

Hicazizade Hafız Abdullah Beyefendi ile Suudi Arabistan’dan gelerek küçük yaşta Osmanlı sarayına giren Seyyide Hanım’ın kızı olan Safiye Ayla, 13 Eylül 1917’de İstanbul Fatih’te dünyaya geldi.

Safiye Ayla doğmadan babası, üç yaşındayken ise annesi hayatını kaybetti.

Kimsesiz çocukların bakıldığı, İstanbul Bebek’teki Çağlayan Darüleytam’da büyüdü. Müzik çalışmalarına küçük yaşta piyano çalarak başlayan sanatçı, ilkokulu bitirdikten sonra Bursa Muallim Mektebi’ne girdi. Öğretmen okulunu 1920’de bitiren Ayla, İstanbul Beyoğlu’ndaki bir ilkokulda öğretmen oldu.

İlk defa 1931’de sahneye çıktı

Safiye Ayla, birinci plağını 1930’da doldurdu. Yesari Asım Bey’in “Sevda Yaratan Gözlerin” ile “Bekledim de Gelmedin” müziklerini seslendirdi.

Mustafa Sunar’dan müzik dersleri alan Ayla, Yesari Asım Arsoy, Hafız Ahmet Irsoy, Selahattin Pınar, Saadettin Kaynak ve Udi Nevres Bey’den yararlandı. Sanatçı birinci kere 1931’de, Darüttalim-i Musiki Heyeti’nin konserinde sahneye çıktı. İstanbul ve Ankara radyoları ile İstanbul Konservatuvarı İcra Heyeti’nde çalıştı. Darüttalim-i Musiki Heyeti’nin konserlerine katıldıktan bir müddet sonra öğretmenlikten ayrılarak, gazinolarda çalışmaya başladı.

Safiye Ayla şimdi öğrenciyken sesinin hoşluğuyla dikkati çekmeye başladı. Sonraki yıllarda Cumhuriyet periyodunun en tanınan bayan yorumcularından biri olan sanatçı, 1932’de İstanbul Vali Yardımcısı Nuri Bey’in konutunda verilen bir davette, Mustafa Kemal Atatürk’ün huzurunda birinci defa müzik söyledi. Usta sanatçı, Atatürk’ün en beğendiği seslerden biri oldu. Mustafa Kemal Atatürk ismine düzenlenen bir konserde, “Ağam Olasan Ömer” isimli müziğini yorumlayan sanatkara büyük bir hayranlık duyan Atatürk, tıpkı şarkıyı tekrar tekrar okumasını istedi.

Sanatçı, TRT’de yayınlanan bir röportajında, “Yemen Türküsü” yapıtının Atatürk’ü ağlattığını belirterek, “Onu Nevres Bey’den öğrenmiştim. Söylediğim vakit Atatürk’ün gözlerinden yaş geldiğini görmüştüm. Ağlamıştı. Dedi ki, ‘İşte yok yere, Türk çocukları gidip Yemen ellerinde öldüler. Ne gerek vardı buna.’ dedi. Onu düzgün hatırlıyorum.” sözlerini kullanmıştı.

Udi ve bestekar Şerif Muhittin Targan ile evlendi

Udi ve bestekar Şerif Muhittin Targan ile 1950’de evlenen sanatkarın evliliği, eşinin 1967’de vefatına kadar sürdü.

açılışından itibaren İstanbul Radyosu olmak üzere Türkiye radyolarında sayısız konser verdi. Mesleği boyunca 500’ün üzerinde plak doldurdu. Sanatçı, Ankara ve İstanbul radyolarının aranan sesi oldu, ünü yurt sonlarını aştı.

“Seninle doğan gündür bu gönü” ve “Aşk yaprağına konarak koza öresim gelir” isimli iki de besteye de imza atan Ayla, 1942’de Rey kardeşlerin “Alabanda” revüsünde “Kraliçe Mimoza” rolünü muvaffakiyetle canlandırarak, oyunculuktaki yeteneğini de kanıtladı.

Safiye Ayla, devrin başka bayan okuyucularınkinden farklı, müzikleri kendine has bir okuyuş biçimine sahipti. Ölçüye uyarak, düzgün bir diksiyonla, düzgün, tıpkı vakitte da coşkun, cazip bir halla okurdu. Sesindeki pürüzsüz akış, en tiz perdelerde bile kaybolmazdı. Vaktin beğenilen müzikleriyle fantezilerini olduğu kadar, Rumeli türküleriyle klasik örnekleri de içine alan repertuvarıyla geniş bir dinleyici kısmınca beğenilen sanatçı, bilhassa “Çile Bülbülüm Çile”, “Menekşelendi Sular”, “Ben Seni Ellerin Olsun Diye mi Sevdim”, “Bir İhtimal Daha Var” ve “Yanık Ömer” isimli müziklere yorumlarıyla müzikseverlerin beğenisini kazandı.

En son sahne konserini Atatürk’ün anısına Türk Kültürüne Hizmet Vakfı faydasına 1987’de İstanbul AKM’de veren Ayla, 14 Ocak 1998’de, 91 yaşındayken İstanbul’da hayatını yitirdi.