15 soruda Cumhurbaşkanı ve 28. Periyot Milletvekili Genel Seçimi

Yüzde 10’dan yüzde 7’ye indirilen seçim barajının uygulanması, görme engellilerin hazırlanan şablonla tek başlarına oy kullanması üzere pek çok prensip sahne olacak seçim için Yüksek Seçim Konseyinin (YSK) belirlediği takvim süreci işliyor.

Seçim, Kahramanmaraş merkezli 11 ili etkileyen sarsıntılar nedeniyle yeni tedbirlerle yürütülecek.

YSK, 36 siyasi partinin seçime katılma yeterliliğine sahip olduğunu belirledi. Birtakım siyasi partiler, “Cumhur”, “Millet”, “Ata” ve “Emek ve Özgürlük” ittifakları ismi altında seçime girme kararı aldı.

Kesinleşen cumhurbaşkanı aday listesine nazaran, seçimde Cumhur İttifakı’nın cumhurbaşkanı adayı Recep Tayyip Erdoğan, Millet İttifakı’nın cumhurbaşkanı adayı Kemal Kılıçdaroğlu, Memleket Partisi Genel Lideri Muharrem İnce ile Cet İttifakı’nın adayı Sinan Oğan cumhurbaşkanlığı için yarışacak.

14 Mayıs’ta yapılacak Cumhurbaşkanı ve 28. Devir Milletvekili Genel Seçimleri’ne ait 15 soru ve karşılıkları şöyle:

1- KAHRAMANMARAŞ MERKEZLİ SARSINTILARDAN ETKİLENEN 11 VİLAYETTE OY VERME SÜRECİ NASIL YAPILACAK?

Deprem bölgesinde evvelce hangi okullara sandık kuruluyorsa tıpkı okullara yeniden sandık kurulacak. Okullar yıkılmış ya da hasar görmüş olsa bile bahçesine konteyner konarak oyların kullanılması sağlanacak.

2 – VİLAYET DEĞİŞTİREN DEPREMZEDE SEÇMENLERİN KULLANDIĞI OY HANGİ SEÇİM ETRAFI İÇİN SAYILACAK?

Seçmenler, adres kaydını nereye aldırırsa orada oy kullanacak, oylar o seçim etrafı için sayılacak.

3 – TUTUKLU VE MAHKUMLAR NASIL OY KULLANACAK?

Anayasa’ya nazaran, taksirli cürümlerden karar giyenler hariç ceza infaz kurumlarında bulunan mahkumlar oy kullanamıyor. Ceza infaz kurumlarında bulunan tutuklular ile taksirli hatalardan mahkumlar için cezaevlerinde sandık kurulacak. Sandıkların konulacağı yer, cezaevi idaresinin görüşü alınarak belirlenecek. YSK, Kovid-19 müsaadesine gönderilen taksirli hatalardan mahkumların, cezaevi listelerine dahil edilmeyerek oy kullanabileceklerine karar verdi.

4- SEÇİMDE KAÇ CUMHURBAŞKANI ADAYI YARIŞACAK?

YSK’nin Resmi Gazetede yayımlanan kesin aday listesine nazaran, seçimde 4 aday yarışacak. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu, Memleket Partisi Genel Lideri Muharrem İnce ile Sinan Oğan cumhurbaşkanı adayı olarak seçime girecek. YSK’de çekilen kuraya nazaran oy pusulasında 1. sırada Erdoğan, 2. sırada İnce, 3. sırada Kılıçdaroğlu, 4. sırada Oğan yer alacak.

5- CUMHURBAŞKANI ADAYLARI OY PUSULASI NASIL OLACAK?

Kullanılacak filigranlı birleşik oy pusulasında, “Cumhurbaşkanı adayları” ibaresi ile YSK’de çekilen kuraya nazaran sırasıyla adayların ismi ve soyadı yer alacak. Cumhurbaşkanı adaylarının kendilerine ayrılan sütun içine art fonu beyaz vesikalık renkli fotoğraflarının altına nüfus kayıt örneğindeki isim ve soyadları, 13 punto ve büyük harflerle yazılacak.

6- HANGİ PARTİLER İTTİFAK YAPARAK SEÇİME GİRECEK?

Siyasi partilerin seçim ittifakı yapmalarına imkan tanıyan düzenleme gereği, bir evvelki seçimde olduğu üzere bu seçimde de birtakım siyasi partiler ittifak halinde seçime girmeye hazırlanıyor.

Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti), Milliyetçi Hareket Partisi (MHP), Büyük Birlik Partisi (BBP) ve Tekrar Refah Partisi’nin “Cumhur İttifakı” adıyla seçime girmesine ait protokol 24 Mart’ta YSK’ye sunuldu. İttifaka mensup 4 parti kendi logosuyla seçime girecek. Lakin Cumhur İttifakı’na takviye veren HÜDA PAR, seçime AK Parti listelerinden gireceğini açıkladı.

“Millet İttifakı”nı oluşturan Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), YETERLİ Parti, Saadet Partisi, Gelecek Partisi, Demokrasi ve Atılım Partisi (DEVA Partisi) ve Demokrat Parti’nin seçim ittifakına ait protokolü ise 22 Mart’ta YSK’ye teslim edildi.

Yeşil Sol Parti, Türkiye Personel Partisi (TİP) ve Emek Partisi de (EMEP) “Emek ve Özgürlük İttifakı” adıyla katılma kararını içeren protokolü YSK’ye 24 Mart’ta sundu. “Emek ve Özgürlük İttifakı” içinde yer alan ve Anayasa Mahkemesinde açılan kapatılması istemli davada süreç devam eden HDP de Yeşil Sol Parti listelerinden seçime gireceğini açıkladı.

Zafer Partisi Genel Lideri Ümit Özdağ ile Adalet Partisi Genel Lideri Vecdet Öz’ün imzalarını taşıyan ve “Ata” adı verilen ittifaka ait protokol de tıpkı gün teslim edildi. İttifakların ve siyasi partilerin oy pusulasındaki yerleri için 8 Nisan’da YSK’de kura çekilecek.

7- MİLLETVEKİLİ ADAY LİSTELERİ NE VAKİT YSK’YE TESLİM EDİLECEK?

Siyasi parti genel merkezleri, seçime katılacakları seçim etraflarına ilişkin aday listelerini 9 Nisan günü en geç saat 17.00’ye kadar YSK’ye teslim edecek. Bağımsız milletvekili adayları da tıpkı gün saat 17.00’ye kadar vilayet seçim şuralarına müracaat yapacak.

8- İTTİFAK YAPAN PARTİLER, OY PUSULASINDA NASIL YER ALACAK?

İttifak yapan partiler, oy pusulasında “ittifak” unvanları altında yan yana yer alacak. Partilerin logoları, isimleri, genel liderlerinin isimleri ile partiler için ayrılan her sütunun altında, milletvekili adaylarının isimleri de belirtilecek. Birleşik oy pusulasının en üstüne “Siyasi Partiler ve Bağımsız Adaylar” ibaresi yazılacak. Bu ibarenin altına seçime katılan siyasi parti temsilcileri huzurunda Yüksek Seçim Konseyi tarafından çekilen kura sırasına nazaran partiler sıralanacak.

9 – SEYYAR SANDIKLARDA KİMLER OY KULLANACAK?

Hastalığı yahut mahzuru sebebiyle yatağa bağımlı seçmenler için bu seçimde de seyyar sandıklar oluşturuldu. Bu seçmenler, seyyar sandıklarda oylarını kullanabilecek.

10- OY PUSULALARI TEK ZARFTA MI OLACAK?

Seçmenler, cumhurbaşkanına ve milletvekillerine yönelik tercihte bulundukları iki başka oy pusulasını birebir zarfa koyarak sandığa atacak.

11- İTTİFAK OYLARI NASIL SAYILACAK?

Seçim yasasında gerçekleştirilen son değişiklikle yüzde 10 olan ülke seçim barajı, bu seçimde yüzde 7 olarak uygulanacak. İttifak yaparak seçime girecek partilerin oy hesabı da değişti. Yeni yasaya nazaran, ittifakı oluşturan siyasi partilerin her birinin çıkaracağı milletvekili sayısı, her seçim bölgesinde elde ettiği geçerli oy sayısı temel alınarak, yani D’hont sistemine nazaran oransal belirlenecek.

12 – YENİ SEÇİM MADDESİNE NAZARAN İTTİFAKTAKİ KAÇ PARTİ SEÇİM BARAJINI AŞMIŞ SAYILACAK?

Seçim yasasında değişiklik yapan 7393 sayılı Kanunun 2. hususuna nazaran, ittifakta yer alan partilerin başka farklı yüzde 7’yi geçmesi gerekmiyor. İttifakın aldığı oy toplamı genel baraj olan yüzde 7’yi geçtiğinde ittifak içindeki tüm partiler barajı geçmiş sayılacak.

13- YURT DIŞINDAKİ SEÇMENLER İÇİN KAÇ ÜLKEDE SANDIK KURULACAK?

75 ülke ve 156 yerdeki yurt dışı temsilciliğinde sandık konseyleri oluşturuldu. Gümrük kapılarında ve yurt dışı temsilciliklerinde 27 Nisan 2023 Perşembe günü oy verme süreci başlayacak. Gümrük kapılarında oy verme 14 Mayıs 2023 Pazar günü saat 17.00’de bitecek. Yurt dışı temsilciliklerde ise oy verme süreci 9 Mayıs’ta sona erecek. Yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlı seçmenler, tatil günleri dahil 24 saat mühletle oy kullanılabilecek.

14- BİRİNCİ EVVEL HANGİ OY PUSULASI SAYILACAK?

Cumhurbaşkanı ve milletvekili seçimi oy pusulaları tıpkı zarfa konulacak. Evvel cumhurbaşkanı seçimine ilişkin oy pusulalarının sayım ve dökümü yapılacak. Zarftan çıkan oy pusulalarında bir seçim tipine ilişkin olanın geçersiz olması, oburunun geçersiz sayılmasını gerektirmeyecek.

15- TÜRKİYE GENELİNDE HANGİ SAATLER ORTASINDA OY VERİLECEK?

Türkiye genelinde oy verme süreci 08.00 ile 17.00 saatleri ortasında yapılacak. Saat 17.00 prestijiyle sırada bekleyenler varsa bu bireylerin sandık konseyi liderince sayılıp oy vermeleri sağlanacak.